Patogeneza uczucia zmęczenia lepiej poznana

Choroby autoimmunologiczne niosą są bardzo dużym obciążeniem, także ze względu na niekiedy znacznie upośledzoną jakość życia. Jednym z dokuczliwych objawów, na który nie opracowano jeszcze skutecznego lekarstwa, jest zmęczenie. Poznając jednak patogenezę tego objawu, możliwe będzie dojście po nitce do kłębka, o czym przekonuje publikacja w „Arthritis & Rheumatology”.

Zmęczenie jest powszechną dolegliwością wśród osób cierpiących na choroby reumatyczne - według danych literaturowych aż 80 proc. chorych z RZS zgłasza ten objaw, a 70 proc. z nich uważa to za równoznaczne z bólem pod względem uciążliwości. Niepokojący pozostaje fakt, iż większość pacjentów nadal odczuwa zmęczenie pomimo stosowania skutecznego leczenia modyfikującego przebieg choroby. Stąd zrozumienie mechanizmów redukcji zmęczenia pozwoliłoby na opracowanie skuteczniejszych interwencji, czego podjął się zespół brytyjskich naukowców.

Przeprowadzono randomizowane badanie, w którym 90 pacjentów odczuwających uciążliwe zmęczenie przydzielono losowo do jednej z dwóch grup: w pierwszej jako terapię stosowano zindywidualizowany program ćwiczeń i psychoterapię poznawczo behawioralną, w drugiej ograniczono się do opieki standardowej. U wszystkich wykonano multimodalne badanie MRI mózgu na początku badania i po 6 miesiącach. Następnie oceniono, czy istnieje korelacja między poprawą kliniczną mierzoną skalą Chaldera (zakres wyniku od 0 do 33 punktów; link do szczegółów tutaj) a wynikiem obrazowania.

Dzięki powyższemu postępowaniu badacze zidentyfikowali kilka połączeń strukturalnych i funkcjonalnych, które można interpretować jako mediatory poprawy w zakresie odczuwania zmęczenia, przy czym program ćwiczeń miał bardziej wyraźny wpływ na łączność funkcjonalną niż psychoterapia; głównym obszarem, którego większa aktywność rosła wraz z poprawą kliniczną było połączenie między lewą korą przesmyku obręczy a lewym płacikiem okołośrodkowym. Podkreśla to potencjał tego połączenia jako ostatecznego wspólnego neurobiologicznego podłoża zmęczenia.

Obecne terapie ograniczają się do interwencji niefarmakologicznych, takich jak podane powyżej, jednakże większość pacjentów nadal zgłasza silne zmęczenie. Znając odpowiednie miejsce w ośrodkowym układzie nerwowym, będą możliwe dalsze prace prowadzące do opracowania skutecznej farmakoterapii, na co z pewnością czeka wiele osób z RZS (i nie tylko).