Odpowiedź na szczepienie przeciw SARS-CoV-2 u chorych z rozpoznaniem chorób autozapalnych

Analiza statystyczna wykazała, że nieskuteczność szczepienia może dotyczyć nawet 1 na 10 pacjentów z chorobą autozapalną oraz 1 na 100 osób w grupie kontrolnej. Poziom przeciwciał badanych w krótkim okresie po szczepieniu wśród chorych był mniejszy w stosunku do badanych z grupy kontrolnej, ale w późniejszym czasie wyniki były podobne.

U podłoża patomechanizmu choroby autozapalnej leżą zaburzenia funkcji układu immunologicznego. W ich leczeniu natomiast stosowane są leki, które blokują pewne mechanizmy obronne organizmu. Konsekwencją tych aspektów związanych z chorobą jest zwiększone ryzyko występowania infekcji, a także cięższego ich przebiegu. Okres epidemii SARS-CoV-2 jest szczególnie trudny dla chorych przewlekle, w tym osób z chorobami autozapalnymi. Wdrożenie szczepień jest najlepszą znaną metodą ochrony przed zakażeniem wirusem. Poddanie się szczepieniu przeciwko SARS-CoV-2 było rekomendowane chorym z chorobami autozapalnymi i – jak wskazują dotychczasowe dane – okazało się bezpieczne. Pozostało jednak pytanie, czy zaburzenia układu immunologicznego związane z chorobą i leczeniem miały istotny wpływ na wytwarzanie odporności po szczepieniu? Czy chorzy z chorobami autozapalnymi wymagają dodatkowych dawek szczepień w innym schemacie niż u osób zdrowych? Jakie czynniki mają wpływ na odpowiedź immunologiczną po szczepieniu?

Przebadano 84 pacjentów z chorobą autozapalną i 182 osoby z grupy kontrolnej. Wśród chorych dominowały następujące rozpoznania: spondyloartropatia zapalna (32,1 proc.), reumatoidalne zapalenie stawów (29,8 proc.), zapalenie jelit (9,5 proc.), łuszczyca (9,5 proc.). Około 43 proc. pacjentów stosowało leki biologiczne lub syntetyczne leki celowane, 24 proc. – leki należące do grupy klasycznych leków modyfikujących przebieg choroby, a 28,5 proc. nie stosowało leków immunosupresyjnych. Średnia wieku w grupie badanej wyniosła 53 lata, a 65,5 proc. stanowiły kobiety. U każdego badanego wykonano przynajmniej jedno szczepienie szczepionką firmy BioNTech/Pfizer (96 proc. badanych otrzymało 2 szczepienia). Z badania wykluczono osoby chorujące na COVID-19, wszyscy przed wykonaniem szczepienia mieli ujemny wynik przeciwciał w kierunku zakażenia SARS-CoV-2. Odpowiedź na szczepienie badano w próbce krwi pobranej co najmniej 10 dni po szczepieniu, z wykorzystaniem testów EUROIMMUN na oznaczenia przeciwciał anty-SARS-CoV-2 (S1 IgG) oraz dokonując pomiaru przeciwciał neutralizujących (cPSS, Medac).

Przeprowadzona analiza statystyczna wykazała, że nieskuteczność szczepienia może dotyczyć nawet 1 na 10 pacjentów z chorobą autozapalną oraz 1 na 100 osób w grupie kontrolnej. Poziom przeciwciał badanych w krótkim okresie po szczepieniu w grupie chorych był mniejszy w stosunku do osób z grupy kontrolnej, ale w późniejszym czasie wyniki w obu grupach były podobne. Nie stwierdzono związku między sposobem leczenia a uzyskaną odpowiedzią na szczepienie. Autorzy badania sugerują, że odpowiedź na szczepienie może nie tyle zależeć od metody terapii, co od samej choroby. Biorąc pod uwagę wyniki tej pracy, osoby z chorobami autozapalnymi powinny nadal zachowywać szczególne środki ostrożności w dobie obecnie trwającej epidemii niezależnie od faktu, czy zostały zaszczepione i ile dawek szczepienia przyjęły.

Opracowanie: dr Ewa Morgiel