Metformina w leczeniu łysienia bliznowaciejącego

Łatwo dostępne i tanie leki znajdują niekiedy zastosowanie w leczeniu dość rzadkich chorób. Przykładem jest metformina, która w niskich dawkach istotnie pomaga dość wąskiej grupie pacjentów dermatologicznych, o czym przekonuje najnowsza publikacja z prestiżowego „The JAMA Dermatology”.

Centralne łysienie bliznowaciejące to jedna z najczęstszych przyczyn konsultacji w sprawie wypadania włosów. Mimo że w ostatnich dziesięcioleciach opublikowano ponad 50 badań dotyczących tej choroby to pozostaje słabo scharakteryzowana; główne wątpliwości dotyczą częstości występowania, związku z czynnikami środowiskowymi i genetycznymi, a także planu leczenia opartego na dowodach naukowych. Stąd ta postać łysienia staje się “wdzięcznym” obiektem przyszłych prac naukowców.

Zespół z The Johns Hopkins University School of Medicine przeprowadził retrospektywną analizę danych 12 pacjentów z centralnym łysieniem bliznowaciejącym opornym na leczenie, pozostających pod opieką wymienionego wyżej ośrodka akademickiego. W tej wąskiej grupie chorych zastosowano leczenie metforminą o przedłużonym uwalnianiu w dawce 500 mg raz na dobę. Ocena obejmowała także analizę transkryptomiczną bioptatów skóry głowy przed i po leczeniu.

Po co najmniej 6 miesiącach terapii metforminą u 9 uczestników zaobserwowano poprawę w zakresie nasilenia choroby, w tym bólu skóry, stanu zapalnego i/lub świądu, a u 6 zaobserwowano kliniczne objawy odrostu włosów. Analiza transkryptomiczna ujawniła regulację w górę ekspresji genów kodujących białka zaangażowane w keratynizację, rozwój naskórka i cykl włosa, z towarzyszącą regulacją w dół genów związanych ze zwłóknieniem. Analiza zestawu genów wykazała zmniejszoną ekspresję pomocniczych limfocytów T17 i szlaków przejścia nabłonkowo-mezenchymalnego oraz podwyższoną sygnalizację kinazy monofosforanu adenozyny i KRTAP po leczeniu metforminą.

W przypadku grupy pacjentów z opornym na leczenie centralnym łysieniem bliznowaciejącym podawanie małych dawek metforminy wiązało się z poprawą w zakreie objawów i podwójną modulacją ekspresji genów, stymulując szlaki wzrostu włosów, jednocześnie tłumiąc markery zwłóknienia i stanu zapalnego. Odkrycia te stanowią uzasadnienie dla przyszłych badań klinicznych oceniających metforminę jako terapię celowaną w tej i innych postaciach łysienia.