NIZP chce zakazu sprzedaży jednorazowych e-papierosów

Dostęp do wysoce szkodliwych dla zdrowia produktów, jakimi są jednorazowe e-papierosy, powinien być pilnie ograniczony, na co wskazują liczne badania i doniesienia naukowe - alarmuje Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego PZH-PIB.

Ograniczyć dostęp!

W liście otwartym zastępcy dyrektora ds. analiz i strategii w zdrowiu publicznym NIZP PZH-PIB Andrzeja Parafianowicza do przedstawicieli krajowych instytucji opiniotwórczych czytamy, że pojawia się coraz więcej doniesień naukowych na temat dużej szkodliwości substancji stosowanych w produktach przeznaczonych do tzw. wapowania, określanych jako e-papierosy jednorazowe, czy też po prostu „jednorazówki”.

CBA rozłoży parasol antykorupcyjny nad dalszym procesem legislacyjnym ustawy tytoniowej ►Na posiedzeniu sejmowej Komisji Zdrowia 5 stycznia odbyło się pierwsze czytanie dwóch rządowych projektów ustaw o zmianie ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych. Pierwszy z projektów (druk sejmowy 982), decyzją przewodniczącej sejmowej Komisji Zdrowia Marty Golbik, będzie szczegółowo omawiany 19 lutego, już pod parasolem ochronnym CBA, natomiast dalsza szczegółowa dyskusja nad drugim projektem (druk 983) ma odbyć się 28 kwietnia.

Także WHO zwraca uwagę na zagrożenia dla zdrowia płynące z używania e-papierosów, takie jak choroby płuc, zatrucia, urazy, oparzenia i negatywny wpływ na układ sercowo-naczyniowy. Sytuację pogarsza fakt, że produkty te dostępne są w wielu wersjach smakowych, przez co stają się atrakcyjne dla dzieci i młodzieży.

„Posiadane dane, napływające informacje oraz sygnały i apele rozmaitych instytucji i organizacji (w tym bardzo jednoznaczny głos środowisk medycznych) obligują mnie do zwrócenia się do państwa z wnioskiem o poważne rozważenie podjęcia pilnych działań zmierzających do możliwie szybkiego i efektywnego ograniczenia dostępu tych produktów do polskiego rynku, a w konsekwencji do odbiorcy końcowego” - napisał w liście Andrzej Parafianowicz.

Groźne jednorazówki

Wniosek NIZP PZH-PIB dotyczy wyłącznie e-papierosów przeznaczonych do jednorazowego użycia, czyli posiadających wbudowaną baterię, której nie można ładować, oraz wbudowany zbiornik z płynem, którego nie da się uzupełniać ani wymieniać.

Parafianowicz podkreślił, że skala zagrożenia zdrowia i życia ludzi, zwłaszcza młodzieży, uzasadnia to, aby podjąć pilne działania na rzecz ograniczenia dostępności e-papierosów. Przypomniał, że obecnie trwają intensywne prace legislacyjne, mające doprowadzić do precyzyjnego zdefiniowania omawianego produktu i ustalenia zakresu jego dostępności, jednak z uwagi na złożoność i czasochłonność wprowadzania tego typu regulacji należy podjąć działania dodatkowe.

Wyjaśnił, że proces produkcji e-papierosów, stosowanych w nich płynów oraz dodatków smakowych i aromatycznych nie jest obecnie jednoznacznie uregulowany. Urządzenia do wapowania różnią się między sobą wieloma ważnymi cechami (m.in. temperaturą czy napięciem na elektrodzie), a duży wybór płynów smakowych może stwarzać trudności w ocenie toksyczności poszczególnych produktów.

Płyny stosowane do napełniania e-papierosów zawierają głównie dwa składniki: glikol propylenowy i glicerynę roślinną, które w drogach oddechowych wykazują działanie toksyczne, a po podgrzaniu mają działanie drażniące płuca. Poza nimi w płynach znajduje się szereg substancji (w tym środki zapachowe, alkohole, aldehydy, THC, CBD, olej z haszyszu butanowego, a nawet opioidy, kokaina, metamfetamina czy mefedron), często o nieznanym pochodzeniu.

„Warto zauważyć, że powszechną praktyką jest niepodawanie przez producentów/sprzedawców płynów do e-papierosów składów produktów, a tym bardziej stężenia poszczególnych substancji” - zaznaczył Parafianowicz.

Ochrona dzieci przed e-papierosami nabrała charakteru społecznego– Rada Ministrów przyjmie rozwiązania, które – na tyle, na ile jest to możliwe we współczesnym świecie – pomogą uporać się z problemem – stwierdził premier Donald Tusk przed posiedzeniem rządu, który zajmie się zakazem sprzedaży nieletnim papierosów elektronicznych.

76,8 proc uczniów używa produktów z nikotyną

Stowarzyszenie do Walki z Rakiem Płuca przeprowadziło w ubiegłym roku badanie, które wykazało, że do palenia lub używania produktów z nikotyną (obecnie lub w przeszłości) przyznaje się 76,8 proc. polskich uczniów. Dla 42,4 proc. z nich wyrobem inicjującym używanie nikotyny były e-papierosy (w tym dla 26 proc. „jednorazówki”). Na co dzień e-papierosów używa blisko połowa (47,6 proc.) badanych uczniów, z czego co piąty (21,3 proc.) wyrobów smakowych, jednorazowych. Dodatkowo (wg PolNicoYouth) niemal co siódmy nastoletni użytkownik e-papierosów używał ich do wdychania substancji psychoaktywnych (najczęściej kannabinoidów). Co trzeci uczeń (30 proc.) deklaruje, że jedna „jednorazówka” wystarcza mu na dobę lub krócej.

Pytane o kluczowe czynniki, dla których wybierają e-papierosy, młode osoby odpowiadały najczęściej: „lubię ich smaki” oraz „nie śmierdzą”.

Równie niepokojące dane przedstawiono w raporcie „Używanie produktów nikotynowych przez młodzież w Polsce. Badanie w środowisku szkolnym”. Wykazano w nim, że w 2024 r. w grupie 1380 uczniów klas 7-8 26 proc. badanych próbowało już produktów z nikotyną, przy czym dla 73,3 proc. ten „pierwszy kontakt” miał formę e-papierosa.

46,3 proc. dzieci przyznało, że zakupu tego typu produktów dokonuje w sklepie lub kiosku (tylko 9,1 proc. przez internet).

Jest to, zdaniem Parafianowicza, informacja budząca szczególny niepokój, gdyż pokazuje, że obowiązujący od lat zakaz sprzedaży takich wyrobów nieletnim nie jest w praktyce respektowany. „Przyjąć zatem należy, iż planowane wprowadzenie tego zakazu także dla jednorazowych e-papierosów bez zawartości nikotyny będzie przez dużą część sprzedawców w dalszym ciągu lekceważona. Upada zatem i tak słaby i niedostateczny wobec skali problemu argument, iż zakaz sprzedaży nieletnim rozwiąże problem” - podkreślił.

„Zważywszy na powyższe należy stwierdzić, iż mamy do czynienia z pozbawionym obecnie realnej kontroli, szeroko dostępnym, atrakcyjnym cenowo oraz modnym, niezwykle szkodliwym zdrowotnie i społecznie zjawiskiem” - podsumował.