Zajęcie obwodowego układu nerwowego w toczniu rumieniowatym układowym

Wyniki prospektywnego wieloośrodkowego międzynarodowego badania analizującego obraz kliniczny zajęcia obwodowego układu nerwowego (oUN) w przebiegu tocznia rumieniowatego układowego (TRU) potwierdzają, że jest to stosunkowo rzadka manifestacja kliniczna.

W analizowanej przez Hanly JG i wsp. populacji objawy obwodowe obserwowano u 7,6% badanych, co odpowiada 161 zdarzeniom u 139 chorych. Wśród objawów zajęcia oUN dominowały – obwodowa neuropatia (41%), mononeuropatia (27,3%; z czego 38,6% stanowiło mononeuritis multiplex) oraz neuropatia nerwów czaszkowych (24,2%) – najczęściej n. II i n. VIII. Jak zwracają uwagę autorzy badania rzeczywista częstość neuropatii obwodowej może być większa, a jej niedoszacowanie związane jest z metodologią badania (wymagane potwierdzenie badaniem elektrofizjologicznym). Wśród najczęściej obserwowanych zmian w badaniu neurograficznym, w przebiegu obwodowej neuropatii i mononeuropatii były zmiany aksonalne i demielinizacyjne. Do rzadko występujących powikłań należały autonomiczna neuropatia (2,5%), plexopatia (1,2%), myasthenia gravis (1,9%), z. Guillain-Barre (1,9%). W zdecydowanej większości przypadków przebieg objawów obwodowych był korzystny, prowadząc do ustąpienia objawów lub częściowej poprawy. Najszybciej objawy ustępowały w przypadku neuropatii nerwów czaszkowych (następnie mononeuropatii, dalej neuropatii obwodowej). Analiza danych wykazała, że u pacjentów z wcześniejszym wywiadem neuropatii, którzy byli w starszym wieku w chwili rozpoznania TRU, z dużą aktywnością choroby wg SLEDAI-2K oraz z neuropatią obwodową (w porównaniu do neuropatii n. czaszkowych lub mononeuropatii) – przebieg kliniczny zajęcia oUN był dłuższy. Nie wykazano związku pomiędzy wystąpieniem neuropatii, a obecnością autoprzeciwciał w surowicy (wniosek należy jednak interpretować ostrożnie, gdyż dane dotyczące profilu przeciwciał były dostępne jedynie dla części badanych, ponadto analizowany profil przeciwciał był ograniczony). Obecność 3 głównych typów zajęcia oUN związana była z raportowanym przez pacjenta pogorszeniem jakości życia (HRQoL), głównie w zakresie sprawności czynnościowej.

Badaniem objęto populację 1827 chorych na TRU (88,8% stanowiły kobiety). Czas trwania choroby w chwili włączenia do badania wynosił 5,6±4,2 miesiące, a okres obserwacji 7,6±4,6 lat.