Olbrzymiokomórkowe zapalenie naczyń – lokalizacja zmian czynnikiem determinującym odpowiedź na leczenie

Olbrzymiokomórkowe zapalenie tętnic (OZT) jest jedną z częstszych manifestacji zapaleń naczyń. Choroba dotyczy populacji osób powyżej 50 rż. Podstawę terapii stanowi leczenie immunosupresyjne, głownie glikokortykosteroidy (GKS) stosowane w wysokich dawkach. Niestety u znaczącego odsetka chorych w trakcie redukcji dawki GKS dochodzi do zaostrzenia objawów chorobowych.

Wyniki wieloośrodkowego, retrospektywnego badania japońskich naukowców wskazują, że ważnym czynnikiem determinującym dobór schematu leczenia powinna być wyjściowa manifestacja kliniczna OZT. Wykazano, że u pacjentów z zajęciem dużych naczyń (zmiany w obrębie aorty i głównych pni naczyniowych widoczne w badaniach obrazowych na początku choroby), częściej obserwuje się niepowodzenie terapii, definiowane przez autorów pracy (Sugihara T i wsp.) jako nieuzyskanie remisji klinicznej do 24 tygodnia leczenia lub nawrót choroby przed 52 tygodniem (47.5% vs 17.7%, odpowiednio pacjenci z zajęciem dużych naczyń vs bez zajęcia aorty i głównych pni naczyniowych) – HR 3,53. Natomiast manifestacja kliniczna ze zmianami w obszarze tętnic czaszkowych oraz występowanie objawów polimialgii reumatycznej nie wpływały niekorzystnie na odpowiedź na leczenie. Autorzy zwracają również uwagę, że zwiększenie stężenia CRP, nawet przy braku klinicznych objawów vasculitis, może świadczyć o zapaleniu dużych naczyń (zarówno w przypadku pierwszego epizodu jak i nawrotu choroby).
Wnioski oparto na analizie danych zgromadzonych od 139 pacjentów pochodzenia azjatyckiego, w średnim wieku 73,8 lat. U ponad 70% pacjentów pierwsze objawy choroby wystąpiły po 70 roku życia, a tylko u 2% w wieku 50-59 lat. 77,7% badanych prezentowało objawy zajęcia tętnic czaszkowych, a ¼ objawy zapalenia dużych naczyń pozaczaszkowych (cechy zapalenia aorty i głównych pni naczyniowych w badaniach obrazowych potwierdzono u 52,5% spośród badanej populacji). Objawy polimialgii reumatycznej towarzyszyły 41,7% badanych. U 50% chorych potwierdzono rozpoznanie dodatnim wynikiem biopsji tętnicy skroniowej (w 70 przypadkach spośród 86 wykonanych biopsji). Średnia dawka inicjująca leczenie wynosiła 0,76mg/kg mc/24h w przeliczeniu na prednizon i u 30% badanych stosowana była w skojarzeniu z lekiem immunosupresyjnym (najczęściej metotreksatem, rzadziej azatiopryną, czy cyklofosfamidem). W prezentowanym badaniu nie stosowano leczenia biologicznego. 106 spośród ostatecznie 119 włączonych do analizy chorych uzyskało remisję kliniczną przed 24 tygodniem leczenia (89%). U 28 chorych (24%) po uzyskaniu remisji doszło do zaostrzenia choroby przed 52 tygodniem leczenia. Czynnikiem ryzyka nawrotu choroby było zajęcie aorty.




opracowała: dr n. med. Ewa Morgiel