123RF
Niwolumab z ipilimumabem skuteczne w leczeniu chorych na mięsaka Kaposiego
Redaktor: Monika Stelmach
Data: 19.04.2022
Źródło: opr. Katarzyna Stencel, DOI: https://doi.org/10.1016/j.annonc.2022.03.012
| Tagi: | mięsak Kaposiego, immunoterapia, niwolumab, ipilimumab, HIV |
U chorych na leczonego wcześniej mięsaka Kaposiego poddawanych immunoterapii (niwolumab w skojarzeniu z małymi dawkami ipilimumabu) zaobserwowano wysoki odsetek odpowiedzi na leczenie oraz długi czas trwania odpowiedzi. Leczenie było dobrze tolerowane. Wyniki prospektywnego badania klinicznego drugiej fazy opublikowano w „Annals of Oncology”.
Mięsak Kaposiego jest skórnym nowotworem mesenchymalnym związanym z angioproliferacją, wywodzącym się z endotelium. Nowotwór ten powodowany jest przez wirusa HIV. Postać klasyczna mięsaka Kaposiego dotyczy głównie mężczyzn pochodzenia żydowskiego lub pochodzących z regionu basenu Morza Śródziemnego. Szczyt zachorowań przypada na szóstą dekadę życia. Postać klasyczna mięsaka Kaposiego ma zazwyczaj przebieg indolentny, w niektórych przypadkach jednak może dotyczyć narządów trzewnych oraz węzłów chłonnych.
Standardem postępowania w pierwszej linii w postaci klasycznej mięsaka Kaposiego jest leczenie antyretrowirusowe. W maju 2020 roku Amerykańska Agencja Żywności i Leków (Food and Drug Administration – FDA) rozszerzyła wskazania rejestracyjne do pomalidomidu o mięsaka Kaposiego. W chorobie miejscowej zaleca się obserwację, usunięcie chirurgiczne i radioterapię, podczas gdy leczenie systemowe zarezerwowane jest dla pacjentów z gwałtowną progresją choroby oraz chorych z zajęciem narządów trzewnych lub śluzówek. Do terapii systemowej najczęściej wykorzystuje się winblastynę, etopozyd oraz pegylowaną liposomalną doksorubicynę, a odsetek odpowiedzi wynosi 50–70 proc. Do leczenia mięsaka Kaposiego związanego z HIV zarejestrowano także rekombinowany interferon alfa.
Badania nad nową opcją leczenia
Do badania włączono chorych na klasyczną postać mięsaka Kaposiego, u których doszło do progresji choroby po zastosowaniu co najmniej jednej linii leczenia systemowego i u których stwierdzono obecność co najmniej jednej zmiany mierzalnej w badaniu PET-CT i/lub w badaniu fizykalnym. Chorzy otrzymywali niwolumab w dawce 240 mg co 2 tygodnie oraz ipilimumab w dawce 1 mg/kg masy ciała co 6 tygodni do progresji choroby lub nieakceptowalnej toksyczności przez okres maksimum 24 miesięcy.
Pierwszorzędowym punktem końcowym badania był odsetek odpowiedzi na leczenie (overall response rate – ORR). Drugorzędowe punkty końcowe badania obejmowały odsetek chorych bez progresji choroby po 6 miesiącach oraz bezpieczeństwo leczenia. Pomiędzy kwietniem 2018 roku a grudniem 2020 roku do badania włączono 18 chorych płci męskiej z medianą wieku wynoszącą 76,5 roku. Po okresie obserwacji z medianą wynoszącą 24,4 miesiąca ORR wynosił 87 proc, a mediana czasu odpowiedzi wynosiła 13,5 miesiąca (21 miesiąca do 29,9 miesiąca).
Metaboliczną całkowitą odpowiedź na leczenie w badaniu PET-CT obserwowano u 8 z 13 chorych (62 proc.), u dwóch chorych udało się zapobiec paliatywnej amputacji kończyny, a u 6 na 13 chorych osiągnięto całkowitą patologiczną odpowiedź na leczenie. Mediana czasu wolnego od progresji choroby (progression free survival – PFS) nie została osiągnięta, odsetek chorych, u których nie stwierdzono progresji choroby po 6 i 12 miesiącach, wynosił odpowiednio 76,5 proc. oraz 58,8 proc. U 4 chorych (22 proc.) wystąpiły działania niepożądane w stopniu 3.–4., co było odsetkiem porównywalnym z występującym podczas chemioterapii.
Obecnie trwa badanie kliniczne pierwszej fazy oceniające skuteczność i bezpieczeństwo pembrolizumabu u chorych na nowotwory i HIV, do którego włączono 6 chorych na mięsaka Kaposiego związanego z infekcją HIV, u pacjentów wprawdzie nie stwierdzono odpowiedzi na leczenie, ale uzyskano długotrwałą stabilizację procesu nowotworowego.
Opracowanie: dr n. med. Katarzyna Stencel
Standardem postępowania w pierwszej linii w postaci klasycznej mięsaka Kaposiego jest leczenie antyretrowirusowe. W maju 2020 roku Amerykańska Agencja Żywności i Leków (Food and Drug Administration – FDA) rozszerzyła wskazania rejestracyjne do pomalidomidu o mięsaka Kaposiego. W chorobie miejscowej zaleca się obserwację, usunięcie chirurgiczne i radioterapię, podczas gdy leczenie systemowe zarezerwowane jest dla pacjentów z gwałtowną progresją choroby oraz chorych z zajęciem narządów trzewnych lub śluzówek. Do terapii systemowej najczęściej wykorzystuje się winblastynę, etopozyd oraz pegylowaną liposomalną doksorubicynę, a odsetek odpowiedzi wynosi 50–70 proc. Do leczenia mięsaka Kaposiego związanego z HIV zarejestrowano także rekombinowany interferon alfa.
Badania nad nową opcją leczenia
Do badania włączono chorych na klasyczną postać mięsaka Kaposiego, u których doszło do progresji choroby po zastosowaniu co najmniej jednej linii leczenia systemowego i u których stwierdzono obecność co najmniej jednej zmiany mierzalnej w badaniu PET-CT i/lub w badaniu fizykalnym. Chorzy otrzymywali niwolumab w dawce 240 mg co 2 tygodnie oraz ipilimumab w dawce 1 mg/kg masy ciała co 6 tygodni do progresji choroby lub nieakceptowalnej toksyczności przez okres maksimum 24 miesięcy.
Pierwszorzędowym punktem końcowym badania był odsetek odpowiedzi na leczenie (overall response rate – ORR). Drugorzędowe punkty końcowe badania obejmowały odsetek chorych bez progresji choroby po 6 miesiącach oraz bezpieczeństwo leczenia. Pomiędzy kwietniem 2018 roku a grudniem 2020 roku do badania włączono 18 chorych płci męskiej z medianą wieku wynoszącą 76,5 roku. Po okresie obserwacji z medianą wynoszącą 24,4 miesiąca ORR wynosił 87 proc, a mediana czasu odpowiedzi wynosiła 13,5 miesiąca (21 miesiąca do 29,9 miesiąca).
Metaboliczną całkowitą odpowiedź na leczenie w badaniu PET-CT obserwowano u 8 z 13 chorych (62 proc.), u dwóch chorych udało się zapobiec paliatywnej amputacji kończyny, a u 6 na 13 chorych osiągnięto całkowitą patologiczną odpowiedź na leczenie. Mediana czasu wolnego od progresji choroby (progression free survival – PFS) nie została osiągnięta, odsetek chorych, u których nie stwierdzono progresji choroby po 6 i 12 miesiącach, wynosił odpowiednio 76,5 proc. oraz 58,8 proc. U 4 chorych (22 proc.) wystąpiły działania niepożądane w stopniu 3.–4., co było odsetkiem porównywalnym z występującym podczas chemioterapii.
Obecnie trwa badanie kliniczne pierwszej fazy oceniające skuteczność i bezpieczeństwo pembrolizumabu u chorych na nowotwory i HIV, do którego włączono 6 chorych na mięsaka Kaposiego związanego z infekcją HIV, u pacjentów wprawdzie nie stwierdzono odpowiedzi na leczenie, ale uzyskano długotrwałą stabilizację procesu nowotworowego.
Opracowanie: dr n. med. Katarzyna Stencel
