123RF
Polska w niewielkim stopniu realizuje Europejski Plan Walki z Rakiem
Redaktor: Monika Stelmach
Data: 21.10.2021
Źródło: PAP/Joanna Morga
Działy:
Aktualności w Onkologia
Aktualności
Europejski Plan Walki z Rakiem (Europe’s Beating Cancer Plan) może pomóc poprawić profilaktykę, wczesną wykrywalność i skuteczność leczenia nowotworów w naszym kraju – ocenili eksperci. Budżet EBCP wynosi ponad 4 mld euro, ale polskie ośrodki rzadko po te pieniądze sięgają.
Jak podkreślił onkolog prof. Jacek Jassem z Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, pierwotna i wtórna profilaktyka nowotworów ma ogromny potencjał, ale jest on w Polsce niewykorzystany. – Około dwóch trzecich nowotworów ma źródło w naszych zachowaniach, diecie i stylu życia. Ocenia się, że mniej więcej 30 proc. z nich można by skutecznie zapobiegać, stosując dosyć dobrze poznane zasady – podkreślił specjalista. Są one od lat publikowane w „Europejskim Kodeksie Walki z Rakiem”.
– Pierwszym punktem jest zaprzestanie palenia – również palenia w obecności innych – a także odpowiednia dieta, ruch, unikanie alkoholu, nadmiernego opalania, zachowanie ostrożności w odniesieniu do środowiskowych czynników rakotwórczych – tłumaczył prof. Jassem.
W ramach profilaktyki pierwotnej zalecane są również szczepienia przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV), który jest uważany za główną przyczynę zachorowań na raka szyjki macicy, oraz szczepienia przeciwko wirusowi zapalenia wątroby typu B (HBV), który przyczynia się do rozwoju raka wątrobowokomórkowego.
Zdaniem prof. Jassema w tym obszarze wciąż mamy wiele do nadrobienia. Na przykład Polacy palą znacznie więcej, niż wynosi średnia w Unii Europejskiej. – Potrzebna jest duża rola edukacji społecznej, która w Polsce szwankuje – ocenił ekspert.
W ramach profilaktyki wtórnej realizowane są w Polsce trzy programy populacyjnych badań przesiewowych – badania cytologiczne w kierunku wykrywania raka szyjki macicy, badania mammograficzne w kierunku wykrywania raka piersi oraz badania kolonoskopowe w kierunku wykrywania raka jelita grubego. Prof. Jassem zaznaczył jednak, że zgłaszalność na te badania jest w Polsce wciąż zbyt niska, by przyniosły one efekt populacyjny – wzrost wykrywania tych nowotworów na tak wczesnym etapie, by były one niemal w 100 proc. wyleczalne.
Na przykład, aby osiągnąć efekt populacyjny w raku piersi, badaniami przesiewowymi musi być objętych co najmniej 70 proc. populacji kobiet. – Są kraje, gdzie jest to 90 proc, ale w Polsce odsetek ten wynosi 40–45 proc. – wskazał onkolog.
Polska jest jednym z nielicznych krajów w UE, gdzie umieralność na raka piersi wzrasta (podczas gdy w większości państw europejskich maleje), co jest w dużym stopniu związane z tym, że te nowotwory wykrywane są zbyt późno. Średnia pięcioletnich przeżyć chorych na nowotwory jest w Polsce o mniej więcej 10 punktów procentowych niższa, niż wynosi średnia UE.
Genetyk dr Jarosław Waligóra z Dyrekcji Generalnej ds. Zdrowia i Bezpieczeństwa Żywności Komisji Europejskiej, kierujący zespołem ds. zdrowia w wieloletnich ramach finansowych, ocenił, że szansą dla całej Unii Europejskiej – w tym dla Polski – na poprawę profilaktyki, diagnostyki i skuteczności leczenia nowotworów złośliwych jest ogłoszony w lutym przez Komisję Europejską Europejski Plan Walki z Rakiem.
Plan jest odpowiedzią na statystyki, zgodnie z którymi w 2020 roku chorobę nowotworową zdiagnozowano u 2,7 mln Europejczyków, a z jej powodu zmarło 1,3 mln mieszkańców Starego Kontynentu. – Wiemy o tym, że jeżeli nie będziemy działać, to do 2035 r. liczba osób, które zachorują na nowotwory, wzrośnie najprawdopodobniej o mniej więcej 24 proc. – podkreślił dr Waligóra.
Europejski Plan Walki z Rakiem jest częścią większej inicjatywy – Europejskiej Unii Zdrowotnej. Opiera się na czterech kluczowych obszarach działania, takich jak: profilaktyka, wczesne wykrywanie (diagnostyka), leczenie oraz jakość życia pacjentów onkologicznych i osób, które zostały z nowotworu wyleczone.
Budżet na Europejski Plan Walki z Rakiem jest duży i wynosi ponad 4 mld euro. Program jest skierowany do różnych podmiotów. Mogą to być centra onkologiczne, samorządy.
Dr Waligóra zwrócił uwagę, że bardzo ważnym elementem Europejskiego Planu Walki z Rakiem jest misja badawcza dotycząca nowotworów – Misja Rak (Mission for Cancer), która jest finansowana głównie z programu Horyzont Europa. Ma ona wspierać poprzez badania naukowe różne elementy programu.
Prof. Jassem podkreślił, że projekty w ramach misji są skierowane do naukowców i całych konsorcjów, w skład których mogą wchodzić też partnerzy przemysłowi, czy start-upy. – Żeby te pieniądze dostać, trzeba napisać dobry projekt albo znaleźć bardzo dobrych partnerów do współpracy. Muszę z żalem powiedzieć, że polskie ośrodki do tej pory w małym stopniu korzystały z tej możliwości. Przyczyną była bariera natury psychologicznej i błędna ocena szans naszych badaczy. To nastawienie trzeba zmienić, jeśli chcemy aktywniej uczestniczyć w międzynarodowym rynku naukowym – dodał prof. Jacek Jassem.
Europejski Plan Walki z Rakiem (określany też jako Mission Possible) jest szansą dla polskich pacjentów, ich rodzin, dla kadry medycznej, dla rozwoju onkologii w Polsce. – Trzeba jednak starać się aktywnie uczestniczyć w tych projektach, szukać współpracy, bo to są najczęściej projekty, które są kierowane do konsorcjów międzynarodowych – podsumował dr Jarosław Waligóra.
– Pierwszym punktem jest zaprzestanie palenia – również palenia w obecności innych – a także odpowiednia dieta, ruch, unikanie alkoholu, nadmiernego opalania, zachowanie ostrożności w odniesieniu do środowiskowych czynników rakotwórczych – tłumaczył prof. Jassem.
W ramach profilaktyki pierwotnej zalecane są również szczepienia przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV), który jest uważany za główną przyczynę zachorowań na raka szyjki macicy, oraz szczepienia przeciwko wirusowi zapalenia wątroby typu B (HBV), który przyczynia się do rozwoju raka wątrobowokomórkowego.
Zdaniem prof. Jassema w tym obszarze wciąż mamy wiele do nadrobienia. Na przykład Polacy palą znacznie więcej, niż wynosi średnia w Unii Europejskiej. – Potrzebna jest duża rola edukacji społecznej, która w Polsce szwankuje – ocenił ekspert.
W ramach profilaktyki wtórnej realizowane są w Polsce trzy programy populacyjnych badań przesiewowych – badania cytologiczne w kierunku wykrywania raka szyjki macicy, badania mammograficzne w kierunku wykrywania raka piersi oraz badania kolonoskopowe w kierunku wykrywania raka jelita grubego. Prof. Jassem zaznaczył jednak, że zgłaszalność na te badania jest w Polsce wciąż zbyt niska, by przyniosły one efekt populacyjny – wzrost wykrywania tych nowotworów na tak wczesnym etapie, by były one niemal w 100 proc. wyleczalne.
Na przykład, aby osiągnąć efekt populacyjny w raku piersi, badaniami przesiewowymi musi być objętych co najmniej 70 proc. populacji kobiet. – Są kraje, gdzie jest to 90 proc, ale w Polsce odsetek ten wynosi 40–45 proc. – wskazał onkolog.
Polska jest jednym z nielicznych krajów w UE, gdzie umieralność na raka piersi wzrasta (podczas gdy w większości państw europejskich maleje), co jest w dużym stopniu związane z tym, że te nowotwory wykrywane są zbyt późno. Średnia pięcioletnich przeżyć chorych na nowotwory jest w Polsce o mniej więcej 10 punktów procentowych niższa, niż wynosi średnia UE.
Genetyk dr Jarosław Waligóra z Dyrekcji Generalnej ds. Zdrowia i Bezpieczeństwa Żywności Komisji Europejskiej, kierujący zespołem ds. zdrowia w wieloletnich ramach finansowych, ocenił, że szansą dla całej Unii Europejskiej – w tym dla Polski – na poprawę profilaktyki, diagnostyki i skuteczności leczenia nowotworów złośliwych jest ogłoszony w lutym przez Komisję Europejską Europejski Plan Walki z Rakiem.
Plan jest odpowiedzią na statystyki, zgodnie z którymi w 2020 roku chorobę nowotworową zdiagnozowano u 2,7 mln Europejczyków, a z jej powodu zmarło 1,3 mln mieszkańców Starego Kontynentu. – Wiemy o tym, że jeżeli nie będziemy działać, to do 2035 r. liczba osób, które zachorują na nowotwory, wzrośnie najprawdopodobniej o mniej więcej 24 proc. – podkreślił dr Waligóra.
Europejski Plan Walki z Rakiem jest częścią większej inicjatywy – Europejskiej Unii Zdrowotnej. Opiera się na czterech kluczowych obszarach działania, takich jak: profilaktyka, wczesne wykrywanie (diagnostyka), leczenie oraz jakość życia pacjentów onkologicznych i osób, które zostały z nowotworu wyleczone.
Budżet na Europejski Plan Walki z Rakiem jest duży i wynosi ponad 4 mld euro. Program jest skierowany do różnych podmiotów. Mogą to być centra onkologiczne, samorządy.
Dr Waligóra zwrócił uwagę, że bardzo ważnym elementem Europejskiego Planu Walki z Rakiem jest misja badawcza dotycząca nowotworów – Misja Rak (Mission for Cancer), która jest finansowana głównie z programu Horyzont Europa. Ma ona wspierać poprzez badania naukowe różne elementy programu.
Prof. Jassem podkreślił, że projekty w ramach misji są skierowane do naukowców i całych konsorcjów, w skład których mogą wchodzić też partnerzy przemysłowi, czy start-upy. – Żeby te pieniądze dostać, trzeba napisać dobry projekt albo znaleźć bardzo dobrych partnerów do współpracy. Muszę z żalem powiedzieć, że polskie ośrodki do tej pory w małym stopniu korzystały z tej możliwości. Przyczyną była bariera natury psychologicznej i błędna ocena szans naszych badaczy. To nastawienie trzeba zmienić, jeśli chcemy aktywniej uczestniczyć w międzynarodowym rynku naukowym – dodał prof. Jacek Jassem.
Europejski Plan Walki z Rakiem (określany też jako Mission Possible) jest szansą dla polskich pacjentów, ich rodzin, dla kadry medycznej, dla rozwoju onkologii w Polsce. – Trzeba jednak starać się aktywnie uczestniczyć w tych projektach, szukać współpracy, bo to są najczęściej projekty, które są kierowane do konsorcjów międzynarodowych – podsumował dr Jarosław Waligóra.
