Reklama apteczna – co z nią?

Karty rabatowe, podarunkowe, programy lojalnościowe i nagrody w aptekach – czy na rynek farmaceutyczny powróci marketyzacja? Rozmowy trwają.

A to za sprawą skargi Komisji Europejskiej złożonej 13 marca 2024 r. przeciwko Polsce w Trybunale Sprawiedliwości Unii Europejskiej na wniosek Konfederacji Lewiatan. Dotyczy ona przepisów ustawy Prawo farmaceutyczne w części stanowiącej o zakazie działalności reklamowej aptek.

Zdaniem KE polskie prawo narusza dyrektywę o handlu elektronicznym oraz art. 49 i 56 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej w zakresie, w jakim zakazuje wszelkich form komunikacji handlowej, w tym drogą elektroniczną. W związku z tym ostatecznie przyjęte rozwiązanie legislacyjne w zakresie reklamy aptek powinno być zgodne z prawem unijnym i praktykami przyjętymi w poszczególnych państwach wspólnoty, gdzie reklama aptek jest co do zasady dopuszczalna, a jej zakres jest uregulowany.

Prawo precyzyjnie definiuje aptekę i jej działalność. Jest to placówka ochrony zdrowia publicznego, w której uprawnione osoby wydają leki i wyroby medyczne, sporządzają i wydają leki recepturowe i apteczne, udzielają informacji o lekach i wyrobach medycznych. Nie można reklamować aptek, punktów aptecznych oraz ich działalności.

W przypadku placówek obrotu pozaaptecznego zabroniona jest reklama, która odnosi się do produktów leczniczych lub wyrobów medycznych. Nie stanowi natomiast reklamy informacja o lokalizacji i godzinach pracy apteki lub punktu aptecznego.

Już w 2014 r. usłyszeć można było głosy przekonujące o potrzebie liberalizacji tego zakazu. Naczelna Izba Aptekarska podtrzymała wówczas swoje wcześniejsze stanowisko, że byłaby to zachęta do tworzenia programów lojalnościowych generujących nadmierną konsumpcję różnych preparatów ze szkodą dla pacjenta.

Temat po latach powraca.

22 kwietnia 2024 r. Naczelna Rada Aptekarska przyjęła uchwałę, w której już w paragrafie 1 czytamy:

• W przypadku konieczności zmiany art. 94a ustawy – Prawo farmaceutyczne, należy utrzymać zakaz reklamy aptek i punktów aptecznych oraz ich działalności, a także zakaz reklamy placówek obrotu pozaaptecznego i ich działalności, która odnosi się do produktów leczniczych lub wyrobów medycznych.
• Należy precyzyjnie określić informacje, które będą mogły być rozpowszechniane przez podmioty prowadzące apteki, punkty apteczne oraz placówki obrotu pozaaptecznego, ewentualnie należy określić zasady i tryb ustalania treści, formy oraz sposobu rozpowszechniania tych informacji.
  

– Chcielibyśmy, żeby w przyszłości apteki miały wręcz obowiązek informowania o udzielanych świadczeniach i usługach opieki farmaceutycznej, ale w bardzo zdefiniowany, uregulowany sposób, czyli z dokładnym określeniem, jaki to jest rodzaj komunikatu, gdzie go można umieścić, łącznie z dokładnie określoną formą graficzną – treścią, rozmiarem czcionki, kolorem i wymiarami powierzchni takiego komunikatu – mówił dr Mikołaj Konstanty, wiceprezes Naczelnej Rady Aptekarskiej.

– Mając na uwadze dobro polskich pacjentów oraz służącego im kluczowego sektora polskiej gospodarki, proponujemy zmianę obecnie obowiązujących przepisów na wzór rozwiązań obowiązujących w innych państwach unijnych, gdzie regulacje dotyczące reklamy aptek kierowanej do publicznej wiadomości zamiast całkowitego zakazu, zawierają jedynie pewne ograniczenia, jak na przykład brak możliwości kierowania do publicznej wiadomości reklamy dotyczącej leków refundowanych czy oferowanie jakichkolwiek korzyści w zamian za nabycie produktu leczniczego – poinformowały Konfederacja Lewiatan i PharmaNET.

Dr Wojciech Rożdżeński, prawnik i wykładowca specjalizujący się w prawie medycznym i farmaceutycznym, zauważa, że przepis dotyczący zakazu reklamowania aptek jest bardzo ogólny i jednocześnie surowo egzekwowany przez inspekcję farmaceutyczną.

Na pewno – czytamy w Prawo.pl – wymaga nowelizacji w tym zakresie, że informowanie o legalnych usługach, jak szczepienie czy opieka farmaceutyczna, jest zgodne z prawem. Taka zmiana byłaby z korzyścią dla wszystkich, w tym pacjentów. Ministerstwo Zdrowia zdecydowało się na prekonsultacje. Sygnalizuje gotowość modyfikacji przepisu zakazującego aptekom reklamy.

Co z zakazem reklamowania aptek? ► Zakaz reklamy aptek, który obowiązuje w Polsce od dwunastu lat, może zostać złagodzony. Ministerstwo Zdrowia prowadzi prekonsultacje na ten temat. Co dzieje się w sprawie? O to spytaliśmy Michała Modro, który w nich uczestniczy.

– Planujemy wprowadzenie zmian w zakresie art. 94a. W tej sprawie odbędzie się spotkanie z Naczelną Izbą Aptekarską oraz organizacjami zrzeszającymi właścicieli aptek. Konkretne brzmienie przepisu będzie efektem współpracy z przedstawicielami branży aptecznej oraz z NIA – poinformowało biuro komunikacji resortu zdrowia.

Wiele wskazuje zatem na to, że jest szansa na złagodzenie przepisów prawa, w szczególności zaś umożliwienie aptekom szerszej komunikacji z pacjentami.

Artykuł Andrzeja Piechockiego opublikowano w Biuletynie Wielkopolskiej Izby Lekarskiej 5/2024.

Przeczytaj także: „Wraca dyskusja o zakazie reklamy aptek”.