123RF
Nowotwory najczęstszą przyczyną zgonów kobiet. Konieczne są zmiany w diagnostyce i leczeniu
Redaktor: Monika Stelmach
Data: 16.11.2021
Źródło: PAP
Działy:
Aktualności w Onkologia
Aktualności
| Tagi: | Medyczna Racja Stanu, debata, rak, Janusz Meder, Krystyna Wechmann, Tadeusz Pieńkowski, Maciej Miłkowski, Anita Chudecka-Głaz |
Jak oceniają eksperci, w Polsce ogromnym problemem jest opóźnienie w rozpoznaniu nowotworów i bardzo długi czas, jaki upływa między podejrzeniem choroby a rozpoczęciem leczenia. Konieczne są też wzrost udziału kobiet w badaniach profilaktycznych i poszerzenie dostępu do nowoczesnych terapii.
Specjaliści mówili o tym 15 listopada, w trakcie debaty Medycznej Racji Stanu pt. „Zdrowie kobiety – bezpieczeństwo rodziny”.
Prezes Polskiej Unii Onkologii dr Janusz Meder przypomniał, że w przypadku kobiet pomiędzy 25. a 64. rokiem życia pierwszą przyczyną zgonów są nowotwory. – Ta tendencja będzie rosła, według prognoz epidemiologicznych nowotwory staną się głównym zabójcą w XXI wieku. Polki żyją krócej w porównaniu z mieszkankami państw Europy Zachodniej – powiedział.
Jak podkreślił ekspert, głównym problemem w ostatnich latach jest palenie tytoniu przez dziewczyny i młode kobiety. Z danych zebranych w Narodowym Teście Zdrowia Polaków 2020 r. wynika, że wyroby tytoniowe pali 32 proc. pań. Jest to główny powód tego, że obecnie rak płuca zajmuje pierwszą pozycję wśród nowotworowych przyczyn zgonów kobiet, wyprzedzając nowotwory piersi.
Krystyna Wechmann, prezes Polskiej Koalicji Pacjentów Onkologicznych i prezes Federacji Stowarzyszeń „Amazonki” podkreśliła, że Polki wciąż za rzadko biorą udział w badaniach przesiewowych w kierunku wykrywania nowotworów złośliwych, jak rak piersi i rak szyjki macicy. Z danych Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ) wynika, że odsetek kobiet, u których wykonano badania cytologiczne w ramach profilaktyki raka szyjki macicy, waha się od kilku do kilkunastu procent. W 2017 r. było to niecałe 19 proc. Na mammografię w ramach profilaktyki raka piersi wciąż zgłasza się mniej niż połowa uprawnionych pań – w 2017 r. było to niecałe 40 proc.
Zdaniem Wechmann prowadzi to do wykrywania nowotworów złośliwych w stadium zaawansowanym. – Wczesne wykrycie pozwala zastosować terapie, które mogą nawet doprowadzić do wyleczenia. W ramach działań Medycznej Racji Stanu eksperci chcą promować wizerunek „kobiety egoistki”, która najpierw zadba o swoje zdrowie, bo to warunkuje bezpieczeństwo rodziny – podkreśliła prezes PKPO.
Prof. Tadeusz Pieńkowski, kierownik Kliniki Onkologii i Hematologii CSK MSWiA w Warszawie, również ocenił, że w Polsce ogromnym problemem jest opóźnienie w rozpoznaniu nowotworów i bardzo długi czas, jaki upływa między podejrzeniem nowotworu a rozpoczęciem leczenia, co przekłada się na złe wyniki terapii. Jego zdaniem przyczynia się to do tego, że Polska jest jedynym krajem UE, w którym rosną współczynniki umieralności z powodu raka piersi, podczas gdy w innych krajach maleją. – To jest sytuacja tragiczna. Podobnie w raku szyjki macicy – Polska nadal jest krajem, w którym można zobaczyć zaawansowane przypadki tego nowotworu, co się w krajach rozwiniętych praktycznie nie zdarza – mówił specjalista.
Wiceminister zdrowia Maciej Miłkowski ocenił, że temat zdrowia kobiet jest jednym z najistotniejszych. – Trzeba być egoistą i w tym zakresie kobiety powinny w pierwszej kolejności dbać o siebie, w szczególności poprzez profilaktykę i sprawdzanie swojego stanu zdrowia. Jeśli chodzi o kobiety, to bardzo poważnie zwróciliśmy się ku temu tematowi już kilka lat temu i jednym z naszych głównych programów lekowych jest program leczenia raka piersi, który jest bardzo dobrze skrojony, ma wszystkie terapie – powiedział wiceminister. Podkreślił, że co roku przybywają kolejne terapie i pojawiają się kolejne oczekiwania dotyczące ich refundacji.
– W najbliższym czasie mamy kilka wniosków refundacyjnych – przypomniał Miłkowski. Na przykład na rozstrzygnięcie czeka wniosek o finansowanie leku o nazwie trastuzumab emtanzyna u kobiet z wczesnym HER2 dodatnim rakiem piersi, u których potwierdzono chorobę resztkową. – Tutaj jest możliwość całkowitego wyleczenia tych pacjentek w tym wskazaniu – zaznaczył wiceminister zdrowia.
Prof. Pieńkowski zwrócił uwagę, że w Polsce od dawna nie zrefundowano żadnych nowych metod leczenia kobiet z tzw. potrójnie ujemnym rakiem piersi, który stanowi 10–15 proc. przypadków wszystkich zachorowań na nowotwory złośliwe piersi.
Miłkowski poinformował, że producent leku wstrzymał proces refundacyjny, aby dostarczyć nowe dane z badań. – Po ostatnich rozmowach dowiedzieliśmy się, że firma do końca br. wznowi proces refundacyjny i będziemy mogli w przyszłym roku podejmować decyzje, czy atezolizumab wstępnie będzie nadal procedowany – wyjaśnił wiceminister.
Jak wskazał, w ubiegłym roku dokonał się też postęp w leczeniu raka jajnika.– Wprowadziliśmy do pierwszej linii olaparyb, który jest skuteczny i ma ograniczony czas podawania do dwóch lat. Terapia istotnie wydłuża czas do nawrotu choroby i jest nieobciążająca, co wpływa korzystnie na jakość życia pacjentek – powiedział Maciej Miłkowski.
Prof. Anita Chudecka-Głaz, kierownik Kliniki Chirurgii Ginekologicznej i Onkologii Ginekologicznej Dorosłych i Młodzieży Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie, zwróciła uwagę, że obecnie dostęp do leczenia lekami z grupy inhibitorów PARP (do których należą olaparyb i niraparyb) mają jedynie pacjentki z mutacjami w genach BRCA.
Jak zaznaczyła, pacjentki z rakiem jajnika bez mutacji w genach BRCA również mogłyby skorzystać z leczenia inhibitorami PARP, ponieważ także w tej grupie uzyskuje się dobre i statystycznie istotne odpowiedzi. – Pacjentki bez mutacji (w genach BRCA – PAP) obecnie są w złej sytuacji w Polsce, ponieważ wiedzą, że takie leczenie podtrzymujące dla nich jest dostępne, natomiast nie mają refundacji. Chorych nie stać na finansowanie sobie tej terapii we własnym zakresie – oceniła specjalistka.
Podkreśliła, że od kilku miesięcy kobiety bez wspomnianej mutacji nie mogą ubiegać się o finansowanie leczenia niraparybem nawet w ramach tzw. ratunkowego dostępu do technologii lekowych (RDTL). Jej zdaniem liczba kobiet chorych na raka jajnika nie stanowi aż tak dużej populacji, aby koszt leczenia inhibitorami PARP pacjentek bez mutacji BRCA był nie do udźwignięcia przez NFZ.
Prof. Chudecka-Głaz zwróciła również uwagę na brak refundacji immunoterapii (leku o nazwie dostarlimab) dla pacjentek z zaawansowanym lub nawrotowym rakiem endometrium, czyli błony śluzowej macicy. Podkreśliła, że jest to skuteczna terapia dla pacjentek z trudnym w leczeniu rakiem trzonu macicy.
Eksperci podkreślali też konieczność kompleksowego leczenia chorych z nowotworami w ośrodkach, które specjalizują w terapii nowotworów konkretnego narządu, jak Breast Cancer Units w leczeniu raka piersi. Poruszyli kwestię roli lekarzy rodzinnych w promowaniu profilaktyki nowotworów i ich wczesnym rozpoznawaniu, a także problem szczepień przeciwko wirusowi HPV w profilaktyce raka szyjki macicy.
Prezes Polskiej Unii Onkologii dr Janusz Meder przypomniał, że w przypadku kobiet pomiędzy 25. a 64. rokiem życia pierwszą przyczyną zgonów są nowotwory. – Ta tendencja będzie rosła, według prognoz epidemiologicznych nowotwory staną się głównym zabójcą w XXI wieku. Polki żyją krócej w porównaniu z mieszkankami państw Europy Zachodniej – powiedział.
Jak podkreślił ekspert, głównym problemem w ostatnich latach jest palenie tytoniu przez dziewczyny i młode kobiety. Z danych zebranych w Narodowym Teście Zdrowia Polaków 2020 r. wynika, że wyroby tytoniowe pali 32 proc. pań. Jest to główny powód tego, że obecnie rak płuca zajmuje pierwszą pozycję wśród nowotworowych przyczyn zgonów kobiet, wyprzedzając nowotwory piersi.
Krystyna Wechmann, prezes Polskiej Koalicji Pacjentów Onkologicznych i prezes Federacji Stowarzyszeń „Amazonki” podkreśliła, że Polki wciąż za rzadko biorą udział w badaniach przesiewowych w kierunku wykrywania nowotworów złośliwych, jak rak piersi i rak szyjki macicy. Z danych Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ) wynika, że odsetek kobiet, u których wykonano badania cytologiczne w ramach profilaktyki raka szyjki macicy, waha się od kilku do kilkunastu procent. W 2017 r. było to niecałe 19 proc. Na mammografię w ramach profilaktyki raka piersi wciąż zgłasza się mniej niż połowa uprawnionych pań – w 2017 r. było to niecałe 40 proc.
Zdaniem Wechmann prowadzi to do wykrywania nowotworów złośliwych w stadium zaawansowanym. – Wczesne wykrycie pozwala zastosować terapie, które mogą nawet doprowadzić do wyleczenia. W ramach działań Medycznej Racji Stanu eksperci chcą promować wizerunek „kobiety egoistki”, która najpierw zadba o swoje zdrowie, bo to warunkuje bezpieczeństwo rodziny – podkreśliła prezes PKPO.
Prof. Tadeusz Pieńkowski, kierownik Kliniki Onkologii i Hematologii CSK MSWiA w Warszawie, również ocenił, że w Polsce ogromnym problemem jest opóźnienie w rozpoznaniu nowotworów i bardzo długi czas, jaki upływa między podejrzeniem nowotworu a rozpoczęciem leczenia, co przekłada się na złe wyniki terapii. Jego zdaniem przyczynia się to do tego, że Polska jest jedynym krajem UE, w którym rosną współczynniki umieralności z powodu raka piersi, podczas gdy w innych krajach maleją. – To jest sytuacja tragiczna. Podobnie w raku szyjki macicy – Polska nadal jest krajem, w którym można zobaczyć zaawansowane przypadki tego nowotworu, co się w krajach rozwiniętych praktycznie nie zdarza – mówił specjalista.
Wiceminister zdrowia Maciej Miłkowski ocenił, że temat zdrowia kobiet jest jednym z najistotniejszych. – Trzeba być egoistą i w tym zakresie kobiety powinny w pierwszej kolejności dbać o siebie, w szczególności poprzez profilaktykę i sprawdzanie swojego stanu zdrowia. Jeśli chodzi o kobiety, to bardzo poważnie zwróciliśmy się ku temu tematowi już kilka lat temu i jednym z naszych głównych programów lekowych jest program leczenia raka piersi, który jest bardzo dobrze skrojony, ma wszystkie terapie – powiedział wiceminister. Podkreślił, że co roku przybywają kolejne terapie i pojawiają się kolejne oczekiwania dotyczące ich refundacji.
– W najbliższym czasie mamy kilka wniosków refundacyjnych – przypomniał Miłkowski. Na przykład na rozstrzygnięcie czeka wniosek o finansowanie leku o nazwie trastuzumab emtanzyna u kobiet z wczesnym HER2 dodatnim rakiem piersi, u których potwierdzono chorobę resztkową. – Tutaj jest możliwość całkowitego wyleczenia tych pacjentek w tym wskazaniu – zaznaczył wiceminister zdrowia.
Prof. Pieńkowski zwrócił uwagę, że w Polsce od dawna nie zrefundowano żadnych nowych metod leczenia kobiet z tzw. potrójnie ujemnym rakiem piersi, który stanowi 10–15 proc. przypadków wszystkich zachorowań na nowotwory złośliwe piersi.
Miłkowski poinformował, że producent leku wstrzymał proces refundacyjny, aby dostarczyć nowe dane z badań. – Po ostatnich rozmowach dowiedzieliśmy się, że firma do końca br. wznowi proces refundacyjny i będziemy mogli w przyszłym roku podejmować decyzje, czy atezolizumab wstępnie będzie nadal procedowany – wyjaśnił wiceminister.
Jak wskazał, w ubiegłym roku dokonał się też postęp w leczeniu raka jajnika.– Wprowadziliśmy do pierwszej linii olaparyb, który jest skuteczny i ma ograniczony czas podawania do dwóch lat. Terapia istotnie wydłuża czas do nawrotu choroby i jest nieobciążająca, co wpływa korzystnie na jakość życia pacjentek – powiedział Maciej Miłkowski.
Prof. Anita Chudecka-Głaz, kierownik Kliniki Chirurgii Ginekologicznej i Onkologii Ginekologicznej Dorosłych i Młodzieży Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie, zwróciła uwagę, że obecnie dostęp do leczenia lekami z grupy inhibitorów PARP (do których należą olaparyb i niraparyb) mają jedynie pacjentki z mutacjami w genach BRCA.
Jak zaznaczyła, pacjentki z rakiem jajnika bez mutacji w genach BRCA również mogłyby skorzystać z leczenia inhibitorami PARP, ponieważ także w tej grupie uzyskuje się dobre i statystycznie istotne odpowiedzi. – Pacjentki bez mutacji (w genach BRCA – PAP) obecnie są w złej sytuacji w Polsce, ponieważ wiedzą, że takie leczenie podtrzymujące dla nich jest dostępne, natomiast nie mają refundacji. Chorych nie stać na finansowanie sobie tej terapii we własnym zakresie – oceniła specjalistka.
Podkreśliła, że od kilku miesięcy kobiety bez wspomnianej mutacji nie mogą ubiegać się o finansowanie leczenia niraparybem nawet w ramach tzw. ratunkowego dostępu do technologii lekowych (RDTL). Jej zdaniem liczba kobiet chorych na raka jajnika nie stanowi aż tak dużej populacji, aby koszt leczenia inhibitorami PARP pacjentek bez mutacji BRCA był nie do udźwignięcia przez NFZ.
Prof. Chudecka-Głaz zwróciła również uwagę na brak refundacji immunoterapii (leku o nazwie dostarlimab) dla pacjentek z zaawansowanym lub nawrotowym rakiem endometrium, czyli błony śluzowej macicy. Podkreśliła, że jest to skuteczna terapia dla pacjentek z trudnym w leczeniu rakiem trzonu macicy.
Eksperci podkreślali też konieczność kompleksowego leczenia chorych z nowotworami w ośrodkach, które specjalizują w terapii nowotworów konkretnego narządu, jak Breast Cancer Units w leczeniu raka piersi. Poruszyli kwestię roli lekarzy rodzinnych w promowaniu profilaktyki nowotworów i ich wczesnym rozpoznawaniu, a także problem szczepień przeciwko wirusowi HPV w profilaktyce raka szyjki macicy.
