Łuszczyca - choroba ciała i duszy
Autor: Alicja Kostecka
Data: 17.05.2018
Źródło: AK
| Tagi: | łuszczyca |
– Zmiany skórne są przyczyną stygmatyzacji społecznej. Kluczowe znaczenie w tej kwestii ma edukacja – mówi prof. dr hab. Witold Owczarek, kierownik Kliniki Dermatologii CSK MON, Wojskowego Instytutu Medycznego w Warszawie. – Powinniśmy więcej mówić o problemach chorych na łuszczycę. Należałoby również zwiększać możliwości terapii dla tej grupy chorych, ponieważ prawidłowe i przede wszystkim skuteczne leczenie podnosi zdecydowanie jakość życia pacjentów.
Łuszczyca jest chorobą autoimmunologiczną genetyczna, czy to znaczy, że jeśli rodzice chorują na to schorzenie, to także dzieci będą chorowały?
Łuszczyca jest skutkiem interakcji pomiędzy indywidualną skłonnością genetyczną chorego, a czynnikami immunologicznymi i środowiskowymi. Wyróżnia się dwa typy łuszczycy zwykłej. Typ I, dziedziczny, z początkiem choroby przed 40 rokiem życia, często w dzieciństwie lub w wieku młodzieńczym. Cechuje się występowaniem łuszczycy w rodzinie i ma wyraźny związek z niektórymi antygenami zgodności tkankowej takimi jak np. HLA Cw6. Typ II to tzw. łuszczyca dorosłych. Łuszczyca jest niewątpliwie schorzeniem uwarunkowanym genetycznie. Potwierdzają to obserwacje rodzin, w których występuje łuszczyca. Stwierdzono, że jeśli oboje rodziców cierpi na tę chorobę, to prawdopodobieństwo zachorowania dziecka wzrasta do około 70%. Sposób dziedziczenia łuszczycy jest różnorodny, a na ujawnienie się choroby ma wpływ jednak wiele różnych aspektów.
Na czym polega autoimmunizacja w łuszczycy?
Pewne cechy mechanizmów immunologicznych obserwowanych w łuszczycy sugerują jej autoimmunologiczne tło. Łuszczyca jest chorobą, w której decydującą rolę odgrywa aktywacja osi IL-12/Th1/IFN- i Th17/IL-23. Prawdopodobnie IL-12 działa na naiwne limfocyty T i zapoczątkowuje odpowiedź Th1, a IL-23 podtrzymuje reakcję zapalną mediowaną przez Th1, pobudza dojrzewanie i aktywność Th17 oraz wpływa na utrzymanie odpowiedniej puli komórek pamięci. Dochodzi również do zaburzenia mechanizmów regulujących odpowiedzialnych za niszczenie komórek autoreaktywnych. Ponadto komórki naskórka w łuszczycy mają zwiększoną oporność na apoptozę, której zadaniem jest eliminacja uszkodzonych komórek, aby nie zostały rozpoznane jako antygenowo obce. Wskazuje się że początkowo aktywacja samego procesu w naskórku prowadzi do rozwoju reakcji autoimmunologicznej.
Jakie czynniki środowiskowe mogą wywołać łuszczycę?
Wysiewy łuszczycy są często sprowokowane zakażeniem różnymi drobnoustrojami, przede wszystkim paciorkowcami i gronkowcami. Do leków zaostrzających łuszczycę zalicza się również leki m.in. beta-blokery lub niesteroidowe leki przeciwzapalne. Inne czynniki zaostrzające, to urazy skóry, alkohol, palenie papierosów jak również stresy.
Łuszczycy nie można wyleczyć, ale można zaleczyć. Na czym polega leczenie tej choroby?
Przede wszystkim na kontrolowaniu ogólnoustrojowego stanu zapalnego. Leczenie powinno doprowadzić do ustąpienia zmian, a następnie kontrolować przebieg choroby tak, jak w innych schorzeniach przewlekłych.
Chorzy na łuszczycę czekają na skuteczne leczenie oczekując szybkich i spektakularnych efektów. Czy dziś jesteśmy w stanie im to zapewnić?
Należy zaznaczyć, że w ostatnim czasie widoczny jest ogromny postęp w leczeniu tej choroby. Zwiększa się stale liczba nowoczesnych terapii. Wczesna interwencja jest podstawą sukcesu w terapii i modulowaniu procesu chorobowego. Myślę, że oczekiwania w tym zakresie nadal są niezaspokojone. Terapie biologiczne dają ulgę chorym z postacią o przebiegu umiarkowanym do ciężkiego. Są również często leczeniem dającym najlepsze efekty, pomimo iż nie zawsze są w stanie pomóc wszystkim chorym.
Na czym polega ten postęp w leczeniu łuszczycy i jaką rolę odgrywa leczenie biologiczne w tej chorobie?
Postęp w leczeniu tej choroby wynika przede wszystkim z naszej większej wiedzy na temat mechanizmów jej patogenezy. Do leczenia weszła nowa grupa leków tzn. leki biologiczne. Substancjami czynnymi są białka pochodzące z żywych komórek bądź uzyskane za pomocą zastosowania metod rekombinacji genetycznej DNA, a ich zadaniem jest modyfikowanie reakcji immunologicznych. Charakteryzują się wysoką skutecznością i pozwalają kontrolować stan zapalnych u chorych. Jednak nie zawsze są skuteczne u wszystkich chorych, dlatego stale potrzebne są nowe terapie dla tej grupy chorych. Aktualnie możemy w ramach programów lekowych stosować inhibitory TNF-alfa, IL 12/23. Czekamy na możliwość stosowania inhibitorów IL-17 oraz innych nowych leków.
Jakie obecnie obowiązują kryteria kwalifikowania pacjentów do programów lekowych?
Do programu lekowego leczenia łuszczycy plackowatej o przebiegu umiarkowanym i ciężkim mogą być kwalifikowani pacjenci o nasileniu łuszczycy określonym wskaźnikami BSA, PASI i DLQI oraz nie reagujący lub mający przeciwwskazania do standardowych terapii systemowych. W programie dostępne są następujące leki: Infliximab, Etanercept, Adalimumab oraz Ustekinumab. Przy kwalifikacji wskaźniki nasilenia choroby powinny wynosić BSA>10, DLQI>10, PASI>18, a w przypadku Infliximabu >10. Chorzy kwalifikowani do programu, to pacjenci, u których nie uzyskano poprawy po leczeniu z zastosowaniem co najmniej dwóch różnych metod terapii klasycznej, a przypadku pacjentów od 6 do 18 roku życia, co najmniej jednej.
W chorobie tej pacjenci bardzo często są stygmatyzowani, co należałoby zrobić, aby była większa świadomość w społeczeństwie tej choroby?
Zmiany skórne są przyczyną stygmatyzacji społecznej. Na pewno edukacja ma kluczowe znaczenie w tej kwestii. Powinniśmy więcej mówić o problemach chorych na łuszczycę. Należy również zwiększać możliwości terapii dla tej grupy chorych, ponieważ prawidłowe i przede wszystkim skuteczne leczenie podnosi zdecydowanie jakość życia naszych pacjentów.
Jakie choroby współistniejące towarzyszą łuszczycy?
Choroby współwystępujące u pacjentów z łuszczycą są ciągle zbyt rzadko rozpoznawane i niewystarczająco leczone. U chorych częściej stwierdza się m.in. zapalenie stawów, otyłość, cukrzycę, choroby układu krążenia. Zespół metaboliczny występuje częściej u chorych na łuszczycę niż w populacji ogólnej. Chorzy na ciężką łuszczycę znajdują się w grupie zwiększonego ryzyka zgonu – szczególnie dotyczy to młodszych osób. Ogólnoustrojowy stan zapalny związany z rozwojem chorób współistniejących może przyczyniać się również do skrócenia długości życia. Uwzględnienie zatem towarzyszących problemów w leczeniu chorych na łuszczycę ma bardzo istotne znaczenie dla skuteczności terapii, a w konsekwencji poprawy jakości życia tych pacjentów.
Jaki jest związek łuszczycy z łuszczycowym zapaleniem stawów?
Wyniki badań epidemiologicznych wykazują różnice w zakresie częstości występowania ŁZS u chorych na łuszczycę. Jednak uważa się, że jest to częsta choroba współistniejąca 10-30%. U większości chorych objawy łuszczycy występują około 10 lat wcześniej niż objawy ŁZS, a prawdopodobieństwo rozwoju ŁZS może mieć związek z czasem trwania choroby oraz jej ciężkością. W 10-15% przypadków zapalenie stawów poprzedza wystąpienie łuszczycy. Łuszczycowe zapalenie stawów stwierdza się z jednakową częstością u mężczyzn i u kobiet, ze szczytem występowania między 35 a 45 rokiem życia. Aktualna wiedza wskazuje, że ogólnoustrojowy stan zapalny w łuszczycy jest również przyczyną rozwoju ŁZS.
Czego obecnie brakuje pacjentom i lekarzom w skutecznym leczeniu ciężkiej i umiarkowanej łuszczycy?
Istnieje potrzeba zwiększenia personalizacji leczenia tzn. dopasowywania leku do pacjenta, a nie do choroby. Myślę, że na tym etapie bardzo wydaje się wskazane zwiększenie możliwości indywidualizacji leczenia przez samych lekarzy prowadzących. Zawsze również istnieje potrzeba dostępności do najnowszych terapii m.in. leków blokujących interleukinę 17.
Polskie Towarzystwo Dermatologiczne przygotowało stanowisko w sprawie dostępności polskich pacjentów do leków blokujących interleukinę 17. Proszę powiedzieć, co w tej sprawie postuluje PTD?
PTD zwróciło uwagę na pilną potrzebę rozszerzenia listy leków biologicznych dostępnych w ramach programu lekowego leczenia łuszczycy umiarkowanej do ciężkiej o leki blokujące interleukinę 17, tak aby lekarze i pacjenci w Polsce mieli dostęp do najnowszych i najbardziej skutecznych metod terapii przeciwłuszczycowej. W uzasadnieniu uwzględniono korzyści wynikające ze stosowania tych nowoczesnych leków.
Rozmawiała Alicja Kostecka
Łuszczyca jest skutkiem interakcji pomiędzy indywidualną skłonnością genetyczną chorego, a czynnikami immunologicznymi i środowiskowymi. Wyróżnia się dwa typy łuszczycy zwykłej. Typ I, dziedziczny, z początkiem choroby przed 40 rokiem życia, często w dzieciństwie lub w wieku młodzieńczym. Cechuje się występowaniem łuszczycy w rodzinie i ma wyraźny związek z niektórymi antygenami zgodności tkankowej takimi jak np. HLA Cw6. Typ II to tzw. łuszczyca dorosłych. Łuszczyca jest niewątpliwie schorzeniem uwarunkowanym genetycznie. Potwierdzają to obserwacje rodzin, w których występuje łuszczyca. Stwierdzono, że jeśli oboje rodziców cierpi na tę chorobę, to prawdopodobieństwo zachorowania dziecka wzrasta do około 70%. Sposób dziedziczenia łuszczycy jest różnorodny, a na ujawnienie się choroby ma wpływ jednak wiele różnych aspektów.
Na czym polega autoimmunizacja w łuszczycy?
Pewne cechy mechanizmów immunologicznych obserwowanych w łuszczycy sugerują jej autoimmunologiczne tło. Łuszczyca jest chorobą, w której decydującą rolę odgrywa aktywacja osi IL-12/Th1/IFN- i Th17/IL-23. Prawdopodobnie IL-12 działa na naiwne limfocyty T i zapoczątkowuje odpowiedź Th1, a IL-23 podtrzymuje reakcję zapalną mediowaną przez Th1, pobudza dojrzewanie i aktywność Th17 oraz wpływa na utrzymanie odpowiedniej puli komórek pamięci. Dochodzi również do zaburzenia mechanizmów regulujących odpowiedzialnych za niszczenie komórek autoreaktywnych. Ponadto komórki naskórka w łuszczycy mają zwiększoną oporność na apoptozę, której zadaniem jest eliminacja uszkodzonych komórek, aby nie zostały rozpoznane jako antygenowo obce. Wskazuje się że początkowo aktywacja samego procesu w naskórku prowadzi do rozwoju reakcji autoimmunologicznej.
Jakie czynniki środowiskowe mogą wywołać łuszczycę?
Wysiewy łuszczycy są często sprowokowane zakażeniem różnymi drobnoustrojami, przede wszystkim paciorkowcami i gronkowcami. Do leków zaostrzających łuszczycę zalicza się również leki m.in. beta-blokery lub niesteroidowe leki przeciwzapalne. Inne czynniki zaostrzające, to urazy skóry, alkohol, palenie papierosów jak również stresy.
Łuszczycy nie można wyleczyć, ale można zaleczyć. Na czym polega leczenie tej choroby?
Przede wszystkim na kontrolowaniu ogólnoustrojowego stanu zapalnego. Leczenie powinno doprowadzić do ustąpienia zmian, a następnie kontrolować przebieg choroby tak, jak w innych schorzeniach przewlekłych.
Chorzy na łuszczycę czekają na skuteczne leczenie oczekując szybkich i spektakularnych efektów. Czy dziś jesteśmy w stanie im to zapewnić?
Należy zaznaczyć, że w ostatnim czasie widoczny jest ogromny postęp w leczeniu tej choroby. Zwiększa się stale liczba nowoczesnych terapii. Wczesna interwencja jest podstawą sukcesu w terapii i modulowaniu procesu chorobowego. Myślę, że oczekiwania w tym zakresie nadal są niezaspokojone. Terapie biologiczne dają ulgę chorym z postacią o przebiegu umiarkowanym do ciężkiego. Są również często leczeniem dającym najlepsze efekty, pomimo iż nie zawsze są w stanie pomóc wszystkim chorym.
Na czym polega ten postęp w leczeniu łuszczycy i jaką rolę odgrywa leczenie biologiczne w tej chorobie?
Postęp w leczeniu tej choroby wynika przede wszystkim z naszej większej wiedzy na temat mechanizmów jej patogenezy. Do leczenia weszła nowa grupa leków tzn. leki biologiczne. Substancjami czynnymi są białka pochodzące z żywych komórek bądź uzyskane za pomocą zastosowania metod rekombinacji genetycznej DNA, a ich zadaniem jest modyfikowanie reakcji immunologicznych. Charakteryzują się wysoką skutecznością i pozwalają kontrolować stan zapalnych u chorych. Jednak nie zawsze są skuteczne u wszystkich chorych, dlatego stale potrzebne są nowe terapie dla tej grupy chorych. Aktualnie możemy w ramach programów lekowych stosować inhibitory TNF-alfa, IL 12/23. Czekamy na możliwość stosowania inhibitorów IL-17 oraz innych nowych leków.
Jakie obecnie obowiązują kryteria kwalifikowania pacjentów do programów lekowych?
Do programu lekowego leczenia łuszczycy plackowatej o przebiegu umiarkowanym i ciężkim mogą być kwalifikowani pacjenci o nasileniu łuszczycy określonym wskaźnikami BSA, PASI i DLQI oraz nie reagujący lub mający przeciwwskazania do standardowych terapii systemowych. W programie dostępne są następujące leki: Infliximab, Etanercept, Adalimumab oraz Ustekinumab. Przy kwalifikacji wskaźniki nasilenia choroby powinny wynosić BSA>10, DLQI>10, PASI>18, a w przypadku Infliximabu >10. Chorzy kwalifikowani do programu, to pacjenci, u których nie uzyskano poprawy po leczeniu z zastosowaniem co najmniej dwóch różnych metod terapii klasycznej, a przypadku pacjentów od 6 do 18 roku życia, co najmniej jednej.
W chorobie tej pacjenci bardzo często są stygmatyzowani, co należałoby zrobić, aby była większa świadomość w społeczeństwie tej choroby?
Zmiany skórne są przyczyną stygmatyzacji społecznej. Na pewno edukacja ma kluczowe znaczenie w tej kwestii. Powinniśmy więcej mówić o problemach chorych na łuszczycę. Należy również zwiększać możliwości terapii dla tej grupy chorych, ponieważ prawidłowe i przede wszystkim skuteczne leczenie podnosi zdecydowanie jakość życia naszych pacjentów.
Jakie choroby współistniejące towarzyszą łuszczycy?
Choroby współwystępujące u pacjentów z łuszczycą są ciągle zbyt rzadko rozpoznawane i niewystarczająco leczone. U chorych częściej stwierdza się m.in. zapalenie stawów, otyłość, cukrzycę, choroby układu krążenia. Zespół metaboliczny występuje częściej u chorych na łuszczycę niż w populacji ogólnej. Chorzy na ciężką łuszczycę znajdują się w grupie zwiększonego ryzyka zgonu – szczególnie dotyczy to młodszych osób. Ogólnoustrojowy stan zapalny związany z rozwojem chorób współistniejących może przyczyniać się również do skrócenia długości życia. Uwzględnienie zatem towarzyszących problemów w leczeniu chorych na łuszczycę ma bardzo istotne znaczenie dla skuteczności terapii, a w konsekwencji poprawy jakości życia tych pacjentów.
Jaki jest związek łuszczycy z łuszczycowym zapaleniem stawów?
Wyniki badań epidemiologicznych wykazują różnice w zakresie częstości występowania ŁZS u chorych na łuszczycę. Jednak uważa się, że jest to częsta choroba współistniejąca 10-30%. U większości chorych objawy łuszczycy występują około 10 lat wcześniej niż objawy ŁZS, a prawdopodobieństwo rozwoju ŁZS może mieć związek z czasem trwania choroby oraz jej ciężkością. W 10-15% przypadków zapalenie stawów poprzedza wystąpienie łuszczycy. Łuszczycowe zapalenie stawów stwierdza się z jednakową częstością u mężczyzn i u kobiet, ze szczytem występowania między 35 a 45 rokiem życia. Aktualna wiedza wskazuje, że ogólnoustrojowy stan zapalny w łuszczycy jest również przyczyną rozwoju ŁZS.
Czego obecnie brakuje pacjentom i lekarzom w skutecznym leczeniu ciężkiej i umiarkowanej łuszczycy?
Istnieje potrzeba zwiększenia personalizacji leczenia tzn. dopasowywania leku do pacjenta, a nie do choroby. Myślę, że na tym etapie bardzo wydaje się wskazane zwiększenie możliwości indywidualizacji leczenia przez samych lekarzy prowadzących. Zawsze również istnieje potrzeba dostępności do najnowszych terapii m.in. leków blokujących interleukinę 17.
Polskie Towarzystwo Dermatologiczne przygotowało stanowisko w sprawie dostępności polskich pacjentów do leków blokujących interleukinę 17. Proszę powiedzieć, co w tej sprawie postuluje PTD?
PTD zwróciło uwagę na pilną potrzebę rozszerzenia listy leków biologicznych dostępnych w ramach programu lekowego leczenia łuszczycy umiarkowanej do ciężkiej o leki blokujące interleukinę 17, tak aby lekarze i pacjenci w Polsce mieli dostęp do najnowszych i najbardziej skutecznych metod terapii przeciwłuszczycowej. W uzasadnieniu uwzględniono korzyści wynikające ze stosowania tych nowoczesnych leków.
Rozmawiała Alicja Kostecka
