W 2011 r. branża farmaceutyczna może spodziewać się zwiększenia obciążeń podatkowych
Redaktor: Agnieszka Katrynicz
Data: 02.12.2010
Źródło: Borys Podgórny Maciej Nowicki, doradcy PwC, Dziennik Gazeta Prawna
Rok 2010 nie przyniósł rewolucyjnych zmian w ustawach podatkowych dotykających specyficznie branży farmaceutycznej. Główne zmiany, które miały wpływ na działalność branży w Polsce dotyczyły podatku VAT, gdzie z korzyścią dla spółek zajmujących się monitorowaniem badań klinicznych, ujednolicone zostały zasady opodatkowania usług świadczonych na rzecz zagranicznych usługobiorców.
Zmiany kończyły trwający od lat spór podatników z Ministrem Finansów co do opodatkowania tych usług 22% podatkiem VAT w Polsce. Obecnie nie ulega wątpliwości, że takie usługi powinny być opodatkowane wyłącznie w kraju siedziby nabywcy usług.
Mimo relatywnie ograniczonych zmian w legislacji podatkowej, rok 2010 przyniósł przełomowe rozstrzygnięcia w sporach z organami podatkowymi i sądami administracyjnymi w kwestiach dotykających branży farmaceutycznej.
Korzystnie dla podatników zakończyły się spory o możliwość stosowania i dokumentowanie tzw. „rabatów po trójkącie“ a więc systemu wsparcia sprzedaży, w którym dystrybutor produktów leczniczych udziela rabatu wybranemu uczestnikowi łańcucha dystrybucji z pominięciem pośredników. Sądy administracyjne potwierdziły podejście podatników zgodnie z którym udzielenie takich premii jest efektywne podatkowo i może być dokumentowane notami księgowymi.
Rok 2010 przyniósł natomiast niekorzystną zmianę w podejściu organów skarbowych do traktowania kosztów poczęstunku (usług gastronomicznych) oferowanego podczas spotkań promocyjnych (w szczególności organizowanych poza siedzibą spółki). Do tej pory tego typu wydatki były traktowane przez organy skarbowe jako element reklamy produktu leczniczego i były w pełni odliczalne podatkowo. Niestety, w interpretacjach podatkowych wydawanych w 2010 roku, organy skarbowe zaczęły wycofywać się z pierwotnie zajmowanego stanowiska twierdząc, że tego typu wydatki stanowią koszty reprezentacji a zatem powinny być wyłączone z kosztów uzyskania przychodów.
W odróżnieniu od 2010, w roku 2011 tendencje wskazywane w stanowiskach prezentowanych przez organy podatkowe zostaną dodatkowe podparte restrykcyjnymi zmianami w ustawach podatkowych. Kształt projektów ustaw które już dzisiaj znajdują się w lasce marszałkowskiej lub są na etapie ustaleń międzyresortowych potwierdzają nasze przewidywania.
Najszerzej komentowaną zmianą która czeka nas w 2011 roku jest podwyżka stawek VAT która, w teorii, powinna pozostać neutralna dla podmiotów prowadzących obrót lekami. Niestety, jest przynajmniej kilka obszarów działalności przedsiębiorców z sektora farmaceutycznego, które mogą być dotknięte tą podwyżką, z których najbardziej oczywistym jest konieczność dostosowania systemów księgowych do nowych stawek.
Dodatkowo, w związku z podwyżką stawek VAT, przeanalizowane powinny być umowy podpisane ze szpitalami na dostawę produktów leczniczych. W przypadku gdyby umowy zawierały ceny brutto (ustalone w wyniku przetargu publicznego) i nie zawierały klauzul przewidujących wzrost cen w przypadku zmiany stawek podatku VAT, może okazać się, że to dostawcy leków będą zmuszeni do pokrycia zwiększonego zobowiązania podatkowego (cena brutto pozostanie niezmieniona natomiast cena netto obniży się kosztem zwiększonego zobowiązania z tytułu VAT).
Ponadto, wraz z podwyżką stawek VAT planowane jest również opodatkowanie wszelkiego rodzaju nieodpłatnych przekazań towarów. Przypomnijmy, że w obecnym stanie prawnym różnie, co do opodatkowania nieodpłatnych przekazań, przedstawiają się stanowiska organów podatkowych i sądów administracyjnych. Zdaniem sądów administracyjnych nieodpłatne przekazania, o ile są związane z prowadzonym przez podatnika przedsiębiorstwem, nie powinny być co do zasady opodatkowane VAT. Organy podatkowe twierdzą natomiast, że regułą ogólną jest opodatkowanie wszystkich nieodpłatnych przekazań VAT (z wyjątkami wyraźnie wskazanymi W ustawie). Proponowane zmiany legislacyjne powinny rozwiać powyższą wątpliwość, niestety na niekorzyść podatników - wszelkie nieodpłatne przekazania będą, co do zasady opodatkowane VAT, co może spowodować wzrost kosztów niektórych aktywności promocyjnych i sprzedażowych. W podatkach dochodowych również niewesoło
W podatku dochodowym od osób prawnych przykładem zwiększonego fiskalizmu ustawodawcy są rozwiązania proponowane w nowej ustawie refundacyjnej. W skrócie, według obecnego projektu ustawy podmioty, które uzyskały refundację produktów leczniczych powinny wpłacić na rachunek wskazany przez Ministra Zdrowia kwotę stanowiącą 3% wartości zrefundowanego w roku kalendarzowym leku. Kwota ta nie będzie stanowiła kosztów uzyskania przychodów co może być dodatkowym, istotnym elementem kosztowym dla wielu spółek z branży farmaceutycznej.
W podobnym kierunku ewoluuje podejście organów podatkowych w podatku dochodowym od osób fizycznych. Przełomowy wyrok NSA z 24 maja 2010 (sygn. akt II FPS 1/10) dotyczący opodatkowania usług medycznych udostępnianych przez pracodawcę pracownikom może bowiem być sygnałem dla fiskusa do opodatkowania wszelkiego rodzaju nieodpłatnych świadczeń na rzecz pracowników. z drugiej strony warto w tym miejscu zwrócić uwagę na wyrok NSA z 5 października 2010 w którym inny skład NSA orzekł na korzyść podatników - kwestia opodatkowania ubezpieczeń medycznych nie jest więc ostatecznie rozwiązana.
Podsumowując, po chwilowej „odwilży“ w latach 20082010, kiedy zarówno w podejściu organów jak i we wprowadzanych przepisach dało się zaobserwować tendencje do zmniejszenia obciążeń podatkowych, rok 2011 zapowiada się jako rok zwiększonego fiskalizmu dla branży. W dalszym ciągu jest to niestety tylko wprowadzenie do prawdziwej rewolucji, jaką dla całego sektora farmaceutycznego będzie wejście w życie tzw. „ustawy refundacyjnej“. Tutaj aspekty podatkowe będą tylko jednym (i bynajmniej nie najważniejszym) wyzwaniem, z którym cała branża będzie musiała się zmierzyć.
Mimo relatywnie ograniczonych zmian w legislacji podatkowej, rok 2010 przyniósł przełomowe rozstrzygnięcia w sporach z organami podatkowymi i sądami administracyjnymi w kwestiach dotykających branży farmaceutycznej.
Korzystnie dla podatników zakończyły się spory o możliwość stosowania i dokumentowanie tzw. „rabatów po trójkącie“ a więc systemu wsparcia sprzedaży, w którym dystrybutor produktów leczniczych udziela rabatu wybranemu uczestnikowi łańcucha dystrybucji z pominięciem pośredników. Sądy administracyjne potwierdziły podejście podatników zgodnie z którym udzielenie takich premii jest efektywne podatkowo i może być dokumentowane notami księgowymi.
Rok 2010 przyniósł natomiast niekorzystną zmianę w podejściu organów skarbowych do traktowania kosztów poczęstunku (usług gastronomicznych) oferowanego podczas spotkań promocyjnych (w szczególności organizowanych poza siedzibą spółki). Do tej pory tego typu wydatki były traktowane przez organy skarbowe jako element reklamy produktu leczniczego i były w pełni odliczalne podatkowo. Niestety, w interpretacjach podatkowych wydawanych w 2010 roku, organy skarbowe zaczęły wycofywać się z pierwotnie zajmowanego stanowiska twierdząc, że tego typu wydatki stanowią koszty reprezentacji a zatem powinny być wyłączone z kosztów uzyskania przychodów.
W odróżnieniu od 2010, w roku 2011 tendencje wskazywane w stanowiskach prezentowanych przez organy podatkowe zostaną dodatkowe podparte restrykcyjnymi zmianami w ustawach podatkowych. Kształt projektów ustaw które już dzisiaj znajdują się w lasce marszałkowskiej lub są na etapie ustaleń międzyresortowych potwierdzają nasze przewidywania.
Najszerzej komentowaną zmianą która czeka nas w 2011 roku jest podwyżka stawek VAT która, w teorii, powinna pozostać neutralna dla podmiotów prowadzących obrót lekami. Niestety, jest przynajmniej kilka obszarów działalności przedsiębiorców z sektora farmaceutycznego, które mogą być dotknięte tą podwyżką, z których najbardziej oczywistym jest konieczność dostosowania systemów księgowych do nowych stawek.
Dodatkowo, w związku z podwyżką stawek VAT, przeanalizowane powinny być umowy podpisane ze szpitalami na dostawę produktów leczniczych. W przypadku gdyby umowy zawierały ceny brutto (ustalone w wyniku przetargu publicznego) i nie zawierały klauzul przewidujących wzrost cen w przypadku zmiany stawek podatku VAT, może okazać się, że to dostawcy leków będą zmuszeni do pokrycia zwiększonego zobowiązania podatkowego (cena brutto pozostanie niezmieniona natomiast cena netto obniży się kosztem zwiększonego zobowiązania z tytułu VAT).
Ponadto, wraz z podwyżką stawek VAT planowane jest również opodatkowanie wszelkiego rodzaju nieodpłatnych przekazań towarów. Przypomnijmy, że w obecnym stanie prawnym różnie, co do opodatkowania nieodpłatnych przekazań, przedstawiają się stanowiska organów podatkowych i sądów administracyjnych. Zdaniem sądów administracyjnych nieodpłatne przekazania, o ile są związane z prowadzonym przez podatnika przedsiębiorstwem, nie powinny być co do zasady opodatkowane VAT. Organy podatkowe twierdzą natomiast, że regułą ogólną jest opodatkowanie wszystkich nieodpłatnych przekazań VAT (z wyjątkami wyraźnie wskazanymi W ustawie). Proponowane zmiany legislacyjne powinny rozwiać powyższą wątpliwość, niestety na niekorzyść podatników - wszelkie nieodpłatne przekazania będą, co do zasady opodatkowane VAT, co może spowodować wzrost kosztów niektórych aktywności promocyjnych i sprzedażowych. W podatkach dochodowych również niewesoło
W podatku dochodowym od osób prawnych przykładem zwiększonego fiskalizmu ustawodawcy są rozwiązania proponowane w nowej ustawie refundacyjnej. W skrócie, według obecnego projektu ustawy podmioty, które uzyskały refundację produktów leczniczych powinny wpłacić na rachunek wskazany przez Ministra Zdrowia kwotę stanowiącą 3% wartości zrefundowanego w roku kalendarzowym leku. Kwota ta nie będzie stanowiła kosztów uzyskania przychodów co może być dodatkowym, istotnym elementem kosztowym dla wielu spółek z branży farmaceutycznej.
W podobnym kierunku ewoluuje podejście organów podatkowych w podatku dochodowym od osób fizycznych. Przełomowy wyrok NSA z 24 maja 2010 (sygn. akt II FPS 1/10) dotyczący opodatkowania usług medycznych udostępnianych przez pracodawcę pracownikom może bowiem być sygnałem dla fiskusa do opodatkowania wszelkiego rodzaju nieodpłatnych świadczeń na rzecz pracowników. z drugiej strony warto w tym miejscu zwrócić uwagę na wyrok NSA z 5 października 2010 w którym inny skład NSA orzekł na korzyść podatników - kwestia opodatkowania ubezpieczeń medycznych nie jest więc ostatecznie rozwiązana.
Podsumowując, po chwilowej „odwilży“ w latach 20082010, kiedy zarówno w podejściu organów jak i we wprowadzanych przepisach dało się zaobserwować tendencje do zmniejszenia obciążeń podatkowych, rok 2011 zapowiada się jako rok zwiększonego fiskalizmu dla branży. W dalszym ciągu jest to niestety tylko wprowadzenie do prawdziwej rewolucji, jaką dla całego sektora farmaceutycznego będzie wejście w życie tzw. „ustawy refundacyjnej“. Tutaj aspekty podatkowe będą tylko jednym (i bynajmniej nie najważniejszym) wyzwaniem, z którym cała branża będzie musiała się zmierzyć.
