Zapalenie błony naczyniowej oka w spondyloartropatii

Dane z codziennej praktyki klinicznej w Szwecji wykorzystano do analizy występowania zapalenia przedniego odcinka błony naczyniowej oka z podziałem na poszczególne leki – adalimumab, infliksymab, etanercept, golimumab, certolizumab, sekukinumab. U chorych z nawracającymi incydentami AU optymalne będzie zastosowanie monoklonalnych inhibitorów TNF.

W spondyloartropatii zapalnej obserwuje się występowanie wielu objawów pozastawowych. W randomizowanych badaniach klinicznych w obszarze leczenia spondyloartropatii głównie dokonuje się oceny działania leku na zmiany stawowe. Tymczasem – jak wiadomo z dotychczasowych obserwacji – leki o różnych mechanizmach działania mogą w odmienny sposób wpływać na przebieg choroby w kontekście objawów pozastawowych. Na przykład ihibitory Il17 (iIL17) wykazują większą skuteczność w łuszczycy niż inhibitory TNF (iTNF), natomiast w chorobie zapalnej jelit lepsze efekty terapii stwierdzano dla monoklonalnego inhibitora TNF niż dla etanerceptu (ETA – będącego analogiem rozpuszczalnego receptora dla TNF-α) oraz iIL17. Warto również wspomnieć, iż inhibitory IL12/23 wykazują działanie w łuszczycy i zapaleniu jelit, ale nie mają wpływu na zmiany kostno-stawowe. Odnośnie do zapalenia przedniego odcinka błony naczyniowej oka (AU – anterior uveitis) w przebiegu SpA podstawowe znaczenie w terapii ma stosowanie iTNF, przy czym monoklonalne przeciwciała w porównaniu z ETA są korzystniejsze. Dane dotyczące działania iIL17 u pacjentów ze spondyloartropatią z objawami AU są ograniczone.

Wpływ leków biologicznych na występowanie AU u chorych z rozpoznaniem spondyloartropatii zapalnej (postać radiograficzna i nieradiograficzna) badano na podstawie danych z rejestrów w Szwecji pochodzących z codziennej praktyki klinicznej. W latach 2015–2018 notowano 4851 rozpoczęć leczenia lekami biologicznymi (456 sekukinumabem, 4395 – inhibitorami TNF). W grupie badanych analizowano występowanie AU z podziałem na poszczególne leki: adalimumab (ADA), infliksymab (IFX), etanercept, golimumab, certolizumab, sekukinumab. Głównym punktem końcowym była liczba incydentów AU na 100 pacjentolat, która dla IFX i ADA była najniższa – odpowiednio 3,9 oraz 4,0, i najwyższa dla sekukinumabu i etanerceptu – odpowiednio 6,8 oraz 7,5. Oceniano również inne zmienne, tj. wystąpienie pierwszego incydentu AU, skorygowany współczynnik ryzyka wystąpienia AU w odniesieniu do adalimumabu, zaostrzenia AU. W badaniu tej zależności uwzględniano płeć, wiek, wywiad odnośnie do występowania AU w przeszłości oraz ogólną aktywność choroby podstawowej. Wyniki dotyczące golimumabu i certolizumabu nie były spójne. Najwyższe ryzyko wystąpienia AU dotyczyło chorych leczonych etanerceptem i sekukinumabem. W świetle wyników tego badania u chorych z nawracającymi incydentami zapalenia błony naczyniowej oka optymalne będzie zastosowanie monoklonalnych inhibitorów TNF.

Opracowanie: dr n. med. Ewa Morgiel