Opieka farmaceutyczna: sposób na to, że lekarz "nie ma czasu" dla pacjenta
Redaktor: Bartłomiej Leśniewski
Data: 14.10.2010
-Trzymaj pacjenta jak najdalej od szpitala, a o ile to możliwe jak najdalej od lekarza – to filozofia reformy zdrowia Baracka Obamy. Temu drugiemu sprzyjać może pełne wykorzystanie wiedzy farmaceutów w ramach opieki nad przewlekle chorymi i pacjentami z drobniejszymi dolegliwościami. W Polsce system dopiero raczkuje. Jak działa na świecie?
Autor: Grzegorz Carowicz
Idea opieki farmaceutycznej polega na ochronie pacjenta przed nadużywaniem preparatów farmaceutycznych oraz niewłaściwym stosowaniu leków ordynowanych przez lekarza. Obowiązkiem farmaceuty jest pomoc choremu w wyborze odpowiedniego leku bez recepty, informacja o właściwym dawkowaniu, z jednoczesnym ustaleniem czynników wskazujących na konieczność wizyty u specjalisty.
Powrót świata aptekarzy
Farmaceuta – na ogół łatwiej dostępny niż lekarz, jest często pierwszym ogniwem, do którego chory zwraca się o poradę. Wszelkie sprawy związane z lekiem pozostają w zakresie kompetencji farmaceuty, który powinien być autorytetem zarówno dla lekarza, jak i pacjenta zasięgającego informacji o leku. Powszechne jest przekonanie, że lek bez recepty jest bezpieczny i można go stosować w dowolnych ilościach. Niebezpieczeństwo stanowią przede wszystkim NLPZ, należące w dużej mierze także do grupy leków OTC, których niekontrolowane spożywanie może prowadzić do nieodwracalnych problemów zdrowotnych, a nawet utraty życia.
Niewątpliwie dużym wyzwaniem jest przekonanie środowiska lekarskiego, że farmaceuta może stać się partnerem lekarza, zawsze i wyłącznie w kwestii związanej z wszechstronną wiedza o leku. Według definicji, farmaceuta to wysoko wykwalifikowany specjalista zajmujący się ochroną zdrowia publicznego, wykonujący czynności mające na celu zapewnienie optymalnego zdrowia pacjenta. Farmaceuta to jedyny ekspert w dziedzinie szeroko pojętej wiedzy o lekach. To zawód interdyscyplinarny, w którym wiedza specjalistyczna powinna służyć nie tylko pacjentom, ale także przedstawicielom innych zawodów medycznych. Należy pamiętać, że jedyną osobą podejmującą wszelkie decyzje związane z leczeniem i doborem leku jest lekarz. Farmaceuta nie może ingerować samodzielnie w farmakoterapię pacjenta. Dlatego też farmaceuta i lekarz w miarę możliwości powinni współpracować w zakresie swoich kompetencji. Farmaceuta w codziennej pracy powinien wspierać lekarza w zakresie farmakoterapii. Te dwa zawody mają wprawdzie różne kompetencje, uprawnienia i zadania, natomiast cel jest jeden: pacjent oraz jego najskuteczniejsze i najbezpieczniejsze leczenie. W dzisiejszych czasach jest to trudne. Jeżeli jednak nie będzie właściwej komunikacji na linii lekarz - aptekarz, niemożliwe stanie się sprawowanie w pełnym zakresie opieki farmaceutycznej.
Prawo
Pod koniec 2007 r. NRA przyjęła strategię opieki farmaceutycznej w Polsce jako oficjalne stanowisko samorządu aptekarskiego. Poważnym krokiem było umieszczenie opieki farmaceutycznej w planach kształcenia podyplomowego farmaceutów. Kształcenie podyplomowe powinno skupiać się przede wszystkim na istotnych zagadnieniach farmacji klinicznej i farmakoterapii. Tylko wtedy dobrze wyszkolony farmaceuta kliniczny stanie się wiarygodnym partnerem lekarza. Coraz częstsze zawiłości terapii onkologicznej czy chorób autoimmunologicznych stwarzają problemy nie tylko diagnostyczne, ale także związane z wdrożeniem określonych leków, sposobem ich dawkowania, drogi podania czy ich trwałości i stabilności.
W rozporządzeniu ministra zdrowia w sprawie szkoleń ciągłych dla farmaceutów po raz pierwszy zdefiniowano opiekę farmaceutyczną. Wśród szkoleń podyplomowych organizowanych i zatwierdzonych przez dyrektora Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego znajdujemy następujące propozycje dla aptekarzy:
• Podstawy opieki farmaceutycznej,
• Opieka farmaceutyczna w cukrzycy,
• Opieka farmaceutyczna w nadciśnieniu,
• Opieka farmaceutyczna w astmie i POCHP,
• Opieka farmaceutyczna w geriatrii.
Kolejny krok to nowelizacja ustawy o izbach aptekarskich z 10 stycznia 2008 r. W rezultacie tej nowelizacji opieka farmaceutyczna zaistniała w akcie o randze ustawy. Czytamy: „Wykonywanie zawodu farmaceuty ma na celu ochronę zdrowia publicznego i obejmuje udzielanie usługi farmaceutycznej, która polega na sprawowaniu opieki farmaceutycznej, polegającej na udokumentowanym procesie, w którym farmaceuta, współpracując z pacjentem, lekarzem, a w razie konieczności z innymi przedstawicielami zawodów medycznych, czuwa nad prawidłowym przebiegiem farmakoterapii”.
Więcej o opiece farmaceutycznej: w najnowszym ósmym numerze "Menedżera Zdrowia"
Idea opieki farmaceutycznej polega na ochronie pacjenta przed nadużywaniem preparatów farmaceutycznych oraz niewłaściwym stosowaniu leków ordynowanych przez lekarza. Obowiązkiem farmaceuty jest pomoc choremu w wyborze odpowiedniego leku bez recepty, informacja o właściwym dawkowaniu, z jednoczesnym ustaleniem czynników wskazujących na konieczność wizyty u specjalisty.
Powrót świata aptekarzy
Farmaceuta – na ogół łatwiej dostępny niż lekarz, jest często pierwszym ogniwem, do którego chory zwraca się o poradę. Wszelkie sprawy związane z lekiem pozostają w zakresie kompetencji farmaceuty, który powinien być autorytetem zarówno dla lekarza, jak i pacjenta zasięgającego informacji o leku. Powszechne jest przekonanie, że lek bez recepty jest bezpieczny i można go stosować w dowolnych ilościach. Niebezpieczeństwo stanowią przede wszystkim NLPZ, należące w dużej mierze także do grupy leków OTC, których niekontrolowane spożywanie może prowadzić do nieodwracalnych problemów zdrowotnych, a nawet utraty życia.
Niewątpliwie dużym wyzwaniem jest przekonanie środowiska lekarskiego, że farmaceuta może stać się partnerem lekarza, zawsze i wyłącznie w kwestii związanej z wszechstronną wiedza o leku. Według definicji, farmaceuta to wysoko wykwalifikowany specjalista zajmujący się ochroną zdrowia publicznego, wykonujący czynności mające na celu zapewnienie optymalnego zdrowia pacjenta. Farmaceuta to jedyny ekspert w dziedzinie szeroko pojętej wiedzy o lekach. To zawód interdyscyplinarny, w którym wiedza specjalistyczna powinna służyć nie tylko pacjentom, ale także przedstawicielom innych zawodów medycznych. Należy pamiętać, że jedyną osobą podejmującą wszelkie decyzje związane z leczeniem i doborem leku jest lekarz. Farmaceuta nie może ingerować samodzielnie w farmakoterapię pacjenta. Dlatego też farmaceuta i lekarz w miarę możliwości powinni współpracować w zakresie swoich kompetencji. Farmaceuta w codziennej pracy powinien wspierać lekarza w zakresie farmakoterapii. Te dwa zawody mają wprawdzie różne kompetencje, uprawnienia i zadania, natomiast cel jest jeden: pacjent oraz jego najskuteczniejsze i najbezpieczniejsze leczenie. W dzisiejszych czasach jest to trudne. Jeżeli jednak nie będzie właściwej komunikacji na linii lekarz - aptekarz, niemożliwe stanie się sprawowanie w pełnym zakresie opieki farmaceutycznej.
Prawo
Pod koniec 2007 r. NRA przyjęła strategię opieki farmaceutycznej w Polsce jako oficjalne stanowisko samorządu aptekarskiego. Poważnym krokiem było umieszczenie opieki farmaceutycznej w planach kształcenia podyplomowego farmaceutów. Kształcenie podyplomowe powinno skupiać się przede wszystkim na istotnych zagadnieniach farmacji klinicznej i farmakoterapii. Tylko wtedy dobrze wyszkolony farmaceuta kliniczny stanie się wiarygodnym partnerem lekarza. Coraz częstsze zawiłości terapii onkologicznej czy chorób autoimmunologicznych stwarzają problemy nie tylko diagnostyczne, ale także związane z wdrożeniem określonych leków, sposobem ich dawkowania, drogi podania czy ich trwałości i stabilności.
W rozporządzeniu ministra zdrowia w sprawie szkoleń ciągłych dla farmaceutów po raz pierwszy zdefiniowano opiekę farmaceutyczną. Wśród szkoleń podyplomowych organizowanych i zatwierdzonych przez dyrektora Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego znajdujemy następujące propozycje dla aptekarzy:
• Podstawy opieki farmaceutycznej,
• Opieka farmaceutyczna w cukrzycy,
• Opieka farmaceutyczna w nadciśnieniu,
• Opieka farmaceutyczna w astmie i POCHP,
• Opieka farmaceutyczna w geriatrii.
Kolejny krok to nowelizacja ustawy o izbach aptekarskich z 10 stycznia 2008 r. W rezultacie tej nowelizacji opieka farmaceutyczna zaistniała w akcie o randze ustawy. Czytamy: „Wykonywanie zawodu farmaceuty ma na celu ochronę zdrowia publicznego i obejmuje udzielanie usługi farmaceutycznej, która polega na sprawowaniu opieki farmaceutycznej, polegającej na udokumentowanym procesie, w którym farmaceuta, współpracując z pacjentem, lekarzem, a w razie konieczności z innymi przedstawicielami zawodów medycznych, czuwa nad prawidłowym przebiegiem farmakoterapii”.
Więcej o opiece farmaceutycznej: w najnowszym ósmym numerze "Menedżera Zdrowia"
