Polska w walce z rakiem
Redaktor: Bartłomiej Leśniewski
Data: 19.10.2011
Źródło: Adam Kozierkiewicz
Na konferencji prasowej Polskiego Towarzystwa Onkologicznego 19 października 2011 r. zaprezentowano „Strategię zwalczania raka piersi i raka jelita grubego”.
W praktyce dokument składa się z dwóch odrębnych, choć w treści bardzo zbliżonych, elementów: „Strategii zwalczania raka piersi” i „Strategii zwalczania raka jelita grubego”. Każda ze strategii zawiera cel główny, sześć szczegółowych oraz około 20 działań mających prowadzić do ich realizacji. Do celów szczegółowych przypisano wskaźniki, które mogłyby służyć do oceny stanu zaawansowania realizacji danego celu. Do poszczególnych działań zostały przypisane określone instytucje czy podmioty, które zdaniem autorów strategii, w największym stopniu mogłyby doprowadzić do realizacji danego działania. Każdemu z działań przypisano także potencjalny czas realizacji, pod warunkiem że zostaną podjęte niezwłocznie.
Potrzeba współdziałania
Te dwa ostatnie aspekty uświadamiają, że realizacja zaproponowanej strategii jest uzależniona od wielu osób i instytucji. Podstawową i najważniejszą rolę odgrywają w niej minister zdrowia oraz Narodowy Fundusz Zdrowia. Z tego względu realizacja zaproponowanej strategii wymaga przede wszystkim akceptacji i zaangażowania tych instytucji. Pewne kroki w tym celu już podjęto, lecz ostateczna decyzja o realizacji proponowanej strategii lub jej elementów jest jeszcze przed nami i zostanie podjęta już przez nowego ministra zdrowia. Także czas realizacji poszczególnych działań uświadamia, że osiągniecie zadowalającego efektu wymaga czasu i każde opóźnienie w podjęciu działań opóźnia termin uzyskania założonych efektów. Strategia jest zatem na razie teoretycznym studium i dopóki nie zostanie przyjęta do realizacji, takim pozostanie.
Jak wspomniano wcześniej, strategia dla każdego z nowotworów zawiera 6 celów szczegółowych oraz 20 działań. Szczególną uwagę warto zwrócić na kilka z nich.
Badania przesiewowe
Pierwszym ważnym elementem jest poprawa skuteczności badań przesiewowych, których powszechność jest ograniczona. W efekcie ograniczona jest także ich przesiewowa funkcja; niewiele nowotworów udaje się wykryć, a tym samym skuteczność leczenia jest mniejsza. Z danych Ministerstwa Zdrowia wynika, że tylko 300 z 15 tys. nowych przypadków nowotworów piersi wykrywa się w trakcie badań przesiewowych (przy 40-procentowym pokryciu docelowej populacji). W odniesieniu do raka jelita grubego zasięg i skutki tych programów są jeszcze bardziej ograniczone. W strategii zagadnieniu temu poświęcono wiele uwagi.
Drugim istotnym elementem jest tzw. koordynacja i integracja opieki nad pacjentami. Bardzo wielu ekspertów konsultujących strategię wskazywało na fragmentację opieki od etapu badan przesiewowych u zdrowych osób, poprzez etap diagnostyki i potwierdzania rozpoznania, ustalenie leczenia i jego poszczególnych etapów, po rehabilitację lub paliatywne leczenie. Co prawda chorzy mają przywilej wyboru świadczeniodawcy, ale skutkiem ubocznym jest to, że niewiele placówek poczuwa się do odpowiedzialności za całą terapię (lub jej znaczną część). Częściej jest tak, że placówki (i ich lekarze) po wykonaniu „swojego” etapu działania przekazują pacjenta dalej, wierząc, że ktoś będzie odpowiednio kontynuował proces. Z różnych powodów to się jednak nie udaje, lub jest prowadzone nieodpowiednio. Skutkiem jest zagubienie chorego, opóźnienia diagnostyczne oraz opóźnienia podjęcia terapii, przerwy w terapii i brak odpowiedniego nadzoru po jej zakończeniu. Konieczne zatem wydaje się takie zorganizowanie procesu diagnostyczno-terapeutycznego, by pacjent znajdował się pod opieką określonego świadczeniodawcy przez cały (lub znaczny) okres opieki.
Ośrodki lecznicze
Trzecim bardzo ważnym elementem jest profilowanie i specjalizowanie ośrodków leczących raka piersi i raka jelita grubego. Za specjalizacją takich placówek przemawiają dwa ważne argumenty: po pierwsze, żeby osiągać dobre wyniki, konieczne jest duże doświadczenie i odpowiednia infrastruktura, po drugie, w obu nowotworach stosuje się terapie skojarzone i odpowiedni dostęp oraz organizacja tych terapii jest warunkiem sukcesu. Na przykład, zgodnie z zaleceniami Europejskiego Towarzystwa Specjalistów Raka Piersi (EUSOMA), minimalna liczba chorych z tym rozpoznaniem leczonych w jednym ośrodku powinna wynosić 150 rocznie. Podobne warunki stawiane są placówkom leczącymi raka jelita grubego. Ośrodki leczące mniejszą liczbą chorych oraz nie posiadające możliwości zastosowania wielodyscyplinarnej terapii o najbardziej skutecznej sekwencji, nie powinny się podejmować tego zadania.
Wiele z punktów strategii wymaga szczegółowego dopracowania, przełożenia na język projektów, w których zawarte będą struktura, szczegóły realizacyjne, terminy i fundusze. Jej autorzy żywią jednak przekonanie, że każde działanie o zasięgu społecznym wymaga na początku ustalenia tak ogólnych elementów, jak cele, zadania i zasoby, czyli to, co składa się na strategię.
Pełny tekst Adama Kozierkiewicza w najnowszym numerze "Menedżera Zdrowia"
Potrzeba współdziałania
Te dwa ostatnie aspekty uświadamiają, że realizacja zaproponowanej strategii jest uzależniona od wielu osób i instytucji. Podstawową i najważniejszą rolę odgrywają w niej minister zdrowia oraz Narodowy Fundusz Zdrowia. Z tego względu realizacja zaproponowanej strategii wymaga przede wszystkim akceptacji i zaangażowania tych instytucji. Pewne kroki w tym celu już podjęto, lecz ostateczna decyzja o realizacji proponowanej strategii lub jej elementów jest jeszcze przed nami i zostanie podjęta już przez nowego ministra zdrowia. Także czas realizacji poszczególnych działań uświadamia, że osiągniecie zadowalającego efektu wymaga czasu i każde opóźnienie w podjęciu działań opóźnia termin uzyskania założonych efektów. Strategia jest zatem na razie teoretycznym studium i dopóki nie zostanie przyjęta do realizacji, takim pozostanie.
Jak wspomniano wcześniej, strategia dla każdego z nowotworów zawiera 6 celów szczegółowych oraz 20 działań. Szczególną uwagę warto zwrócić na kilka z nich.
Badania przesiewowe
Pierwszym ważnym elementem jest poprawa skuteczności badań przesiewowych, których powszechność jest ograniczona. W efekcie ograniczona jest także ich przesiewowa funkcja; niewiele nowotworów udaje się wykryć, a tym samym skuteczność leczenia jest mniejsza. Z danych Ministerstwa Zdrowia wynika, że tylko 300 z 15 tys. nowych przypadków nowotworów piersi wykrywa się w trakcie badań przesiewowych (przy 40-procentowym pokryciu docelowej populacji). W odniesieniu do raka jelita grubego zasięg i skutki tych programów są jeszcze bardziej ograniczone. W strategii zagadnieniu temu poświęcono wiele uwagi.
Drugim istotnym elementem jest tzw. koordynacja i integracja opieki nad pacjentami. Bardzo wielu ekspertów konsultujących strategię wskazywało na fragmentację opieki od etapu badan przesiewowych u zdrowych osób, poprzez etap diagnostyki i potwierdzania rozpoznania, ustalenie leczenia i jego poszczególnych etapów, po rehabilitację lub paliatywne leczenie. Co prawda chorzy mają przywilej wyboru świadczeniodawcy, ale skutkiem ubocznym jest to, że niewiele placówek poczuwa się do odpowiedzialności za całą terapię (lub jej znaczną część). Częściej jest tak, że placówki (i ich lekarze) po wykonaniu „swojego” etapu działania przekazują pacjenta dalej, wierząc, że ktoś będzie odpowiednio kontynuował proces. Z różnych powodów to się jednak nie udaje, lub jest prowadzone nieodpowiednio. Skutkiem jest zagubienie chorego, opóźnienia diagnostyczne oraz opóźnienia podjęcia terapii, przerwy w terapii i brak odpowiedniego nadzoru po jej zakończeniu. Konieczne zatem wydaje się takie zorganizowanie procesu diagnostyczno-terapeutycznego, by pacjent znajdował się pod opieką określonego świadczeniodawcy przez cały (lub znaczny) okres opieki.
Ośrodki lecznicze
Trzecim bardzo ważnym elementem jest profilowanie i specjalizowanie ośrodków leczących raka piersi i raka jelita grubego. Za specjalizacją takich placówek przemawiają dwa ważne argumenty: po pierwsze, żeby osiągać dobre wyniki, konieczne jest duże doświadczenie i odpowiednia infrastruktura, po drugie, w obu nowotworach stosuje się terapie skojarzone i odpowiedni dostęp oraz organizacja tych terapii jest warunkiem sukcesu. Na przykład, zgodnie z zaleceniami Europejskiego Towarzystwa Specjalistów Raka Piersi (EUSOMA), minimalna liczba chorych z tym rozpoznaniem leczonych w jednym ośrodku powinna wynosić 150 rocznie. Podobne warunki stawiane są placówkom leczącymi raka jelita grubego. Ośrodki leczące mniejszą liczbą chorych oraz nie posiadające możliwości zastosowania wielodyscyplinarnej terapii o najbardziej skutecznej sekwencji, nie powinny się podejmować tego zadania.
Wiele z punktów strategii wymaga szczegółowego dopracowania, przełożenia na język projektów, w których zawarte będą struktura, szczegóły realizacyjne, terminy i fundusze. Jej autorzy żywią jednak przekonanie, że każde działanie o zasięgu społecznym wymaga na początku ustalenia tak ogólnych elementów, jak cele, zadania i zasoby, czyli to, co składa się na strategię.
Pełny tekst Adama Kozierkiewicza w najnowszym numerze "Menedżera Zdrowia"
