Co może bliski homoseksualisty leczonego w szpitalu?
Redaktor: Krystian Lurka
Data: 19.10.2017
Źródło: Natalia Basałaj
| Tagi: | Natalia Basałaj, pacjent, pacjenci |
Zdarza się, że osobie bliskiej odmawia się możliwości odwiedzin chorego i uzyskania informacji o leczeniu. Przykładem takich bezprawnych działań jest wskazana przez czytelnika "Menedżera" sytuacja: "Ostatnio mój partner był w szpitalu. Kiedy chciałem go odwiedzić, nie mogłem tego zrobić. Lekarze stwierdzili, że nie jestem rodziną. Nie wpuścili mnie. Nie mogłem też dowiedzieć się o jego stanie zdrowia. Czekałem w holu i pisałem do niego SMS-y. To uwłaczające". Sprawę skomentowała prawnik Natalia Basałaj.
Artykuł Natalii Basałaj:
- Bezprawnym działaniem jest pozbawienie pacjenta prawa do obecności przy nim bliskich oraz możliwości osobistego kontaktu z wybraną przez niego personą. Co więcej, tylko do czasu uzyskania wyraźnej zgody pacjenta personel medyczny może odmówić udzielenia informacji o stanie jego zdrowia. Przyzwolenie pacjenta sprawia, że należy ich udzielić wskazanej osobie. A osobą taką nie musi być członek rodziny.
Prawo pacjenta do obecności osób bliskich
Pacjent ma prawo, aby przy udzielaniu świadczenia zdrowotnego była obecna osoba bliska. Nie powinno budzić wątpliwości, że partner jest taką osobą. W przepisach o prawach pacjenta przyjęto szeroką definicję osoby bliskiej. Jest nią zarówno małżonek, krewny, powinowaty do drugiego stopnia w linii prostej, przedstawiciel ustawowy, jak i osoba pozostająca we wspólnym pożyciu lub inna osoba wskazana przez pacjenta.
W uchwale Sądu Najwyższego doprecyzowano, że osobą pozostającą we wspólnym pożyciu jest osoba, również tej samej płci, którą łączy z pacjentem więź uczuciowa, fizyczna i gospodarcza. Za wspólne pożycie uznaje się relację pomiędzy dwiema osobami, które – chociaż nie zawarły związku małżeńskiego – pozostają w stosunkach faktycznych takich, jakie charakteryzują stosunki pomiędzy małżonkami. Jednak to nie do personelu medycznego należy dokonanie osądu, czy dana osoba będzie tą bliską, czy persona non grata. W razie jakichkolwiek wątpliwości bliskim będzie każdy, kogo wskaże pacjent.
Wyjątki od prawa do obecności bliskich
Zatem to pacjent, a nie personel medyczny decyduje o obecności osoby bliskiej. Wyjątkiem są dwa przypadki:
- istnienie prawdopodobieństwa wystąpienia zagrożenia epidemicznego
- wzgląd na bezpieczeństwo zdrowotne pacjenta.
Odmowę odnotowuje się w dokumentacji medycznej. Przesłanka zagrożenia epidemicznego daje się obiektywnie zweryfikować, np. zakaz odwiedzin w trakcie grypy. Problem jest natomiast ze zdefiniowaniem bezpieczeństwa zdrowotnego pacjenta. Kwestią uznaniową personelu medycznego jest ocena zaistnienia tej przesłanki. Niedookreśloność tych przepisów stwarza rzeczywiste zagrożenie nadużywania tego kryterium jako przesłanki odmowy obecności osoby bliskiej.
Prawo pacjenta do kontaktu z innymi osobami
Od prawa do obecności bliskich przy udzielaniu świadczeń leczniczych należy odróżnić prawo do kontaktu z innymi osobami w czasie pobytu w szpitalu. Pacjent podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne (szpitala, zakładu rehabilitacji leczniczej, hospicjum etc.) ma bowiem prawo do kontaktu osobistego, telefonicznego lub korespondencyjnego z innymi osobami.
Podkreślić należy, że pacjent może się kontaktować z dowolnie wybraną przez siebie osobą i od tego prawa nie przewidziano wyjątków. Dookreślono nawet, że to sam pacjent decyduje, z kim nie chce się kontaktować, a personel szpitala musi respektować jego wolę.
Skutki naruszenia prawa pacjenta
Konkludując, czytelnik powinien mieć możliwość odwiedzin pacjenta oraz osobistego kontaktu z nim w trakcie pobytu w szpitalu. Poza wyraźnie wskazanymi wyjątkami nie można ograniczyć prawa pacjenta do obecności przy nim osoby bliskiej. Naruszeniem praw pacjenta będzie też uniemożliwienie mu kontaktu z wybranymi przez niego osobami spoza placówki.
Przestrzeganie praw pacjenta jest obowiązkiem szpitala i jego personelu. Jego naruszenie może stanowić podstawę do złożenia skargi w samym szpitalu albo wniosku o wszczęcie postępowania wyjaśniającego do Rzecznika Praw Pacjenta. Nie wyklucza to roszczeń cywilnych z tytułu naruszenia dóbr osobistych, m.in. zadośćuczynienia pieniężnego czy złożenia publicznie odpowiedniego oświadczenia.
Natalia Basałaj
Autorka jest prawnikiem w Kancelarii KONDRAT i Partnerzy.
Źródła:
1. Art. 3 ust. 1 pkt. 2, 21, 33, 50 Ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz. U. z 2017 r. poz. 1318).
2. Art. 23, 24, 445, 448 Kodeksu cywilnego.
3. Uchwała Sądu Najwyższego z 28 listopada 2012 r., sygn. akt III CZP 65/12.
- Bezprawnym działaniem jest pozbawienie pacjenta prawa do obecności przy nim bliskich oraz możliwości osobistego kontaktu z wybraną przez niego personą. Co więcej, tylko do czasu uzyskania wyraźnej zgody pacjenta personel medyczny może odmówić udzielenia informacji o stanie jego zdrowia. Przyzwolenie pacjenta sprawia, że należy ich udzielić wskazanej osobie. A osobą taką nie musi być członek rodziny.
Prawo pacjenta do obecności osób bliskich
Pacjent ma prawo, aby przy udzielaniu świadczenia zdrowotnego była obecna osoba bliska. Nie powinno budzić wątpliwości, że partner jest taką osobą. W przepisach o prawach pacjenta przyjęto szeroką definicję osoby bliskiej. Jest nią zarówno małżonek, krewny, powinowaty do drugiego stopnia w linii prostej, przedstawiciel ustawowy, jak i osoba pozostająca we wspólnym pożyciu lub inna osoba wskazana przez pacjenta.
W uchwale Sądu Najwyższego doprecyzowano, że osobą pozostającą we wspólnym pożyciu jest osoba, również tej samej płci, którą łączy z pacjentem więź uczuciowa, fizyczna i gospodarcza. Za wspólne pożycie uznaje się relację pomiędzy dwiema osobami, które – chociaż nie zawarły związku małżeńskiego – pozostają w stosunkach faktycznych takich, jakie charakteryzują stosunki pomiędzy małżonkami. Jednak to nie do personelu medycznego należy dokonanie osądu, czy dana osoba będzie tą bliską, czy persona non grata. W razie jakichkolwiek wątpliwości bliskim będzie każdy, kogo wskaże pacjent.
Wyjątki od prawa do obecności bliskich
Zatem to pacjent, a nie personel medyczny decyduje o obecności osoby bliskiej. Wyjątkiem są dwa przypadki:
- istnienie prawdopodobieństwa wystąpienia zagrożenia epidemicznego
- wzgląd na bezpieczeństwo zdrowotne pacjenta.
Odmowę odnotowuje się w dokumentacji medycznej. Przesłanka zagrożenia epidemicznego daje się obiektywnie zweryfikować, np. zakaz odwiedzin w trakcie grypy. Problem jest natomiast ze zdefiniowaniem bezpieczeństwa zdrowotnego pacjenta. Kwestią uznaniową personelu medycznego jest ocena zaistnienia tej przesłanki. Niedookreśloność tych przepisów stwarza rzeczywiste zagrożenie nadużywania tego kryterium jako przesłanki odmowy obecności osoby bliskiej.
Prawo pacjenta do kontaktu z innymi osobami
Od prawa do obecności bliskich przy udzielaniu świadczeń leczniczych należy odróżnić prawo do kontaktu z innymi osobami w czasie pobytu w szpitalu. Pacjent podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne (szpitala, zakładu rehabilitacji leczniczej, hospicjum etc.) ma bowiem prawo do kontaktu osobistego, telefonicznego lub korespondencyjnego z innymi osobami.
Podkreślić należy, że pacjent może się kontaktować z dowolnie wybraną przez siebie osobą i od tego prawa nie przewidziano wyjątków. Dookreślono nawet, że to sam pacjent decyduje, z kim nie chce się kontaktować, a personel szpitala musi respektować jego wolę.
Skutki naruszenia prawa pacjenta
Konkludując, czytelnik powinien mieć możliwość odwiedzin pacjenta oraz osobistego kontaktu z nim w trakcie pobytu w szpitalu. Poza wyraźnie wskazanymi wyjątkami nie można ograniczyć prawa pacjenta do obecności przy nim osoby bliskiej. Naruszeniem praw pacjenta będzie też uniemożliwienie mu kontaktu z wybranymi przez niego osobami spoza placówki.
Przestrzeganie praw pacjenta jest obowiązkiem szpitala i jego personelu. Jego naruszenie może stanowić podstawę do złożenia skargi w samym szpitalu albo wniosku o wszczęcie postępowania wyjaśniającego do Rzecznika Praw Pacjenta. Nie wyklucza to roszczeń cywilnych z tytułu naruszenia dóbr osobistych, m.in. zadośćuczynienia pieniężnego czy złożenia publicznie odpowiedniego oświadczenia.
Natalia Basałaj
Autorka jest prawnikiem w Kancelarii KONDRAT i Partnerzy.
Źródła:
1. Art. 3 ust. 1 pkt. 2, 21, 33, 50 Ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz. U. z 2017 r. poz. 1318).
2. Art. 23, 24, 445, 448 Kodeksu cywilnego.
3. Uchwała Sądu Najwyższego z 28 listopada 2012 r., sygn. akt III CZP 65/12.
