W 2011 Polki wciąż nie korzystały z badań cytologicznych
Redaktor: Andrzej Kordas
Data: 31.01.2012
Źródło: Vision Group
Według najnowszego raportu Centralnego Ośrodka Koordynującego Populacyjny Program Profilaktyki i Wczesnego Wykrywania Raka Szyjki Macicy, podsumowującego ubiegły rok, ilość wykonywanych w Polsce cytologii pozostaje na niepokojąco niskim poziomie. Rocznie bada się zaledwie 24% kobiet. Najczęściej z bezpłatnej cytologii w 2011 roku, skorzystały mieszkanki Pomorza, natomiast najrzadziej kobiety z województwa wielkopolskiego oraz mazowieckiego. W Polsce co roku na raka szyjki macicy choruje około 4000 kobiet, z których prawie połowa umiera, co stanowi jeden z najwyższych wskaźników śmiertelności w Europie.
Rak szyjki macicy nie jest dziedziczny, ani uwarunkowany genetycznie. Jest skutkiem zakażenia onkogennymi typami wirusa HPV - przekonywali eksperci podczas poniedziałkowej konferencji poświęconej chorobie, na którą na świecie choruje ponad 500 000 kobiet, z których 275 000 umiera. W skali globalnej jest to trzeci najczęściej atakujący kobiety nowotwór, w tym 85% śmiertelnych przypadków zachorowań przypada na kraje rozwijające się.
W Polsce co roku o chorobie dowiaduje się około 4000 kobiet, mniej więcej połowa przypadków prowadzi do śmierci1. Według statystyk Krajowego Rejestru Nowotworów odnotowuje się 13 przypadków raka szyjki macicy na 100 000 kobiet. Najwyższa zachorowalność na raka szyjki macicy występuje w województwie mazowieckim, najniższa w świętokrzyskim . Najczęściej chorują i umierają kobiety w przedziale wiekowym 50 – 54, w ostatnich latach odnotowano jednak wzrost zachorowalności w młodszej grupie wiekowej (30 – 39 lat).
W Polsce zarówno współczynnik zachorowalności jak i umieralności na raka szyjki macicy jest jednym z najwyższych w Europie. Wskaźnik śmiertelności wynosi około 7 przypadków na 100 000. W innych krajach europejskich wskaźnik ten jest znacznie niższy, np. w Finlandii wynosi on 1,8 na 100 000 kobiet.
- „Rak szyjki macicy jest jednym z niewielu nowotworów, któremu można tak skutecznie przeciwdziałać. Dzięki prostemu badaniu jakim jest cytologia, jesteśmy w stanie wykryć zmiany nowotworowe w stadium, gdzie wyleczalność kształtuje się na poziomie niemalże 100%. Dlatego śmierć każdej kobiety w powodu raka szyjki macicy tak bardzo boli” – powiedział dr Jerzy Giermek, onkolog, dyrektor Centralnego Ośrodka Koordynującego Programy Wczesnego Wykrywania Raka Piersi oraz Profilaktyki i Wczesnego Wykrywania Raka Szyjki Macicy.
Pomimo możliwości bezpłatnego badania cytologicznego, większość kobiet w Polsce z niego nie korzysta. Zaskakujący jest fakt, że w województwach o najwyższym statusie ekonomicznym, odsetek wykonywanych cytologii jest najmniejszy.
- „Dane z Mazowsza i Wielkopolski są zatrważające. Oczywiście, część kobiet korzysta z prywatnej opieki medycznej i tam poddaje się badaniu cytologicznemu, ale z własnego doświadczenia wiem, że liczba ta nie jest duża. Sądzę, że powód jest prozaiczny: kobiety twierdzą, że są zapracowane i odkładają badania na inny termin. Niestety w wielu przypadkach „później”, oznacza „za późno” – dodał dr Giermek.
Za praktycznie wszystkie przypadki zachorowań na raka szyjki macicy, odpowiedzialny jest wirus brodawczaka ludzkiego (HPV). Najbardziej onkogenne typy wirusa HPV, oznaczone symbolami 16
i 18, odpowiadają za około 70% przypadków raka szyjki macicy4,5. Infekcja HPV jest jedną z najpowszechniej występujących na świecie chorób przenoszonych drogą płciową. Szacuje się, że rocznie zakażonych zostaje 5,5 mln osób w skali świata.
- „Wirus HPV ma bardzo wysoki potencjał zakaźny. Do zakażenia wirusem HPV wystarczy kontakt
z jednym partnerem i nawet prezerwatywa nie daje skutecznej ochrony, ponieważ skóra bezpośrednio wokół narządów płciowych również może go przenosić. Kobiety powinny zrozumieć, że wirus HPV jest powszechniejszy niż inne choroby przenoszone drogą płciową i stanowi realne zagrożenie dla ich zdrowia oraz życia” – przestrzegała dr Małgorzata Rekosz, ginekolog z Centrum Onkologii-Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie.
Skuteczną formą prewencji zakażeń wirusem HPV, co skutkuje ochroną przed rakiem szyjki macicy, są szczepienia7,8. Opublikowana, najdłuższa do tej pory, obserwacja dotycząca utrzymywania się przeciwciał po podaniu zarejestrowanej szczepionki przeciw HPV wykazała, że w 9 lat po szczepieniu szczepionką dwuwalentną u wszystkich badanych kobiet poziom odpowiednich przeciwciał był co najmniej 10-krotnie wyższy, niż poziom przeciwciał występujący po naturalnym zakażeniu HPV.
W Polsce zarejestrowano i dopuszczono do obrotu dwie szczepionki przeciwko HPV. Zarówno szczepionka dwuwalentna jak i czterowalentna zabezpieczają przed onkogennymi serotypami wirusa HPV 16 i HPV 18, odpowiedzialnymi za około 70% przypadków RSM - zapewniając tym samym
co najmniej 70-procentową ochronę przed rozwojem raka szyjki macicy.
W styczniu 2008 roku Europejskie Centrum ds. Zwalczania Chorób Zakaźnych (European Centre For Disease Prevention and Control) opublikowało rekomendacje dotyczące przesiewowych badań cytologicznych oraz szczepień przeciwko HPV. Jak pokazały statystyki, dzięki przesiewowym badaniom cytologicznym udaje się skutecznie zapobiegać 60 – 80% przypadków inwazyjnego raka szyjki macicy – jest to osiągane tam, gdzie zgłaszalność na badania cytologiczne jest największa, np. w krajach skandynawskich, Wielkiej Brytanii.
- „Zorganizowane, populacyjne programy przesiewowych badań cytologicznych są najefektywniejszym ekonomicznie sposobem na zmniejszenie liczby zachorowań na raka szyjki macicy. Co równie ważne, taki rodzaj profilaktyki zapewnia wszystkim grupom społecznym, równy dostęp do korzyści wynikających z tego typu programów. Przed sześciu laty polski rząd przystąpił do wdrażania skoordynowanego programu badań przesiewowych. Pomimo obiecujących początków, skorzystała z nich jedynie jedna trzecia Polek! To niepokojąco słaby wynik. Odpowiednie programy badań przesiewowych mogą zapobiec rozwojowi raka szyjki macicy w 80% przypadków, ale do osiągnięcia takiego wyniku potrzebny jest udział kobiet. Najważniejszy przekaz, jaki powinien trafić do Polek w wieku 25-59 lat, brzmi: przebadajcie się! Dzięki badaniom można zwalczyć raka szyjki macicy zanim się rozwinie, więc, Drogie Panie, zgłaszajcie się na cytologię i bądźcie zdrowe.” - powiedział dr Philip Davies, dyrektor generalny Europejskiego Stowarzyszenia Raka Szyjki Macicy.
- „Gdy Finlandia była na takim etapie rozwoju jakim jest obecnie Polska, badania cytologiczne były obligatoryjne. Może to jest rozwiązanie, które pozwoli zatrzymać tę spiralę śmierci?” – podsumował dr Giermek.
W Polsce co roku o chorobie dowiaduje się około 4000 kobiet, mniej więcej połowa przypadków prowadzi do śmierci1. Według statystyk Krajowego Rejestru Nowotworów odnotowuje się 13 przypadków raka szyjki macicy na 100 000 kobiet. Najwyższa zachorowalność na raka szyjki macicy występuje w województwie mazowieckim, najniższa w świętokrzyskim . Najczęściej chorują i umierają kobiety w przedziale wiekowym 50 – 54, w ostatnich latach odnotowano jednak wzrost zachorowalności w młodszej grupie wiekowej (30 – 39 lat).
W Polsce zarówno współczynnik zachorowalności jak i umieralności na raka szyjki macicy jest jednym z najwyższych w Europie. Wskaźnik śmiertelności wynosi około 7 przypadków na 100 000. W innych krajach europejskich wskaźnik ten jest znacznie niższy, np. w Finlandii wynosi on 1,8 na 100 000 kobiet.
- „Rak szyjki macicy jest jednym z niewielu nowotworów, któremu można tak skutecznie przeciwdziałać. Dzięki prostemu badaniu jakim jest cytologia, jesteśmy w stanie wykryć zmiany nowotworowe w stadium, gdzie wyleczalność kształtuje się na poziomie niemalże 100%. Dlatego śmierć każdej kobiety w powodu raka szyjki macicy tak bardzo boli” – powiedział dr Jerzy Giermek, onkolog, dyrektor Centralnego Ośrodka Koordynującego Programy Wczesnego Wykrywania Raka Piersi oraz Profilaktyki i Wczesnego Wykrywania Raka Szyjki Macicy.
Pomimo możliwości bezpłatnego badania cytologicznego, większość kobiet w Polsce z niego nie korzysta. Zaskakujący jest fakt, że w województwach o najwyższym statusie ekonomicznym, odsetek wykonywanych cytologii jest najmniejszy.
- „Dane z Mazowsza i Wielkopolski są zatrważające. Oczywiście, część kobiet korzysta z prywatnej opieki medycznej i tam poddaje się badaniu cytologicznemu, ale z własnego doświadczenia wiem, że liczba ta nie jest duża. Sądzę, że powód jest prozaiczny: kobiety twierdzą, że są zapracowane i odkładają badania na inny termin. Niestety w wielu przypadkach „później”, oznacza „za późno” – dodał dr Giermek.
Za praktycznie wszystkie przypadki zachorowań na raka szyjki macicy, odpowiedzialny jest wirus brodawczaka ludzkiego (HPV). Najbardziej onkogenne typy wirusa HPV, oznaczone symbolami 16
i 18, odpowiadają za około 70% przypadków raka szyjki macicy4,5. Infekcja HPV jest jedną z najpowszechniej występujących na świecie chorób przenoszonych drogą płciową. Szacuje się, że rocznie zakażonych zostaje 5,5 mln osób w skali świata.
- „Wirus HPV ma bardzo wysoki potencjał zakaźny. Do zakażenia wirusem HPV wystarczy kontakt
z jednym partnerem i nawet prezerwatywa nie daje skutecznej ochrony, ponieważ skóra bezpośrednio wokół narządów płciowych również może go przenosić. Kobiety powinny zrozumieć, że wirus HPV jest powszechniejszy niż inne choroby przenoszone drogą płciową i stanowi realne zagrożenie dla ich zdrowia oraz życia” – przestrzegała dr Małgorzata Rekosz, ginekolog z Centrum Onkologii-Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie.
Skuteczną formą prewencji zakażeń wirusem HPV, co skutkuje ochroną przed rakiem szyjki macicy, są szczepienia7,8. Opublikowana, najdłuższa do tej pory, obserwacja dotycząca utrzymywania się przeciwciał po podaniu zarejestrowanej szczepionki przeciw HPV wykazała, że w 9 lat po szczepieniu szczepionką dwuwalentną u wszystkich badanych kobiet poziom odpowiednich przeciwciał był co najmniej 10-krotnie wyższy, niż poziom przeciwciał występujący po naturalnym zakażeniu HPV.
W Polsce zarejestrowano i dopuszczono do obrotu dwie szczepionki przeciwko HPV. Zarówno szczepionka dwuwalentna jak i czterowalentna zabezpieczają przed onkogennymi serotypami wirusa HPV 16 i HPV 18, odpowiedzialnymi za około 70% przypadków RSM - zapewniając tym samym
co najmniej 70-procentową ochronę przed rozwojem raka szyjki macicy.
W styczniu 2008 roku Europejskie Centrum ds. Zwalczania Chorób Zakaźnych (European Centre For Disease Prevention and Control) opublikowało rekomendacje dotyczące przesiewowych badań cytologicznych oraz szczepień przeciwko HPV. Jak pokazały statystyki, dzięki przesiewowym badaniom cytologicznym udaje się skutecznie zapobiegać 60 – 80% przypadków inwazyjnego raka szyjki macicy – jest to osiągane tam, gdzie zgłaszalność na badania cytologiczne jest największa, np. w krajach skandynawskich, Wielkiej Brytanii.
- „Zorganizowane, populacyjne programy przesiewowych badań cytologicznych są najefektywniejszym ekonomicznie sposobem na zmniejszenie liczby zachorowań na raka szyjki macicy. Co równie ważne, taki rodzaj profilaktyki zapewnia wszystkim grupom społecznym, równy dostęp do korzyści wynikających z tego typu programów. Przed sześciu laty polski rząd przystąpił do wdrażania skoordynowanego programu badań przesiewowych. Pomimo obiecujących początków, skorzystała z nich jedynie jedna trzecia Polek! To niepokojąco słaby wynik. Odpowiednie programy badań przesiewowych mogą zapobiec rozwojowi raka szyjki macicy w 80% przypadków, ale do osiągnięcia takiego wyniku potrzebny jest udział kobiet. Najważniejszy przekaz, jaki powinien trafić do Polek w wieku 25-59 lat, brzmi: przebadajcie się! Dzięki badaniom można zwalczyć raka szyjki macicy zanim się rozwinie, więc, Drogie Panie, zgłaszajcie się na cytologię i bądźcie zdrowe.” - powiedział dr Philip Davies, dyrektor generalny Europejskiego Stowarzyszenia Raka Szyjki Macicy.
- „Gdy Finlandia była na takim etapie rozwoju jakim jest obecnie Polska, badania cytologiczne były obligatoryjne. Może to jest rozwiązanie, które pozwoli zatrzymać tę spiralę śmierci?” – podsumował dr Giermek.
