Rękawice czy buty jako urządzenia pomocne w chorobie Parkinsona
Niemal dekadę temu stosowanie urządzeń do noszenia na ciele w chorobie Parkinsona (PD) było uważane za futurystyczne. Obecnie istnieje wiele innowacyjnych narzędzi, które pomagają radzić sobie z dokuczliwymi objawami choroby.
Jak tłumaczy dr Roongroj Bhidayasiri, współprzewodniczący Grupy Badawczej Technologii Międzynarodowego Towarzystwa Parkinsona i Zaburzeń Ruchowych (MDS), postępy w technologii czujników, analizie danych i produkcji maszynowej znacznie zwiększyły precyzję i użyteczność urządzeń, takich jak np. rękawice tłumiące drżenie czy laski sterowane laserowo, które pomagają pokonywać odległości.
Monitorowanie choroby w stanie rzeczywistym
– Takie urządzenia oferują ciągłe monitorowanie w czasie rzeczywistym zarówno objawów motorycznych, jak i niemotorycznych, co wspiera spersonalizowane plany leczenia i dokładniejsze śledzenie postępu choroby – mówi specjalista.
Jak zaznacza, integracja analityki opartej na sztucznej inteligencji ułatwia bardziej kompleksową analizę danych.
– Integracja z aplikacjami mobilnymi zwiększa zaangażowanie pacjentów w proces minitorowania objawów zarazem udostępniając potrzebne dane dostawcom – mówi dr Bhidayasiri. – Postęp technologiczny ugruntował pozycję urządzeń do noszenia na cilele, jako nieocenionych narzędzi w skutecznym i responsywnym zarządzaniu chorobą Parkinsona w modelach opieki neurologicznej – dodaje specjalista.
Dr Andrea Pilotto, współprzewodniczący MDS Technology Study Group i profesor nadzwyczajny neurologii na Uniwersytecie w Brescii w Brescii we Włoszech, zwraca uwagę, że ostatnie postępy poprawiły zdolność do „wychwytywania subtelnych deficytów motorycznych”, które pojawiają się na wiele lat przed kliniczną diagnozą PD.
– Duży odsetek pacjentów, zwłaszcza z wahaniami motorycznymi, nie jest wyraźnie świadomy swoich objawów lub błędnie je ocenia – wskazuje ekspert.
Nacisk na rozwój czujników do noszenia na ciele przesuwa się z charakterystycznych objawów motorycznych na monitorowanie niemotorycznych cech choroby Parkinsona, a które mogą zmieniać się w ciągu dnia i wpływać na pomiary motoryczne i opcje terapeutyczne.
– Zdajemy sobie sprawę z potencjału takich urządzeń, dzięki nim będziemy mogli lepiej radzić sobie ze stanami lękowymi, zaburzeniami snu czy depresją – stwierdza Michael S. Okun, MD, doradca medyczny Fundacji Parkinsona i dyrektor Norman Fixel Institute for Neurological Diseases, University of Florida Health, Gainesville na Florydzie. – To może zmienić zasady gry, ponieważ objawy niemotoryczne w wielu badaniach są ważniejsze niż objawy motoryczne w kontekście wpływu na jakość życia – dodaje ekspert.
Mobilne śledzenie objawów
Monitorowanie snu czy tętna z pomocą smartwatchów z wbudowanymi akcelerometrami i żyroskopami rozpowszechniło się podczas pandemii COVID-19. Kluczowe badanie WATCH-PD i zezwolenie amerykańskiej Agencji ds. Żywności i Leków (FDA) na aplikację StrivePD opartą na Apple Watch w 2022 r. pomogły w rozpowszechnieniu urządzeń do noszenia na ciele do monitorowania objawów choroby Parkinsona.
StrivePD (Rune Labs, Inc., San Francisco) pasywnie zbiera codzienne dane na temat drżenia i dyskinezy za pomocą interfejsu programowania aplikacji zaburzeń ruchowych firmy Apple i pozwala pacjentom rejestrować objawy.
Amerykańskie Stowarzyszenie Choroby Parkinsona posiada własny bezpłatny program do śledzenia objawów, dostępny w języku angielskim i hiszpańskim, który jest przeznaczony dla iPhone'a i rejestruje objawy motoryczne i niemotoryczne. Ma także interaktywny tracker leków i generuje raporty, które można udostępnić zespołowi opieki nad pacjentem.
Tłumienie drżenia
Drżenie występuje u ok. 80 proc. pacjentów z chorobą Parkinsona i może wpływać na codzienne czynności i zdrowie psychiczne. Wprowadzony na rynek w czerwcu 2023 r. system Cala kIQ jest pierwszym zatwierdzonym przez FDA urządzeniem do tymczasowego łagodzenia posturalnego i kinetycznego drżenia rąk w chorobie Parkinsona, a także w drżeniu samoistnym.
Noszone na nadgarstku, przepisane przez lekarza urządzenie zapewnia przezskórną stymulację aferentną, która poprawiła objawy u 92 proc. pacjentów z drżeniem samoistnym, gdy była stosowana dwa razy dziennie przez trzy miesiące w prospektywnym badaniu cytowanym przeprowadzonym przez firmę.
Istnieje również kilka rękawic tłumiących drżenie w chorobie PD. Takie rękawice zapewniają stabilizację ruchów dłoni poprzez stymulację obwodową. Ponadto jedno z urządzeń firmy Microsoft, które jest w fazie badań, wykorzystuje terapię wibracyjną, aby przeciwdziałać skutkom drżenia.
Poprawa chodu
Ponadto istnieją systemy do noszenia wyposażone w inercyjne jednostki pomiarowe, które pomagają analizować i dostarczać informacji zwrotnych na temat wzorców chodu, ułatwiając lepszą mobilność poprzez ukierunkowane interwencje.
Buty PD z wbudowanymi urządzeniami sygnalizacyjnymi mogą zapewnić wizualną wskazówkę do zamrożenia chodu (FoG). Alternatywnie buty te mogą być wyposażone w urządzenia, które zapewniają stymulację wibracyjną i proprioceptywną.
– Buty dla chorych na parkinsona z wbudowanymi urządzeniami sygnalizacyjnymi reprezentują nowe technologie – zauważa dr Bhidayasiri.
Na rynku sa także specjalne wkładki FeetMe Monitor, które wykorzystują wbudowane czujniki i algorytmy nacisku do obliczania parametrów chodu czasoprzestrzennego i zbierania ich za pomocą specjalnej aplikacji mobilnej. Dane kliniczne są ograniczone, ale wyniki jedynego badania walidacyjnego dotyczącego choroby Parkinsona wskazują na bardzo wysokie korelacje i dobrą zgodność między wkładkami FeetMe a elektronicznym chodnikiem wrażliwym na nacisk.
Eksperci uważają, że chociaż urządzenia do noszenia w chorobie Parkinsona mają wiele mocnych stron, istnieje kilka ograniczeń, w tym przestrzeganie zaleceń przez pacjentów, co może wpływać na wiarygodność danych. Istnieją także obawy dotyczące prywatności, a także to, że urządzenia mogą nie rejestrować pełnego spektrum objawów choroby Parkinsona, zwłaszcza tych niemotorycznych. Barierą jest również brak krajowych/międzynarodowych wytycznych dotyczących sposobu korzystania z takich urządzeń oraz zakresu ich użytkowania.
