Jakie cechy kliniczne przewidują odpowiedź na inhibitory TNF alfa?

Autorzy pracy zamieszczonej w „Rheumatology” przekonują, że niektóre cechy kliniczne są wiarygodnym czynnikiem predykcyjnym na leczenie biologiczne u pacjentów z łuszczycowym zapaleniem stawów.

Łuszczycowe zapalenie stawów jest chorobą o heterogennym przebiegu, w której wczesne rozpoznanie i leczenie przynoszą lepsze rokowanie długoterminowe. Niestety, jak wskazują dane literaturowe, prawie 50 proc. przypadków w przychodniach podstawowej i specjalistycznej opieki zdrowotnej pozostaje nierozpoznanych, a należy pamiętać, że zapalenie stawów to niejedyny problem pacjentów - ŁZS wiąże się z istotnymi chorobami współistniejącymi, a także zwiększoną zachorowalnością i śmiertelnością z przyczyn sercowo-naczyniowych. Skuteczność klasycznych leków modyfikujących przebieg choroby jest ograniczona, lecz (na szczęście) leki biologiczne, w tym całkiem dobrze dostępne inhibitory TNF alfa, są skuteczne w przypadku większości objawów choroby.

U pacjentów, którzy nie byli wcześniej leczeni wspomnianą grupą leków biologicznych, zidentyfikowano wyjściowe czynniki predykcyjne wskaźnika aktywności choroby (DASPA28, Disease Activity index for Psoriatic Arthritis in 28 joints), remisji (główny cel) i umiarkowanej odpowiedzi po 6 miesiącach; pracy tej podjął się wieloośrodkowy zespół naukowców z całej Europy, dzięki czemu zebrano dane aż 13 369 pacjentów z łuszczycowym zapalenie stawów pochodzących z 13 ośrodków referencyjnych.

Odsetek remisji, umiarkowanej odpowiedzi i konieczności pozostawania w trakcie terapii lekiem biologicznym po 6 miesiącach wynosił odpowiednio 25, 34 i 63 proc. chorych. Dla wszystkich trzech powyższych punktów końcowych zidentyfikowano pięć wspólnych wyjściowych czynników predykcyjnych; okazały się nimi wiek (im wyższy, tym gorsza odpowiedź na leczenie), czas trwania choroby (dla 2-3 lat przebiegu szansa na remisję mniejsza o 20 proc, dla 4-9 lat i powyżej 10 odpowiednio 42 i 66 proc.), płeć męska i stężenie CRP (przy stężeniu powyżej 10 mg/l szanse spadają o 52 proc.), a także wzrost wskaźnika zmęczenia.

Jak widać, im więcej niekorzystnych cech klinicznych na początku leczenia, tym mniejsza szansa na osiągnięcie remisji; powinno to skłaniać do dyskusji, czy kryteria włączenia pacjentów z łuszczycowym zapaleniem stawów do leczenia inhibitorami TNF alfa nie powinny zostać zliberalizowane.