Jak zarządzać oddziałami szpitalnymi?

– Popieramy stopniowe wprowadzanie jednostek zarządzanych w systemie konsultanckim, w którym kierownik oddziału pełni wyłącznie funkcje organizacyjne, natomiast za leczenie pacjentów odpowiadają niezależni konsultanci – czytamy w stanowisku ORL w Warszawie.

Stanowisko Okręgowej Rady Lekarskiej w Warszawie w sprawie zarządzania oddziałami szpitalnymi w modelach ordynatorskim i konsultanckim – podpisane przez wiceprezesa ORL w Warszawie Tomasza Imielę i sekretarz ORL w Warszawie Martę Moczydłowską:
Zarządzanie oddziałami szpitalnymi w Polsce od wielu lat opiera się na tak zwanym systemie ordynatorskim. W zdecydowanej większości placówek ochrony zdrowia odpowiedzialność zarówno za nadzór nad leczeniem pacjentów, jak i za kwestie organizacyjne pracy oddziału znajduje się w rękach jednej osoby, czyli ordynatora i kierownika oddziału.

Z jednej strony, zaletami tego systemu mogą być – jasne określenie odpowiedzialności za funkcjonowanie oddziału, budowanie renomy oddziału poprzez angażowanie ordynatora o uznanym dorobku klinicznym, wpływ niezależnego organu – Okręgowej Rady Lekarskiej – na wybór ordynatora oddziału.

Z drugiej – lata funkcjonowania systemu ordynatorskiego obnażyły jego liczne wady. Skupienie wszystkich aspektów decyzyjnych w rękach jednej osoby prowadzi do utrwalenia feudalnego modelu pracy oddziału. Może się to odbijać także na leczeniu chorych – przykładem blokowanie przez ordynatora rozwoju nowych, nieuznawanych przez niego technik leczniczych, a proponowanych przez podwładnych. Z uwagi na nikłą kontrolę nad działaniami ordynatora system taki sprzyja zjawiskom korupcjogennym. Istnieje ryzyko, że rozwój zawodowy lekarzy podlegających ordynatorom może zależeć nie od ich rzeczywistych predyspozycji, ale od relacji personalnych z osobą kierującą oddziałem. Praktyka pokazuje też, że w wielu podmiotach odchodzi się od organizowania konkursów na stanowisko ordynatora z udziałem przedstawicieli ORL na rzecz wyznaczania kierowników – z pominięciem procedury konkursowej.

Alternatywnym modelem zarządzania oddziałem jest system konsultancki, w którym kierownik oddziału pełni wyłącznie funkcje organizacyjne, natomiast za leczenie pacjentów odpowiadają niezależni konsultanci – specjaliści w danej dziedzinie medycyny. Wówczas można promować jakość leczenia poprzez łatwiejsze powiązanie jego efektów z konkretnymi specjalistami. Większa samodzielność konsultantów może się wiązać z częstszym wykorzystaniem nowoczesnych terapii (brak czynnika hamującego, jakim bywa ordynator). Należy pamiętać, że w systemie konsultanckim dochodzi do wzmocnienia roli kierownika placówki (dyrektora lub prezesa zarządu) kosztem personelu zarządzającego oddziałami.

Okręgowa Rada Lekarska w Warszawie uważa, że system zarządzania oddziałami w Polsce wymaga zmian. Popieramy stopniowe wdrażanie jednostek zarządzanych w systemie konsultanckim. Proponujemy prowadzenie jawnej oceny jakości usług medycznych oraz oceny satysfakcji z pracy personelu w jednostkach zarządzanych w modelu konsultanckim i w modelu ordynatorskim. Konsekwencją takiego rozwiązania powinno być stopniowe wypracowanie optymalnego modelu zarządzania oddziałami w polskim systemie ochrony zdrowia.

Komentarz opublikowano w Miesięczniku Okręgowej Izby Lekarskiej w Warszawie „Puls” 3/2022.

Przeczytaj także: „Konsultant – to się po prostu opłaca”, „Nie pozbywajmy się ordynatorów” i „Nikt już nie wie wszystkiego”.