Transakcja zdrowotna – po co, jak i dlaczego?

Branża ochrony zdrowia rozwija się w Polsce dynamicznie – to przyciąga lokalnych i międzynarodowych inwestorów. Liczba transakcji na rynku zwiększyła się trzykrotnie w ciągu minionej dekady. Jak powinny one przebiegać?

• Liczba transakcji na rynku zdrowotnym zwiększyła się trzykrotnie w ciągu minionej dekady
• Dzięki temu powstają wyspecjalizowane prywatne podmioty medyczne, świadczące usługi na wyższym poziomie i dobrze zarządzane
• Aby to jednak było możliwe, proces transakcji musi przebiegać poprawnie 
• W „Menedżerze Zdrowia” pisze o tym Paweł Magdziarz
  

Branża ochrony zdrowia rozwija się w Polsce dynamicznie – to przyciąga lokalnych i międzynarodowych inwestorów.

Jak wynika z raportu „Ochrona zdrowia w Polsce – potencjał wzrostu i szanse dla inwestorów” opracowanego przez Strategy& Polska w 2024 r., liczba transakcji na tym rynku zwiększyła się trzykrotnie w ciągu minionej dekady. Dzięki takim procesom powstają wyspecjalizowane prywatne podmioty medyczne, świadczące usługi na wyższym poziomie i dobrze zarządzane, co wpływa korzystnie na efektywność systemu ochrony zdrowia. Aby to jednak było możliwe, proces transakcji musi przebiegać poprawnie – umożliwia to profesjonalne i kompleksowe doradztwo transakcyjne.

Etap pierwszy – przygotowanie do sprzedaży spółki medycznej

Wyjściowym punktem procesu transakcji jest analiza przedtransakcyjna (vendor due diligence). To ona pozwala ocenić stan prawny, operacyjny i finansowy spółki medycznej. Służy identyfikacji aspektów, które wpływają na wartość transakcji i umożliwia określenie potencjału podmiotu medycznego do przeprowadzenia korzystnej sprzedaży.

Wynikiem analiz jest między innymi wycena wartości przedsiębiorstwa, która konfrontowana jest z oczekiwaniami właścicieli. Taka wycena najczęściej przeprowadzana jest metodą zdyskontowanych przepływów pieniężnych (metoda DCF) lub metodą porównawczą na bazie parametrów historycznych oraz oczekiwanych stóp zwrotu z inwestycji w tym sektorze.

Finalnie, w wyniku wielu działań przygotowawczych, powstaje obszerna i szczegółowa dokumentacja transakcyjna (w postaci materiału wstępnego – tzw. teasera, oraz memorandum informacyjnego) wraz z opisem zidentyfikowanych ryzyk i propozycjami ich wyeliminowania. Sporządzana jest ona zgodnie ze standardami branżowymi i stosowanymi w tym zakresie praktykami. Precyzyjne opisy i celne wnioski w dokumentacji transakcyjnej są tak ważne, ponieważ wykorzystywana jest ona potem do zaprezentowania najistotniejszych danych operacyjnych i finansowych potencjalnym inwestorom. Może zatem zaważyć na sukcesie transakcji.

Wymienione działania przygotowawcze pozwalają poznać potencjalną wartość podmiotu medycznego, zanim jeszcze zainicjowane zostaną procesy związane z transakcją. Dzięki temu właściciele przedsiębiorstwa mogą podjąć decyzję o sprzedaży lub zrezygnować z niej, zanim rozpoczną się czasochłonne i kosztowne procesy.

Etap drugi – pozyskiwanie inwestorów

Opracowanie dokumentacji transakcyjnej i podjęcie decyzji o całkowitym wyjściu z biznesu medycznego (na przykład przez sprzedaż 100 proc. udziałów spółki medycznej) lub pozyskaniu partnera finansowego jako nowego udziałowca spółki medycznej (najczęściej w postaci inwestora finansowego, ale czasami też branżowego) pozwala przejść do etapu komunikacji z potencjalnymi inwestorami.

Podmiot medyczny, korzystając z profesjonalnego doradztwa transakcyjnego, może oddać obowiązki związane z bezpośrednią komunikacją o procesie sprzedaży doświadczonym w tym obszarze ekspertom. Wówczas kontakt będzie nawiązywany nie z każdym podmiotem zainteresowanym zakupem, ale tylko z tymi kluczowymi. Wszyscy ci, którzy mają słabą kondycję finansową oraz niską wiarygodność, będą mieć ograniczone uczestnictwo.

Efektem tych działań jest pozyskanie wstępnych ofert inwestycyjnych, które są następnie analizowane, by wyłonić propozycje najkorzystniejsze dla podmiotu medycznego.

Dzięki kompleksowemu doradztwu transakcyjnemu udaje się zidentyfikować inwestorów zgodnie ze specyficznymi potrzebami placówki medycznej. Sam proces jest natomiast mniej czasochłonny i przebiega sprawniej, niż gdyby miało go przeprowadzać przedsiębiorstwo samodzielnie. Powierzenie wszystkich tych działań profesjonalnemu doradcy transakcyjnemu sprawia, że przebiegają one wyjątkowo sprawnie, ponieważ wykorzystywane są bezpośrednie kontakty z zarządami i menedżerami odpowiedzialnymi za akwizycję.

Etap trzeci – zarządzanie procesem transakcyjnym

Zarządzanie procesem transakcyjnym łączy niczym klamra etap przygotowawczy z finalizacją transakcji. Cały proces powinien przebiegać zgodnie z uprzednio zaplanowanym harmonogramem i obejmować:

• selekcję inwestorów – stworzenie długiej i krótkiej listy inwestorów ma na celu dopuszczenie tylko niektórych z nich do dokumentacji transakcyjnej i procesu badania due diligence spółki medycznej (kompleksowego badania kondycji placówki medycznej pod kątem prawnym, finansowym i podatkowym, komercyjnym, operacyjnym i ESG),
• negocjacje warunków transakcji – prowadzone z inwestorami rozmowy mają na celu uzyskanie przez placówkę medyczną najlepszych warunków transakcji, w tym najkorzystniejszej ceny,
• koordynację due diligence – zarządzanie procesem ma na celu zapewnienie zgodności z wymaganiami inwestorów i przygotowanie spółki medycznej do szczegółowej weryfikacji na jednym z ostatnich etapów transakcji.
  

Dzięki zarządzaniu procesem transakcyjnym pozyskiwane są wiążące oferty, które są następnie analizowane, by wybrać tę najkorzystniejszą dla placówki medycznej (z maksymalną możliwą do uzyskania ceną sprzedaży).

Warto skorzystać z profesjonalnego doradztwa, ponieważ atrakcyjność i perspektywy rozwoju polskiego rynku ochrony zdrowia rosną. Największe prywatne podmioty lecznicze będą coraz bardziej zainteresowane konsolidacją rynku, a fundusze inwestycyjne dalszymi inwestycjami w sektor opieki zdrowotnej. Sprzedaż przedsiębiorstwa może okazać się znacznie korzystniejsza w zakresie jej efektywności czasowej, zwiększenia skali zainteresowania inwestorów, jak również końcowych warunków finansowych, jeśli zostanie dobrze przygotowana i poprowadzona przez stronę sprzedającą.

Komentarz

W ostatnich czasach, zgodnie z raportami M&A Index Poland, na polskim rynku transakcji fuzji i przejęć odnotowano w sumie prawie 630 transakcji, z czego 366 to transakcje przeprowadzone w 2023 r. (wzrost o ponad 7 proc. r/r), a 261 w 9 miesiącach bieżącego roku. Prym w liczebności transakcji wiodły branże TMT i konsumencka (FMCG, usługi).

Ciekawie pod względem transakcyjnym było jednak również na krajowym rynku ochrony zdrowia, gdzie w ciągu ostatnich 10 lat liczba przejęć była trzykrotnie większa. Do najistotniejszych ruchów akwizycyjnych ostatnich miesięcy należy zaliczyć:

• przejęcie przez Penta Hospitals (właściciel EMC Szpitale) w 2022 r. Grupy Nowy Szpital, które stworzyło największego krajowego operatora szpitali niepublicznych,
• zakup przez włoską Gruppo San Donato w 2023 r. krajowego lidera rynku kardiologii American Heart of Poland, który następnie w bieżącym roku ogłosił zamiar przejęcia wielospecjalistycznej sieci Scanmed.
  

Konsolidacja rynku postępowała również w obszarze mniejszych i lokalnych podmiotów leczniczych, szczególnie w obszarze ambulatoryjnej opieki specjalistycznej (przychodnie lekarskie) oraz diagnostyki.

Ciekawym procesem była również likwidacja masy upadłościowej prywatnego szpitala neurochirurgicznego Vital Medic w Kluczborku, gdzie nowym właścicielem została Grupa Scanmed, pokazując, że interesujące akwizycyjnie są nie tylko podmioty o nieskazitelnym standingu finansowym.

W najbliższym czasie spodziewane są dalsze przejęcia na rynku ochrony zdrowia i postępujące procesy konsolidacyjne, w szczególności w obszarze: outpatient (POZ i AOS), szpitalnictwie (przede wszystkim w zakresie kardiologii, ortopedii, onkologii, neurochirurgii, okulistyki czy gastroenterologii), diagnostyki, stomatologii, jak również w obszarze harmonii (głównie psychiatria i rehabilitacja, ale też obszary pochodne, takie jak opieka sportowo-kulturalna) czy opieki senioralnej.

Przypisy:

1. Strategy &, Ochrona zdrowia w Polsce – potencjał rozwoju i szanse dla inwestorów, 2024, https://www.pwc.pl/pl/pdf-nf/2024/ochrona-zdrowia-w-polsce-potencjal-rozwoju-i-szanse-dla-inwestorow.pdf [dostęp: 27.09.2024 r.]
2. https://formedis.pl/mmc/oferta/doradztwo-inwestycyjne/ [dostęp: 27.09.2024 r.]
3. M&A Index Poland, Fuzje i przejęcia w 2023 roku, w 1, 2 i 3 kw. 2024 roku, fordata i Navigator Capital Group, https://fordata.pl/raporty-mnaindexpoland-fuzje-i-przejecia-w-polsce/?gad_source=1&gclid=Cj0KCQjwgrO4BhC2ARIsAKQ7zUnrObDfzplXQiyCsFoOU8Wr0Yr8f-bKbWzNhw9pWNhkOpgwrvQZ1LYaAsJMEALw_wcB [dostęp: 14.10.2024 r.]
   

Tekst Pawła Magdziarza, partnera zarządzającego w Formedis Medical Management & Consulting.

Ochronę zdrowia czeka konsolidacjaPolski rynek świadczenia usług z zakresu opieki zdrowotnej będzie do 2028 r. zwiększać się w tempie 11 proc. rocznie, a także konsolidować. Rozwój stymuluje coraz większe finansowanie publiczne i prywatne.

Przeczytaj także: „Szpitali naprawianie – czy to się stanie?” i „Długo o długach”.