123RF
Morfologiczno-molekularny algorytm diagnostyczny raka jelita grubego ►
Redaktor: Bogusz Soiński
Data: 24.05.2022
Źródło: X Konferencja Naukowa Rak Odbytnicy – Czego Jeszcze Nie Wiemy?
– Panel przeciwciał TP53 i MSI jest podstawą do zaproponowania przydatnego klinicznie algorytmu, który pozwala wyodrębnić jednolite grupy chorych w odniesieniu do wyboru metody leczenia – zastosowania terapii personalizowanej lub immunoterapii – wyjaśnia dr n. med. Małgorzata Kołos.
– O wyborze metody leczenia raka jelita grubego decyduje przede wszystkim lokalizacja guza – okrężnica lub odbytnica – a także typ histologiczny oraz stopień zaawansowania TNM. Natomiast w dobie terapii personalizowanej i szeroko rozwiniętych badań klinicznych pod uwagę należy również brać szlaki karcinogenezy, które przekładają się na markery predykcyjne badane metodami immunohistochemicznymi i molekularnymi – mówi dr n. med. Małgorzata Kołos z Zakładu Patomorfologii MSWiA w Warszawie.
W stosunku do poprzedniej klasyfikacji w edycji WHO z 2019 r. uwzględniono molekularne podłoże rozwoju raka jako cel terapii personalizowanej. Poznanie tego fenotypu spowodowało niewielkie zmiany w klasyfikacji, zwłaszcza w przypadku podtypów histologicznych, a także stopniowania guzów. – Zaszły zmiany w nazewnictwie, zmieniło się również podejście do rozpoznania histopatologicznego tego typu zmian. Podkreśla się prekursora raka jelita grubego, zmianę ząbkowaną, a zwłaszcza szlaki karcinogenezy, z jakimi te zmiany są związane. Nie mówi się już tylko o drodze z niestabilnością mikrosatelitarną, czyli z mutacją genu BRAF, ale zwraca się uwagę, że zmiany mogą pójść innym szlakiem – supresorowym, związanym z mutacjami genu KRAS – opowiada specjalistka.
Dr Kołos opisuje mikrośrodowisko guza: – Fenotyp guza zależy nie tylko od składnika nabłonkowego, lecz także od środowiska guza. Wykazano statystyczną zależność pomiędzy gęstością nacieków zapalnych badanych wewnątrz guza a przeżyciem pacjentów z rakiem jelita grubego. Stopień immunologicznej komórkowej odpowiedzi zapalnej koreluje ze zmianami molekularnymi lub maskuje korelację pomiędzy badanymi biomarkerami a rokowaniem. Ocena komórek odpornościowych ma zastosowanie dla wielu lokalizacji anatomicznych oraz dla różnych podtypów histologicznych guzów.
Jaka jest rola patomorfologa w diagnostyce raka jelita grubego? – Przede wszystkim wykonuje raport synoptyczny dla tego nowotworu, określa też czynniki prognostyczne i predykcyjne, może również wskazać szlaki karcinogenezy – wyjaśnia ekspertka i poświęca uwagę rutynowej diagnostyce patomorfologicznej.
– Przed wdrożeniem terapii pacjenci powinni mieć zbadane markery o wartości prognostycznej i predykcyjnej. Najważniejsze jest badanie molekularne, w tym ocena mutacji genów KRAS/NRAS w egzonie 2 – tłumaczy dr Kołos.
W świetle zmieniających się wytycznych do diagnostyki i leczenia raka jelita grubego podjęto się zbadania korelacji obrazu mikroskopowego z zaburzeniami molekularnymi w grupie chorych z jednego ośrodka. Zauważono bowiem, że niezalenie od wyniku badania patomorfologicznego pacjenci z zaawansowaną chorobą są kierowani na badanie molekularne często wzajemnie wykluczających się mutacji genów KRAS/BRAF.
– Wobec braku obowiązującej klasyfikacji morfologiczno-molekularnej celem pracy było opracowanie algorytmu diagnostycznego raka jelita grubego na podstawie typów morfologiczno-molekularnych oraz przedstawienie propozycji ścieżki diagnostycznej do stratyfikacji pacjentów na grupy w zależności od drogi karcinogenezy i wyboru czynników predykcyjnych dla terapii – mówi dr Kołos i omawia plan oraz wyniki badań. – Z podziału na trzy grupy morfologiczno-molekularne wynikają zalecenia do diagnostyki RJG w odniesieniu do oceny czynników predykcyjnych. Do grupy pierwszej zakwalifikowano pacjentów, u których wykryto reakcję heterogenną z przeciwciałem TP53; do grupy drugiej włączono osoby z reakcją ujemną; w grupie trzeciej znaleźli się pacjenci z wykrytą reakcją dodatnią – wymienia ekspertka.
– Wnioski z badań są następujące: panel przeciwciał TP53 i MSI jest podstawą do zaproponowania przydatnego klinicznie algorytmu mającego na celu skrócenie ścieżki diagnostycznej, czyli wykonanie lub odroczenie oznaczenia statusu genów KRAS/NRAS i BRAF. Algorytm morfologiczno-molekularny raka jelita grubego to ścieżka diagnostyczna, gdzie odczyn IHC TP53 wyznacza potencjalny szlak karcinogenezy, z którego wynikają konkretne decyzje dotyczące dalszych badań molekularnych. Algorytm pozwala wyodrębnić jednolite grupy chorych w odniesieniu do wyboru metody leczenia: zastosowania terapii personalizowanej lub immunoterapii – tłumaczy dr Małgorzata Kołos.
Wykład „Morfologiczno-molekularny algorytm diagnostyczny raka jelita grubego” został zaprezentowany podczas X Konferencji Naukowej Rak Odbytnicy – Czego Jeszcze Nie Wiemy? (kierownictwo naukowe: przewodniczący prof. dr hab. n. med. Wojciech Zegarski, wiceprzewodniczący dr n. med. Michał Jankowski i dr n. med. Bartosz Skonieczny).
W stosunku do poprzedniej klasyfikacji w edycji WHO z 2019 r. uwzględniono molekularne podłoże rozwoju raka jako cel terapii personalizowanej. Poznanie tego fenotypu spowodowało niewielkie zmiany w klasyfikacji, zwłaszcza w przypadku podtypów histologicznych, a także stopniowania guzów. – Zaszły zmiany w nazewnictwie, zmieniło się również podejście do rozpoznania histopatologicznego tego typu zmian. Podkreśla się prekursora raka jelita grubego, zmianę ząbkowaną, a zwłaszcza szlaki karcinogenezy, z jakimi te zmiany są związane. Nie mówi się już tylko o drodze z niestabilnością mikrosatelitarną, czyli z mutacją genu BRAF, ale zwraca się uwagę, że zmiany mogą pójść innym szlakiem – supresorowym, związanym z mutacjami genu KRAS – opowiada specjalistka.
Dr Kołos opisuje mikrośrodowisko guza: – Fenotyp guza zależy nie tylko od składnika nabłonkowego, lecz także od środowiska guza. Wykazano statystyczną zależność pomiędzy gęstością nacieków zapalnych badanych wewnątrz guza a przeżyciem pacjentów z rakiem jelita grubego. Stopień immunologicznej komórkowej odpowiedzi zapalnej koreluje ze zmianami molekularnymi lub maskuje korelację pomiędzy badanymi biomarkerami a rokowaniem. Ocena komórek odpornościowych ma zastosowanie dla wielu lokalizacji anatomicznych oraz dla różnych podtypów histologicznych guzów.
Jaka jest rola patomorfologa w diagnostyce raka jelita grubego? – Przede wszystkim wykonuje raport synoptyczny dla tego nowotworu, określa też czynniki prognostyczne i predykcyjne, może również wskazać szlaki karcinogenezy – wyjaśnia ekspertka i poświęca uwagę rutynowej diagnostyce patomorfologicznej.
– Przed wdrożeniem terapii pacjenci powinni mieć zbadane markery o wartości prognostycznej i predykcyjnej. Najważniejsze jest badanie molekularne, w tym ocena mutacji genów KRAS/NRAS w egzonie 2 – tłumaczy dr Kołos.
W świetle zmieniających się wytycznych do diagnostyki i leczenia raka jelita grubego podjęto się zbadania korelacji obrazu mikroskopowego z zaburzeniami molekularnymi w grupie chorych z jednego ośrodka. Zauważono bowiem, że niezalenie od wyniku badania patomorfologicznego pacjenci z zaawansowaną chorobą są kierowani na badanie molekularne często wzajemnie wykluczających się mutacji genów KRAS/BRAF.
– Wobec braku obowiązującej klasyfikacji morfologiczno-molekularnej celem pracy było opracowanie algorytmu diagnostycznego raka jelita grubego na podstawie typów morfologiczno-molekularnych oraz przedstawienie propozycji ścieżki diagnostycznej do stratyfikacji pacjentów na grupy w zależności od drogi karcinogenezy i wyboru czynników predykcyjnych dla terapii – mówi dr Kołos i omawia plan oraz wyniki badań. – Z podziału na trzy grupy morfologiczno-molekularne wynikają zalecenia do diagnostyki RJG w odniesieniu do oceny czynników predykcyjnych. Do grupy pierwszej zakwalifikowano pacjentów, u których wykryto reakcję heterogenną z przeciwciałem TP53; do grupy drugiej włączono osoby z reakcją ujemną; w grupie trzeciej znaleźli się pacjenci z wykrytą reakcją dodatnią – wymienia ekspertka.
– Wnioski z badań są następujące: panel przeciwciał TP53 i MSI jest podstawą do zaproponowania przydatnego klinicznie algorytmu mającego na celu skrócenie ścieżki diagnostycznej, czyli wykonanie lub odroczenie oznaczenia statusu genów KRAS/NRAS i BRAF. Algorytm morfologiczno-molekularny raka jelita grubego to ścieżka diagnostyczna, gdzie odczyn IHC TP53 wyznacza potencjalny szlak karcinogenezy, z którego wynikają konkretne decyzje dotyczące dalszych badań molekularnych. Algorytm pozwala wyodrębnić jednolite grupy chorych w odniesieniu do wyboru metody leczenia: zastosowania terapii personalizowanej lub immunoterapii – tłumaczy dr Małgorzata Kołos.
Wykład „Morfologiczno-molekularny algorytm diagnostyczny raka jelita grubego” został zaprezentowany podczas X Konferencji Naukowej Rak Odbytnicy – Czego Jeszcze Nie Wiemy? (kierownictwo naukowe: przewodniczący prof. dr hab. n. med. Wojciech Zegarski, wiceprzewodniczący dr n. med. Michał Jankowski i dr n. med. Bartosz Skonieczny).
