Wielka reforma małych szpitali ►

Poznaliśmy szczegóły reformy szpitali – minister zdrowia podczas spotkania ze starostami, prezydentami miast na prawach powiatu i dyrektorami mówiła o terminach, sieci oddziałów ginekologiczno-położniczych, konsolidacji lecznic (nie tylko samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej, ale też spółek) i odprywatyzowaniu. „Menedżer Zdrowia” publikuje wystąpienie szefowej resortu.

• Minister zdrowia i jej współpracownicy szczegółowo omówili reformę szpitali
• Podali terminy zmiany. Mówili też o sieci oddziałów ginekologiczno-położniczych, możliwości konsolidacji lecznic i odprywatyzowaniu szpitali
• W „Menedżerze Zdrowia” omawiamy zapowiedzi i publikujemy nagranie ministerialnego wystąpienia
  

26 i 27 września w Mikołajkach odbywało się XXXI Zgromadzenie Ogólne Związku Powiatów Polskich, podczas którego minister zdrowia Izabela Leszczyna i jej współpracownicy mówili o projekcie reformy szpitalnictwa. Wśród uczestników spotkania byli starostowie, prezydenci miast na prawach powiatu, dyrektorzy i prezesi podmiotów leczniczych, a także niezależni eksperci.

Urzędnicy z resortu uszczegółowili propozycje zmian zapisane w projekcie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw. Było o terminach, sieci oddziałów ginekologiczno-położniczych, możliwości konsolidacji lecznic (nie tylko samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej, ale też spółek), a także odprywatyzowaniu szpitali.

„Menedżer Zdrowia” jako jedyny publikuje wystąpienie urzędników z resortu – wynika z niego, że przygotowywana jest wielka reforma szpitali powiatowych.

Wystąpienie poniżej – pod nagraniem dalsza część tekstu.

Menedżer Zdrowia · Wielka reforma małych szpitali

Szpitale powiatowe – (chore) serce systemu

– Jesteście właścicielami szpitali, które są sercem systemu – minister zwróciła się do starostów, prezydentów miast i dyrektorów, podkreślając jednak, że lecznice powiatowe są problematyczne, bo się zadłużają.

Dyrektorzy szpitali toną w długachZadłużenie szpitali samorządowych ogółem na koniec września 2023 r. wynosiło 14,637 mld zł, w tym zobowiązania wymagalne 1,834 mld zł. Sytuacja może okazać się jeszcze trudniejsza, gdy przedstawione zostaną dane za cały rok.

– Ani ja sama, ani przedstawiciele resortu, ani wy sami, z tym sobie nie poradzimy. Musimy współpracować. Coś, co jest lub bywa często problemem, może stać się waszym sukcesem w waszych lokalnych ojczyznach – mówiła Izabela Leszczyna.

– Sama jestem politykiem i wiem, że coś, co w teorii brzmi fajnie, bywa trudne do zrobienia. Pewne decyzje jako rządzący musimy wziąć na siebie, ale proponowane zmiany nie mogą być przymusem. Jeśli nie zmienimy tego, że szpitale, które są w odległości 50, a nawet 30 km od siebie, będą rywalizowały o tego samego chirurga, internistę i onkologa, nie damy rady. Popyt i podaż to takie czynniki rynkowe, z którymi po prostu nie wygramy – stwierdziła szefowa resortu, zapowiadając zmianę organizacji szpitali po to, by z jednej strony zapewnić mieszkańcom jak najwyższą jakość opieki medycznej, a z drugiej strony, by szpitale nie zadłużały się.

Chodziło jej o stworzenie dobrze działającego systemu lecznictwa szpitalnego, przede wszystkim dopasowanego do struktury demograficznej i rzeczywistych potrzeb zdrowotnych ludności przez koncentrację świadczeń i profilowanie szpitali, a także usieciowienie w zakresie realizowanych profili świadczeń – o konsolidację niektórych szpitali.

– Wiem, że to wszystko nie będzie łatwe, ale do odważnych świat należy. Skoro bierzecie w swoje ręce kawałek naszej ojczyzny, to znaczy, że umiecie poradzić sobie z problemami. Gwarantuję, że jako rząd będziemy was wspierać, także finansowo, w tej prawdziwie dobrej zmianie – mówiła minister.

Szczegóły zmian

Potem o szczegółach opowiadali Piotr Nowicki i Piotr Pobrotyn, członkowie Zespołu do spraw zmian systemowych w ochronie zdrowia.

Zapowiadana zmiana systemowa ma składać się z trzech faz – procesu deregulacji, transformacji oraz odwracania piramidy świadczeń.

Była mowa też o harmonogramie.

Akty prawne dotyczące procesu transformacji mają być gotowe do końca maja 2025 r. Od maja do grudnia następnego roku urzędnicy przygotują programy naprawcze szpitali, które zdecydują się na wzięcie udziału w procesie transformacji. Dopiero od stycznia 2026 r. mają się rozpocząć procesy transformacji szpitali.

Zapowiedziany proces transformacji ma w założeniu zmienić sieć szpitali i dostosować ją do potrzeb pacjentów i określonego finansowania. Proces deregulacji ma polegać między innymi na stałej współpracy podmiotów działających w systemie z przedstawicielami Ministerstwa Zdrowia, Narodowego Funduszu Zdrowia oraz Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji. Odwrócona piramida świadczeń pozwoli natomiast uwolnić część zasobów w leczeniu zamkniętym.

Celem deregulacji jest zmniejszenie obciążeń wykorzystywanych zasobów w ochronie zdrowia, a poprzez to ich efektywniejsze wykorzystanie oraz obniżenie kosztów funkcjonowania. Proces ten będzie realizowany w latach 2024–2025 dzięki przygotowywanym pakietom deregulacyjnym, zmniejszającym wymogi ustaw, rozporządzeń i zarządzeń.

W pierwszym pakiecie deregulacji – już w przygotowaniu – założono między innymi uproszczenie mechanizmu kwalifikowania placówek do sieci szpitali:

• kwalifikowane do niej będą wszystkie szpitale, które mają przynajmniej jeden profil w zakresie leczenia szpitalnego (oddział szpitalny) w trybie pełnej hospitalizacji,
  
• oddziały zabiegowe, które nie spełnią kryteriów wejścia do sieci, będą mogły funkcjonować w trybie hospitalizacji planowej albo chirurgii jednego dnia,
  
• uproszczone zostaną w sieci szpitali zasady regulujące udzielanie dodatkowych rodzajów świadczeń realizowanych w ramach między innymi szpitalnych oddziałów ratunkowych, izb przyjęć, oddziałów intensywnej terapii, chemioterapii, rehabilitacji stacjonarnej i ambulatoryjnej opieki specjalistycznej,
  
• określenie minimalnego udziału świadczeń zabiegowych w oddziałach zabiegowych,
  
• określenie minimalnej liczby odebranych porodów na oddziałach ginekologiczno-położniczych.

Porodówki

Podczas zgromadzenia mówiono sporo o sieci oddziałów położniczych.

Nie jest postanowione, że w sieci oddziałów znajdą się tylko te, które odebrały powyżej 400 porodów rocznie. Przy budowie sieci brany będzie pod uwagę również czynnik związany z lokalną dostępnością do porodówek, w tym odległość oraz czas dojazdu do najbliższej porodówki (wynikający z lokalnej infrastruktury drogowej). Szpitale, które zostaną zakwalifikowane do sieci – na podstawie tego kryterium – będą mogły skorzystać z dodatkowych pieniędzy z Narodowego Funduszu Zdrowia, w formie ryczałtu lub wyższej wyceny procedur.

Jak mówili eksperci, celem transformacji jest stworzenie optymalnego systemu zabezpieczenia szpitalnego.

Ważne zasady procesu transformacji to między innymi dobrowolność uczestnictwa i wprowadzenie map świadczeń (map zabezpieczenia szpitalnego), które przygotują urzędnicy z Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji, Narodowego Funduszu Zdrowia, Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowego Zakładu Higieny i urzędów wojewódzkich. Utworzone zostanie stanowisko krajowego koordynatora transformacji systemu ochrony zdrowia.

Mapy mają pozwolić uporządkować sieć oddziałów realizujących świadczenia na poziomie podstawowym, specjalistycznym, wysokospecjalistycznym (między innymi kardiochirurgia, neurochirurgia, transplantologia) oraz strategicznym (oddziały o zabezpieczeniu ponadregionalnym i krajowym). Perspektywa docelowa to lata 2025–2027, natomiast osiągnięcie wszystkich celów to dziesięć lat.

Projekt zmiany systemowej w ochronie zdrowia wprowadza też szczegółowe regulacje dotyczące tworzenia i zatwierdzania programów naprawczych tworzonych przez placówki, w których wystąpiła strata netto.

Instrumentami wsparcia dla podmiotów medycznych będą pieniądze z Krajowego Planu Odbudowy, Funduszu Medycznego, Unii Europejskiej, Narodowego Funduszu Zdrowia, a także środki z Banku Gospodarstwa Krajowego i budżetu państwa. Po przejściu pełnej ścieżki programu naprawczego (oraz akceptacji przez przedstawiciela z AOTMiT) podmioty mogłyby skorzystać z doraźnego albo długoterminowego pakietu wsparcia.

Eksperci zapowiedzieli też, że programy naprawcze zostaną ustandaryzowane – będą one opiniowane przez przedstawicieli Narodowego Funduszu Zdrowia oraz wojewodów, po zatwierdzeniu przez podmioty tworzące lub właścicieli. Potem zostaną przekazane do akceptacji przez krajowego lidera transformacji.

Poza tym posiadany przez szpitale dług będzie mógł być zamieniony na długoterminowy (dziesięcioletni), preferencyjny kredyt w BGK, do którego otrzymania konieczne będzie poręczenie przez podmiot tworzący. Kredyt będzie umarzany w wysokości 10 proc. co roku przez dziesięć lat, jednak pod warunkiem, że szpital realizował będzie program naprawczy i będzie się bilansował (proces przez cały okres nadzorowany i oceniany przez AOTMiT). W sytuacji utraty bilansowania i braku możliwości spłaty przez szpital, kredyt przestanie być umarzany i stanie się kredytem podmiotu tworzącego.

Konsolidacja spółek i SPZOZ

Zapowiedziano też możliwość konsolidacji szpitalnej spółki lub spółek kapitałowych z SPZOZ, a także przyzwolenie na „powrotne” przekształcenia szpitalnej spółki kapitałowej w SPZOZ.

Odprywatyzowanie

Co więcej, również podmioty lecznicze działające w formule spółek kapitałowych będą mogły skorzystać w ramach długoterminowego pakietu wsparcia z mechanizmu warunkowego oddłużenia.

Stabilność ponad wszystko

Docelowym rozwiązaniem jest bezpieczna sieć stabilnych finansowo szpitali, realizujących świadczenia wysokiej jakości. Istotne jest przy tym równomierne rozmieszczenie realizacji świadczeń adekwatnie do potrzeb danego terenu oraz koordynacja leczenia szpitalnego z AOS i POZ.

Do końca września przygotowane zostaną nowa ścieżka restrukturyzacji i szczegóły programu naprawczego.

W październiku na przykładzie jednego województwa ćwiczone będą różne możliwe scenariusze i działania.

Przygotowany we wrześniu program naprawczy ma rozpocząć się formalnie w listopadzie – na mocy rozporządzenia ministra zdrowia. Także w listopadzie odbędzie się przygotowanie założeń do map świadczeń. Na przełomie kwietnia i maja proces przygotowawczy zmian powinien się zakończyć.

Przeczytaj także: „Mają to!”, „Akcja obligacja – 3 mld zł na nadwykonania”, „Wstydliwe porodówki”, „Albo podwyżki, albo leczenie” i „Świat według szpitali powiatowych”.