Niesprawiedliwe finansowanie szpitali klinicznych?

Problem finansowania szpitali klinicznych w Polsce to temat interpelacji, której autorka zwraca uwagę na różnice w dostępie do pieniędzy z budżetu państwa między szpitalami klinicznymi, których podmiotami tworzącymi są uczelnie niebędące uczelniami medycznymi, lecznicami, których organami założycielskimi są uczelnie medyczne, oraz instytutami badawczymi.

Posłanka Prawa i Sprawiedliwości Elżbieta Dudy pisze o niesprawiedliwym dostępie do pieniędzy szpitali klinicznych.

Chodzi o cztery takie placówki:

• Uniwersytecki Szpital Kliniczny w Opolu, którego organem założycielskim jest Uniwersytet Opolski,
• Uniwersytecki Szpital Kliniczny w Olsztynie – Uniwersytet Warmińsko-Mazurski,
• Uniwersytecki Szpital Dziecięcy w Krakowie – Uniwersytet Jagielloński w Krakowie,
• Szpital Uniwersytecki im. Karola Marcinkowskiego w Zielonej Górze – Uniwersytet Zielonogórski

Elżbieta Duda pyta o dwie kwestie:

• czy i kiedy w planach prac ministerialnych jest rozważana nowelizacja przepisów ustawy prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, dzięki której szpitalom klinicznym stworzono by możliwość bezpośredniego pozyskiwaniafunduszy z  subwencji, tak jak przepisy ustawy umożliwiają to instytutom badawczym,
  
• kiedy minister zdrowia podejmie decyzję o dotacjach podmiotowych zgodnie z art. 460 ust. 5 pkt 2 ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce.
  

Na interpelację posłanki odpowiada (do 13 sierpnia) wiceminister nauki i szkolnictwa wyższego Marek Gzik.

Gzik wskazuje kilka aspektów dotyczących finansowania szpitali klinicznych w Polsce.

– Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy z 20 lipca 2018 r. (Dz. U. 2023 poz. 742 z późn. zm.), system szkolnictwa wyższego i nauki obejmuje uczelnie, federacje podmiotów systemu szkolnictwa wyższego i nauki, Polską Akademię Nauk, instytuty naukowe PAN, instytuty badawcze, międzynarodowe instytuty naukowe, Centrum Łukasiewicz i instytuty działające w jego ramach, Polską Akademię Umiejętności oraz inne podmioty prowadzące głównie działalność naukową. Jak wynika z przepisu, katalog podmiotów systemu szkolnictwa wyższego i nauki jest otwarty, jednak działalność naukowa musi spełniać kryteria dominującej, samodzielnej i ciągłej działalności. Interpretacja art. 7 ust. 1 ustawy prowadzi do wniosku, że rodzaj działalności wykonywanej przez podmiot decyduje o przynależności do systemu szkolnictwa wyższego i nauki, a co za tym idzie, o formach jego finansowania – wyjaśnia Marek Gzik.

Wiceminister informuje, że obowiązujący system finansowania podmiotów szkolnictwa wyższego i nauki przewiduje, że pieniądze przeznaczone na utrzymanie i rozwój potencjału dydaktycznego otrzymują wyłącznie uczelnie publiczne.

Nie rozważa się zmiany tego przepisu.

W odpowiedzi na postulat finansowania szpitali klinicznych na warunkach tożsamych jak w przypadku instytutów badawczych, sekretarz stanu wyjaśnia, że przepisy ustawy nie przewidują możliwości udzielenia finansowania na cele kształcenia studentów instytutom badawczym.

Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego i nauki przyznaje instytutom badawczym fundusze na utrzymanie i rozwój potencjału badawczego oraz inwestycje związane z działalnością naukową.

Marek Gzik wskazuje, że zastosowanie zasad finansowania instytutów badawczych do szpitali klinicznych nie jest możliwe.

– Szpitale kliniczne realizują kształcenie w zawodach medycznych w powiązaniu z udzielaniem świadczeń zdrowotnych, a zapewnienie jakości realizowanych usług nie wymaga dodatkowych zmian legislacyjnych – wyjaśnia Gzik, podkreślając, że działalność lecznicza podmiotu jest regulowana ustawą z 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej, a finansowanie świadczeń zdrowotnych odbywa się na podstawie umowy z Narodowym Funduszem Zdrowia. Możliwość sfinansowania dodatkowych świadczeń może być rozważana w konkretnej sytuacji, zależnie od dostępności pieniędzy.

Marek Gzik podkreśla, że finansowanie zadań dydaktycznych i badawczych podmiotu leczniczego odbywa się przez uczelnię na podstawie umowy cywilnoprawnej, a minister nauki nie ma wpływu na warunki tej umowy. Zasady określone w ustawie o finansach publicznych i ustawie o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych określają wysokość środków przekazywanych przez uczelnię podmiotowi leczniczemu.

Za realizację zadań związanych z dydaktyką kliniczną odpowiadają uczelnie, które są autonomiczne w zakresie ustalenia programu kształcenia i jego finansowania. Kwoty na utrzymanie i rozwój potencjału dydaktycznego oraz badawczego dla uczelni medycznych są ustalane przez ministra zdrowia lub ministra nauki zgodnie z odpowiednimi rozporządzeniami – wskazuje wiceminister.

Wysokość funduszy przekazywanych przez uczelnie szpitalom klinicznym jest określona umową. Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego i nauki udziela finansowania szpitalom klinicznym pośrednio, poprzez subwencje dla uczelni. Bezpośrednie finansowanie podmiotów leczniczych jest niemożliwe, gdyż ich głównym zadaniem jest działalność lecznicza.

– Przepisy przewidują możliwość dodatkowego wsparcia szpitali klinicznych za pośrednictwem uczelni oraz w formie dotacji celowej z budżetu państwa lub funduszy unijnych – podsumowuje.

Przeczytaj także: „Czy szpitalne oddziały ratunkowe pogrążają szpitale kliniczne?”.