Otępienie z przeciwciałami przeciw receptorowi NMDA

Badając próbki krwi pobrane w grupie pacjentów z otępieniem o niewyjaśnionej etiologii Prüss i wsp. stwierdzili obecność przeciwciał przeciw receptorowi glutaminergicznemu NMDA. Wdrożenie immunosupresji pozwoliło uzyskać poprawę kliniczną.

Współaktywowane przez glicynę receptory glutaminianowe NMDA (NMDAR) działają na zasadzie kanałów jonowych przepuszczających sód, potas i wapń. Uważa się, że przepływ jonów wapnia przez receptory NMDA odgrywa kluczową rolę w procesach plastyczności neuronalnej i uczenia się. Do antagonistów NMDAR należą między innymi: ketamina, amantadyna, memantyna, tramadol i fencyklidyna. Głównymi modulatorami funkcji NMDAR są jony magnezu, których obecność sprawia, że w stanie aktywacji NMDAR osiąga pełną przepuszczalność dopiero przy depolaryzacji błony postsynaptycznej, na której się znajduje. Obecność przeciwciał przeciw podjednostkom NMDAR była opisywana w przypadkach pacjentów z różnorodnymi objawami psychiatrycznymi i neurologicznymi, takimi jak: amnezja, drgawki i dyskinezy. Badanie przeprowadzone przez Prüss i wsp. miało na celu zidentyfikowanie przeciwciał skierowanych przeciw receptorom synaptycznym i onkoneuronalnych u chorych z otępieniem o nieustalonej etiologii. U 7 spośród 24 badanych pacjentów stwierdzono występowanie przeciwciał klasy IgA przeciw receptorowi NMDA. Nie zaobserwowano współwystępowania przeciwciał anty-NMDAR w klasie IgG. Dodanie surowicy krwi tych pacjentów do hodowli neuronalnych skutkowało zmianami w przepływie prądów zależnych od NMDAR. W komórkach nerwowych eksponowanych na surowicę Prüss i wsp. opisali zmniejszenie stężenia niektórych białek, w tym receptorów NMDA. Podejrzenie procesu autoimmunologicznego w grupie 7 chorych zachęciło zespół badawczy do podjęcia próby leczenia immunosupresyjnego, które w części opisywanych przypadków przyniosło poprawę kliniczną.