Liraglutyd chroni mózg, podobnie jak statyny chronią serce

Nowe badanie przedstawione 30 lipca na Międzynarodowej Konferencji Stowarzyszenia Alzheimera 2024 potwierdza, że analogi GLP-1 stosowane w leczeniu cukrzycy typu 2 i otyłości, maja działanie neuroprotekcyjne i są skuteczne w zapobieganiu demencji.

• Badanie kliniczne fazy 2b ELAD udowodniło, że dorośli z wczesnym stadium choroby Alzheimera (AD) przyjmujący liraglutyd, agonistę receptora GLP-1, wolniej tracili pamięć oraz doświadczyli mniejszej atrofii mózgu w ciągu 12 miesięcy w porównaniu z placebo
• - Istnieją wyraźne powiązania między czynnikami ryzyka naczyniowego, w tym cukrzycą i otyłością, a zwiększonym ryzykiem demencji. Lek GLP-1 powinien pomóc zmniejszyć te czynniki ryzyka, a także potencjalnie bezpośrednio chronić komórki mózgowe – mówią eksperci
• Trwające badanie fazy 3 EVOKE bada wpływ semaglutydu we wczesnej fazie choroby Alzheimera

- Wolniejsza utrata objętości mózgu sugeruje, że liraglutyd chroni mózg, podobnie jak statyny chronią serce – powiedział w oświadczeniu autor badania dr Paul Edison z Imperial College London w Londynie. - Liraglutyd może działać poprzez różne mechanizmy, takie jak zmniejszanie stanu zapalnego w mózgu, obniżanie insulinooporności i toksycznego działania biomarkerów choroby Alzheimera, amyloidu-beta i tau, oraz poprawę sposobu komunikowania się komórek nerwowych mózgu.

Obiecujące działanie neuroprotekcyjne

Liraglutyd wykazał wcześniej obiecujące działanie neuroprotekcyjne w zwierzęcych modelach choroby Alzheimera i badaniach epidemiologicznych. W badaniu ELAD 204 pacjentów z łagodną lub umiarkowaną postacią choroby Alzheimera przydzielono losowo (1:1) do codziennego wstrzykiwania podskórnego do 1,8 mg liraglutydu lub placebo przez 12 miesięcy; W badaniu wzięło udział 80 pacjentów w grupie liraglutydu i 89 w grupie placebo. Rezonans magnetyczny mózgu wykonano na początku badania i po 12 miesiącach, wraz z oceną neuropsychometryczną i PET, 18F-fludeoksyglukozą.

Pierwszorzędowy punkt końcowy badania – zmiana tempa metabolizmu glukozy w mózgu w obszarach korowych mózgu (hipokamp, przyśrodkowy płat skroniowy i tylny zakręt obręczy) – nie został osiągnięty. Jednak pacjenci przyjmujący liraglutyd doświadczyli znacznego spowolnienia spadku funkcji poznawczych w porównaniu z grupą placebo (P = 0,01), co było kluczowym drugorzędnym wynikiem, obliczonym jako złożony wynik 18 różnych testów pamięci, rozumienia, języka i orientacji przestrzennej.

Analogi GLP-1 skuteczne w leczeniu niewydolności serca w przebiegu otyłości i cukrzycy typu 2Analogi GLP-1 stanowią nowy rozdział w leczeniu cukrzycy i otyłości, przybywa też dowodów na ich korzystny profil sercowo-naczyniowy, co pokazano na tegorocznym kongresie American College of Cardiology.

O 18% wolniejszy spadek funkcji poznawczych i o 50% mniejsza utrata objętości w kilku obszarach mózgu

Chociaż badanie nie było w stanie ocenić zmian poznawczych, dorośli przyjmujący liraglutyd mieli o 18% wolniejszy spadek funkcji poznawczych w ciągu 12 miesięcy w porównaniu z osobami przyjmującymi placebo. Ponadto pacjenci leczeni liraglutydem mieli prawie o 50% mniejszą utratę objętości w kilku obszarach mózgu zaangażowanych w pamięć, język i podejmowanie decyzji, w tym w istocie czołowej, skroniowej, ciemieniowej i całkowitej istocie szarej, mierzonej za pomocą MRI.

Liraglutyd w codziennych wstrzyknięciach podskórnych był bezpieczny i dobrze tolerowany u pacjentów z chorobą Alzheimera, poinformował Edison.

Badanie to pokazuje pozytywny wpływ liraglutydu na mózg pod względem "spowolnienia atrofii mózgu i spowolnienia tempa spadku funkcji poznawczych" – powiedział dr Howard Fillit, założyciel i dyrektor wykonawczy Alzheimer's Drug Discovery Foundation.

Analogi GLP-1 wykazują działanie hepatoprotekcyjneCzy wskazania do stosowania agonistów GLP-1 będą rozszerzane? Dane uzasadniające takie działania są coraz liczniejsze. Na łamach „The Gut” wykazano, że ta grupa leków wykazuje działanie hepatoprotekcyjne u osób z cukrzycą typu II.

Potrzebujemy większych badań fazy 3

Dr Heather Snyder, wiceprezes ds. relacji medycznych i naukowych w Alzheimer's Association, powiedziała, że "interesujące" jest obserwowanie spowolnienia utraty objętości mózgu i pewnych korzyści poznawczych. Fakt, że zmiany te były widoczne w tym małym badaniu, daje wgląd w to, co może się wydarzyć, ale z pewnością potrzebujemy większych badań fazy 3" – dodała ekspertka.

W oświadczeniu brytyjskiej organizacji non-profit Science Media Centre, dr Tara Spires-Jones, prezes British Neuroscience Association i lider grupy w brytyjskim Instytucie Badań nad Demencją, nazwała dane "obiecującymi".

- Istnieją wyraźne powiązania wynikające z mocnych danych w tej dziedzinie między czynnikami ryzyka naczyniowego, w tym cukrzycą i otyłością, a zwiększonym ryzykiem demencji. Lek GLP-1 powinien pomóc zmniejszyć te czynniki ryzyka, a także potencjalnie bezpośrednio chronić komórki mózgowe – podkreśliła ekspertka.

Stephen Evans, emerytowany profesor London School of Hygiene and Tropical Medicine, Londyn, Wielka Brytania, zauważył, że zmiana przeznaczenia leków jest "ważną drogą badań, ale jest tu wiele niepewności". Ostrzegł, że "Pięćdziesięcioprocentowa zmiana objętości mózgu może nie przekładać się na ważne efekty poznawcze, a raportowanie tylko o tych, którzy ukończyli pełne 52 tygodnie leczenia, może wprowadzić błąd do wyników. Warto przeprowadzić większe badanie.

Trwające badanie fazy 3 EVOKE bada wpływ semaglutydu, agonisty receptora GLP-1, we wczesnej fazie choroby Alzheimera.