123RF
Leki na bazie kannabinoidów pomagają w bólu przewlekłym
Redaktor: Iwona Konarska
Data: 24.05.2023
Źródło: Bell AD, MacCallum C, Margolese S, Walsh Z, Wright P, Daeninck PJ, Mandarino E. Cannabinoid-Based Medicines in the Management of Chronic Pain and Co-Occurring Conditions. Cannabis and Cannabinoid Research, Mar 2023, https://doi.org/10.1089/can.2021.0156
| Tagi: | kannabinoidy, ból, ból przewlekły |
Wytyczne opracowane przez grupę kanadyjskich naukowców, klinicystów i przedstawicieli pacjentów wskazują, że leki na bazie kannabinoidów (CBM) mogą pomóc klinicystom we wdrożeniu terapii przeciwbólowej skutecznej i mniej uzależniającej.
– Nie zalecamy stosowania w pierwszej linii leków CBM, ponieważ istnieją inne alternatywy, które mogą być skuteczniejsze, a także oferują mniej skutków ubocznych Stanowczo jednak stwierdzam, że za każdym razem stosowałbym leki na bazie konopi indyjskich zamiast opioidów. Dlaczego miało by się używać środka o dużej sile działania i wysokiej toksyczności, skoro istnieje alternatywa o mniejszej sile działania i niskiej toksyczności? – stwierdził główny autor wytycznych dr Alan Bell, adiunkt medycyny rodzinnej i środowiskowej na Uniwersytecie w Toronto.
Konsekwentną krytyką CBM był brak wysokiej jakości badań potwierdzających jego użyteczność terapeutyczną. Aby opracować aktualne zalecenia, grupa zadaniowa dokonała przeglądu 47 badań dotyczących leczenia bólu, w których wzięło udział ponad 11 000 pacjentów. Prawie połowa badań (n = 22) była randomizowanymi badaniami kontrolowanymi (RCT), a 12 z 19 obejmowało przeglądy systematyczne skupione wyłącznie na RCT.
Ogólnie rzecz biorąc, 38 z 47 włączonych badań wykazało, że CBM zapewnia co najmniej umiarkowane korzyści w przypadku przewlekłego bólu, co skutkowało silną rekomendacją — głównie jako leczenie wspomagające lub zastępcze u osób żyjących z przewlekłym bólem.
Wytyczne przywiązują dużą wagę do poprawy jakości życia pacjentów z przewlekłym bólem i współwystępującymi stanami, takimi jak bezsenność, lęk i depresja, mobilność i stany zapalne. Zawierają również praktyczne wskazówki dotyczące dawkowania i formułowania, które wspierają stosowanie CBM w warunkach klinicznych.
Jeśli chodzi o ból przewlekły, CBM nie jest panaceum. Jednak wcześniejsze badania sugerują, że kannabinoidy i opioidy mają kilka wspólnych właściwości farmakologicznych, w tym niezależne, ale prawdopodobnie powiązane mechanizmy antynocycepcji, co czyni je obiecującą kombinacją.
W obecnych wytycznych wszystkie cztery badania dotyczące złożonych opioidów i waporyzowanego kwiatu konopi wykazały zmniejszenie bólu, potwierdzając wniosek, że korzyści z CBM w zakresie poprawy kontroli bólu u pacjentów przyjmujących opioidy przewyższają ryzyko wystąpienia zdarzeń niepożądanych, które nie są poważne (AE), m.in. takie jak suchość w ustach, zawroty głowy, zwiększony apetyt, silne uspokojenie i trudności z koncentracją.
Co ważne, wytyczne oferują algorytm oparty na dowodach z jasnymi ramami zmniejszania dawki opioidów u pacjentów, zwłaszcza tych, którzy przyjmują więcej niż 50 mg MED, co naraża ich na dwukrotnie większe ryzyko śmiertelnego przedawkowania.
W zaleceniach podkreślono również dowody wykazujące, że większość uczestników była w stanie ograniczyć stosowanie rutynowych leków przeciwbólowych przy jednoczesnym podawaniu CBM lub opioidów, jednocześnie oferując dodatkowe korzyści, takie jak poprawa snu, lęku i nastroju, a także zapobieganie tolerancji na opioidy i brak eskalacji dawki.
Opracowanie: Marek Meissner
Konsekwentną krytyką CBM był brak wysokiej jakości badań potwierdzających jego użyteczność terapeutyczną. Aby opracować aktualne zalecenia, grupa zadaniowa dokonała przeglądu 47 badań dotyczących leczenia bólu, w których wzięło udział ponad 11 000 pacjentów. Prawie połowa badań (n = 22) była randomizowanymi badaniami kontrolowanymi (RCT), a 12 z 19 obejmowało przeglądy systematyczne skupione wyłącznie na RCT.
Ogólnie rzecz biorąc, 38 z 47 włączonych badań wykazało, że CBM zapewnia co najmniej umiarkowane korzyści w przypadku przewlekłego bólu, co skutkowało silną rekomendacją — głównie jako leczenie wspomagające lub zastępcze u osób żyjących z przewlekłym bólem.
Wytyczne przywiązują dużą wagę do poprawy jakości życia pacjentów z przewlekłym bólem i współwystępującymi stanami, takimi jak bezsenność, lęk i depresja, mobilność i stany zapalne. Zawierają również praktyczne wskazówki dotyczące dawkowania i formułowania, które wspierają stosowanie CBM w warunkach klinicznych.
Jeśli chodzi o ból przewlekły, CBM nie jest panaceum. Jednak wcześniejsze badania sugerują, że kannabinoidy i opioidy mają kilka wspólnych właściwości farmakologicznych, w tym niezależne, ale prawdopodobnie powiązane mechanizmy antynocycepcji, co czyni je obiecującą kombinacją.
W obecnych wytycznych wszystkie cztery badania dotyczące złożonych opioidów i waporyzowanego kwiatu konopi wykazały zmniejszenie bólu, potwierdzając wniosek, że korzyści z CBM w zakresie poprawy kontroli bólu u pacjentów przyjmujących opioidy przewyższają ryzyko wystąpienia zdarzeń niepożądanych, które nie są poważne (AE), m.in. takie jak suchość w ustach, zawroty głowy, zwiększony apetyt, silne uspokojenie i trudności z koncentracją.
Co ważne, wytyczne oferują algorytm oparty na dowodach z jasnymi ramami zmniejszania dawki opioidów u pacjentów, zwłaszcza tych, którzy przyjmują więcej niż 50 mg MED, co naraża ich na dwukrotnie większe ryzyko śmiertelnego przedawkowania.
W zaleceniach podkreślono również dowody wykazujące, że większość uczestników była w stanie ograniczyć stosowanie rutynowych leków przeciwbólowych przy jednoczesnym podawaniu CBM lub opioidów, jednocześnie oferując dodatkowe korzyści, takie jak poprawa snu, lęku i nastroju, a także zapobieganie tolerancji na opioidy i brak eskalacji dawki.
Opracowanie: Marek Meissner
