Mutacje BRCA u mężczyzn: ważne, ale często pomijane

Mężczyźni będący nosicielami patogennych wariantów BRCA1 i BRCA2 są narażeni na zwiększone ryzyko zachorowania na raka, zwłaszcza prostaty, trzustki i piersi. Niestety z powodu braku świadomości tego problemu nie wykonują badań genetycznych − alarmują naukowcy w raporcie opublikowanym w „JAMA Oncology”.

• Chociaż mężczyźni stanowią połowę nosicieli patogennego wariantu BRCA1/2, znacznie rzadziej poddają się badaniom genetycznym w kierunku mutacji BRCA niż kobiety. Wynika to prawdopodobnie z powodu braku świadomości, że mutacje te mogą być przekazywane dzieciom zarówno przez matkę, jak i ojca
• Z danych wynika, że mammografia przesiewowa u mężczyzn z wysokim ryzykiem raka piersi daje podobne wskaźniki wykrywalności raka u mężczyzn i kobiet, co sugeruje, że badania mammograficzne mogą być cenne u mężczyzn będących nosicielami BRCA
• Zidentyfikowanie większej liczby męskich nosicieli BRCA1/2 zmaksymalizuje możliwości wczesnego wykrywania raka, ukierunkowanego zarządzania ryzykiem i leczenia raka u mężczyzn, a także ułatwi zmniejszenie ryzyka i profilaktykę u członków ich rodzin, ograniczając obciążenie rakiem dziedzicznym − twierdzą naukowcy

Patogenne warianty BRCA1 i BRCA2 odpowiadają za zwiększone ryzyko raka piersi i jajnika u kobiet, co doprowadziło do opracowania wytycznych klinicznych dotyczących wczesnych badań genetycznych i strategii zmniejszania ryzyka.

Mężczyźni stanowią połowę nosicieli patogennego wariantu BRCA1/2

U mężczyzn będących nosicielami patogennych wariantów BRCA1/2 ryzyko zachorowania na raka, zwłaszcza prostaty, trzustki i piersi, również jest zwiększone. Chociaż mężczyźni stanowią połowę nosicieli patogennego wariantu BRCA1/2, znacznie rzadziej poddają się badaniom genetycznym w kierunku mutacji BRCA.

− Większość ludzi nie zdaje sobie sprawy ze swojego statusu nosicielstwa – wyjaśnia dr Heather Cheng z University of Washington w Seattle w obszernym przeglądzie na ten temat opublikowanym w „JAMA Oncology”. Większość z nich nie zdaje sobie również sprawy ze związanego z tym ryzyka zachorowania na raka i zaleceń dotyczących postępowania dla nosicieli BRCA.

Mutacje genu BRCA mogą być przekazywane dzieciom zarówno przez matkę, jak i ojca

− Nie ma powszechnej świadomości, że mutacje genu BRCA mogą być przekazywane dzieciom zarówno przez matkę, jak i ojca − twiedzi dr Elisa Port, szefowa chirurgii piersi w Mount Sinai Health System w Nowym Jorku. − Córka może odziedziczyć zmutowany gen BRCA, który naraża ją na ryzyko raka piersi lub jajnika z rodziny matki lub ojca, a syn może odziedziczyć zmutowany gen BRCA z dowolnej strony rodziny, co naraża go na zwiększone ryzyko zachorowania na raka prostaty i inne nowotwory. Uwzględnienie historii rodziny i genetyki po obu stronach rodziny jest ważne przy ocenie ryzyka zachorowania na raka u mężczyzn i kobiet.

5–10 proc. przypadków raka prostaty może mieć związek z mutacją w genach BRCA1 i BRCA2Świadomość bycia nosicielem mutacji może uratować życie. Dzięki badaniom genetycznym możliwe jest wdrożenie działań profilaktycznych. Może mieć również wpływ na ewentualną dalszą diagnostykę i leczenie – przypominają eksperci z okazji Ogólnopolskiego Dnia Świadomości Raka Prostaty, który obchodzimy 23 czerwca.

Mutacje BRCA u mężczyzn: jakie jest ryzyko?

Chociaż mniej niż 1 proc. wszystkich nowotworów piersi występuje u mężczyzn, gdy są nosicielami mutacji BRCA, ryzyko raka piersi może znacznie wzrosnąć. Ryzyko zachorowania na raka piersi w ciągu całego życia może wynosić nawet 9 proc. u mężczyzn będących nosicielami genu BRCA2 i do 1,2 proc. u nosicieli genu BRCA1.

Mutacje BRCA1/2 zwiększają również ryzyko zachorowania na raka trzustki i prostaty. W przypadku raka trzustki mężczyźni będący nosicielami BRCA1 mają prawie 2-krotnie większe ryzyko w porównaniu z populacją ogólną, przy czym ryzyko w ciągu całego życia wynosi 3 proc. Nosiciele BRCA2 mają od trzech do prawie ośmiu razy większe ryzyko, przy ryzyku ogólnym do 7 proc.

Mężczyźni będący nosicielami genu BRCA1 są narażeni na prawie czterokrotnie większe ryzyko zachorowania na raka prostaty i bezwzględne ryzyko zachorowania na raka gruczołu krokowego wynoszące od 15proc. do 45 proc. Mężczyźni będący nosicielami BRCA2 mają od pięciu do dziewięciu razy większe ryzyko zachorowania na raka prostaty, przy bezwzględnym ryzyku zachorowania w ciągu całego życia od 27 proc. do 60 proc.

Pomimo zwiększonego ryzyka wystąpienia kilku nowotworów związanych z mutacjami BRCA, wielu mężczyznom nie oferuje się badań genetycznych. − Badania genetyczne BRCA1/2 u mężczyzn są niezwykle ważne, ale niedostatecznie wykorzystywane i stanowią ewoluującą niezaspokojoną potrzebę – mówi dr Kai Tsao, dyrektor medyczny Programu Onkologii Medycznej Raka Prostaty w Mount Sinai w Nowym Jorku.

Mammografia przesiewowa u mężczyzn z wysokim ryzykiem raka piersi

Nawet w przypadku potwierdzonych nosicieli BRCA wytyczne dotyczące badań przesiewowych w kierunku raka dla mężczyzn różnią się. W przypadku badań przesiewowych piersi u mężczyzn dostępne są ograniczone dane, które mogłyby stanowić podstawę do opracowania wytycznych. National Cancer Center Network zaleca samobadanie piersi od 35. roku życia i zaleca mężczyznom z wariantami BRCA rozważenie corocznej mammografii, począwszy od 50. roku życia lub 10 lat przed najwcześniejszą diagnozą raka piersi u mężczyzn w rodzinie.

Dane pokazują, że mammografia przesiewowa u mężczyzn z wysokim ryzykiem raka piersi daje podobne wskaźniki wykrywalności raka u mężczyzn i kobiet, co sugeruje, że badania mammograficzne mogą być cenne u mężczyzn będących nosicielami BRCA – zauważają autorzy przeglądu. W niedawnym badaniu przeprowadzonym na mężczyznach z patogennymi wariantami BRCA1/2 większość (71 proc.) osób, którym zalecono mammografię przesiewową, ukończyła badania przesiewowe.

Europejskie Towarzystwo Onkologii Klinicznej (ESMO) ma podobne zalecenia dotyczące badań przesiewowych, ale skupia się tylko na mężczyznach z mutacjami BRCA2 i sugeruje ultrasonografię piersi oraz mammografię jako opcję przesiewową.

− Większym problemem jest to, że ogólna populacja nie myśli o raku piersi, gdy myśli o mężczyznach, co może opóźnić szukanie pomocy medycznej – powiedziała dr Melissa Fana z NYU Grossman Long Island School of Medicine i NYU Langone Health.

Rak prostaty – nowe terapie– Oczekujemy na dostęp pacjentów do wczesnej diagnostyki molekularnej oraz na refundację nowoczesnych leków hormonalnych stosowanych w skojarzeniu z inhibitorami PARP w leczeniu pierwszej linii chorych z opornym na kastrację rozsianym rakiem prostaty i stwierdzonymi mutacjami genów BRCA1 i/lub BRCA2 – mówi dr Jakub Żołnierek. 

Badania w kierunku raka trzustki i prostaty

W przypadku raka trzustki wytyczne sugerują, że nosiciele BRCA1/2 powinni być poddawani badaniom przesiewowym w kierunku raka trzustki począwszy od 50. roku życia, czyli 10 lat przed najwcześniejszym znanym rakiem trzustki w rodzinie, chociaż wytyczne różnią się co do roli, jaką powinien odgrywać wywiad rodzinny.

Z kolei w przypadku raka gruczołu krokowego wytyczne zalecają, aby mężczyźni będący nosicielami BRCA rozpoczęli badania przesiewowe pod kątem antygenu swoistego dla prostaty w wieku od 40 do 45 lat, chociaż zalecenia dotyczące odstępów między badaniami przesiewowymi i wieku rozpoczęcia różnią się.

− Zalecenia ESMO są podobne, ale dotyczą tylko nosicieli BRCA2. Pacjent płci męskiej z wariantem BRCA1/2 jest zazwyczaj kierowany na poradnictwo genetyczne − wyjaśnił Tsao. − Ale wyzwanie polega na tym, że nie mamy bardzo dobrej infrastruktury opieki zdrowotnej, aby to zrealizować. Często pacjent czeka wiele miesięcy, a nawet ponad rok na wizytę u lekarza genetyka.

− Ogólnie rzecz biorąc, zidentyfikowanie większej liczby męskich nosicieli BRCA1/2 zmaksymalizuje możliwości wczesnego wykrywania raka, ukierunkowanego zarządzania ryzykiem i leczenia raka u mężczyzn, a także ułatwi zmniejszenie ryzyka i profilaktykę u członków ich rodzin, ograniczając obciążenie rakiem dziedzicznym – podsumował Cheng i współpracownicy.