123RF
Kombinacja stosowana z sukcesami w leczeniu łuszczycowego zapalenia stawów
Redaktor: Iwona Konarska
Data: 09.03.2022
Źródło: Mulder MLM, Vriezekolk JE, van Hal TW, Nieboer LM, den Broeder N, de Jong EMGJ et all. Comparing methotrexate monotherapy with methotrexate plus leflunomide combination therapy in psoriatic arthritis (COMPLETE-PsA): a double-blind, placebo-controlled, randomised, trial, The Lancet Rheumatology, February 28, 2022, DOI:https://doi.org/10.1016/S2665-9913(22)00028-5
Działy:
Doniesienia naukowe
Aktualności
Holenderski zespół badaczy i klinicystów pracujący pod kierownictwem dr med. Michelle L.M. Mulder i prof. Elke de Jong z Sint Maartenskliniek w Nijmegen stwierdził w trakcie testów klinicznych, że metotreksat w kombinacji z leflunomidem w łuszczycowym zapaleniu stawów (PsA) przynosi lepsze efekty terapeutyczne niż klasyczna monoterapia metotreksatem.
Ostatnie rekomendacje zarówno europejskie, jak i amerykańskie – pochodzące z Group for Research and Assessment of Psoriasis and Psoriatic Arthritis (GRAPPA) i European Alliance of Associations for Rheumatology (EULAR) – zalecają standardowe leczenie syntetykami antyreumatycznymi dla pacjentów z aktywnym PsA, jednak – jak stwierdzili naukowcy holenderscy – istnieje bardzo mało danych dotyczących efektywności tej terapii.
Aby stwierdzić, jaka może być efektywność terapii u pacjentów z czynnym łuszczycowym zapaleniem stawów, badacze stworzyli eksperymentalną grupę terapeutyczną z 78 pacjentami z ostrym przebiegiem tego schorzenia w ramach podwójnie ślepego randomizowanego testu kombinacji leków.
Uczestnicy eksperymentu w większości byli mężczyznami (64 proc.) z medianą wieku 55 lat. Podzielono ich na dwie grupy po 39 osób. Grupa A otrzymywała kombinację składającą się z metotreksatu i leflunomidu – dobrze znanego leku przeciwreumatycznego modyfikującego przebieg schorzenia, należącego do pochodnych izoksazolu. Grupa B otrzymała sam metotreksat.
Po 16 tygodniach, po ocenie skuteczności terapii według wskaźnika Psoriatic Arthritis Disease Activity Score (PASDAS), stwierdzono, że grupa terapii kombinowanej wykazała znaczny postęp w stosunku do grupy z monoterapią (3,1 do 3,7), inny wskaźnik wykazał, że aktywność schorzenia obniżyła się w tej grupie w stosunku do grupy monoterapeutycznej (59 proc. do 34 proc.). Znacząco lepszy był w grupie A stan skóry i paznokci.
Według dr Mulder obecnie jesteśmy na początku badań nad terapią kombinowaną, nie można na razie ze względu na małą ilość danych powiedzieć, jacy pacjenci powinni ją otrzymywać, ale odnotowano „znaczący przełom w kwestii terapii kombinowanych, który trzeba będzie rozwinąć w dalszych badaniach, które właśnie prowadzimy”.
– Mam nadzieję, że będziemy mogli przewidywać lepiej odpowiedź na terapię i ewentualne działania niepożądane, dokonując analizy poterapeutycznej poprzez cytometrię przepływową komórek systemu immunologicznego biorących udział w tej odpowiedzi udział – powiedziała.
Problemem kombinowanej terapii są właśnie działania niepożądane: mdłości, wymioty, wzrost poziomu aminotransferaz i przemęczenie. Nie występują przy tym poważne oddziaływania niepożądane, zagrażające życiu, ale te obecnie stwierdzone w znacznym stopniu wpływają na jakość życia pacjentów.
– Dobrą praktyką jest wykonywanie pobrań krwi do badań laboratoryjnych na aktywność enzymów wątrobowych przynajmniej raz w miesiącu przez pierwsze 4 miesiące, a następnie co 4 miesiące po osiągnięciu stabilnej dawki, a także konsultacje telefoniczne po 6–8 tygodniach terapii, aby porozmawiać na temat możliwych skutków ubocznych, których może doświadczyć pacjent, i w razie potrzeby zmienić lub dodać nowe elementy do terapii – oceniła dr Mulder.
Skuteczność terapii kombinowanej metotreksatu i leflunomidu potwierdził w komentarzu do publikacji zespół naukowców z University of Cordoba (Hiszpania) pracujący pod kierownictwem dr Clementiny López-Medina.
Jak stwierdzili naukowcy, leflunomid jest zwykle rozważany jako druga linia terapii, jeśli metotreksat zawodzi, a „zdarza się że w niektórych testach metotreksat nie wykazuje przewagi nad placebo”. Badania holenderskie dowodzą że terapię PsA trzeba bardziej personalizować, nie jest zaś niczym dziwnym, że terapia kombinowana wykazuje więcej działań niepożądanych niż monoterapie, bowiem już wcześniej stwierdzono, że „zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego” występują przy wszystkich terapiach tego typu w PsA. Jak stwierdził zespół hiszpański, wyniki badań holenderskich są „istotne nie tyko dla praktyki klinicznej, ale też dla tworzenia przyszłych rekomendacji”.
Opracowanie: Marek Meissner
Aby stwierdzić, jaka może być efektywność terapii u pacjentów z czynnym łuszczycowym zapaleniem stawów, badacze stworzyli eksperymentalną grupę terapeutyczną z 78 pacjentami z ostrym przebiegiem tego schorzenia w ramach podwójnie ślepego randomizowanego testu kombinacji leków.
Uczestnicy eksperymentu w większości byli mężczyznami (64 proc.) z medianą wieku 55 lat. Podzielono ich na dwie grupy po 39 osób. Grupa A otrzymywała kombinację składającą się z metotreksatu i leflunomidu – dobrze znanego leku przeciwreumatycznego modyfikującego przebieg schorzenia, należącego do pochodnych izoksazolu. Grupa B otrzymała sam metotreksat.
Po 16 tygodniach, po ocenie skuteczności terapii według wskaźnika Psoriatic Arthritis Disease Activity Score (PASDAS), stwierdzono, że grupa terapii kombinowanej wykazała znaczny postęp w stosunku do grupy z monoterapią (3,1 do 3,7), inny wskaźnik wykazał, że aktywność schorzenia obniżyła się w tej grupie w stosunku do grupy monoterapeutycznej (59 proc. do 34 proc.). Znacząco lepszy był w grupie A stan skóry i paznokci.
Według dr Mulder obecnie jesteśmy na początku badań nad terapią kombinowaną, nie można na razie ze względu na małą ilość danych powiedzieć, jacy pacjenci powinni ją otrzymywać, ale odnotowano „znaczący przełom w kwestii terapii kombinowanych, który trzeba będzie rozwinąć w dalszych badaniach, które właśnie prowadzimy”.
– Mam nadzieję, że będziemy mogli przewidywać lepiej odpowiedź na terapię i ewentualne działania niepożądane, dokonując analizy poterapeutycznej poprzez cytometrię przepływową komórek systemu immunologicznego biorących udział w tej odpowiedzi udział – powiedziała.
Problemem kombinowanej terapii są właśnie działania niepożądane: mdłości, wymioty, wzrost poziomu aminotransferaz i przemęczenie. Nie występują przy tym poważne oddziaływania niepożądane, zagrażające życiu, ale te obecnie stwierdzone w znacznym stopniu wpływają na jakość życia pacjentów.
– Dobrą praktyką jest wykonywanie pobrań krwi do badań laboratoryjnych na aktywność enzymów wątrobowych przynajmniej raz w miesiącu przez pierwsze 4 miesiące, a następnie co 4 miesiące po osiągnięciu stabilnej dawki, a także konsultacje telefoniczne po 6–8 tygodniach terapii, aby porozmawiać na temat możliwych skutków ubocznych, których może doświadczyć pacjent, i w razie potrzeby zmienić lub dodać nowe elementy do terapii – oceniła dr Mulder.
Skuteczność terapii kombinowanej metotreksatu i leflunomidu potwierdził w komentarzu do publikacji zespół naukowców z University of Cordoba (Hiszpania) pracujący pod kierownictwem dr Clementiny López-Medina.
Jak stwierdzili naukowcy, leflunomid jest zwykle rozważany jako druga linia terapii, jeśli metotreksat zawodzi, a „zdarza się że w niektórych testach metotreksat nie wykazuje przewagi nad placebo”. Badania holenderskie dowodzą że terapię PsA trzeba bardziej personalizować, nie jest zaś niczym dziwnym, że terapia kombinowana wykazuje więcej działań niepożądanych niż monoterapie, bowiem już wcześniej stwierdzono, że „zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego” występują przy wszystkich terapiach tego typu w PsA. Jak stwierdził zespół hiszpański, wyniki badań holenderskich są „istotne nie tyko dla praktyki klinicznej, ale też dla tworzenia przyszłych rekomendacji”.
Opracowanie: Marek Meissner
