MONO – oznaczenie liczby monocytów
| Tagi: | krew, morfologia, analiza krwi, parametry krwi, MONO, monocyty |
Monocyty – jeden z rodzajów leukocytów (białych krwinek) – pełnią istotną rolę w odporności nieswoistej i swoistej organizmu. Są największymi komórkami wśród leukocytów i stanowią 2–10 proc. wszystkich białych krwinek. Ich główną funkcją jest fagocytoza, czyli pochłanianie i niszczenie patogenów, martwych komórek oraz resztek komórkowych.
Czym są monocyty?
Monocyty stanowią prekursory makrofagów i komórek dendrytycznych – komórek odpornościowych występujących w różnych tkankach i narządach, które biorą udział w odpowiedzi immunologicznej i regulacji procesów zapalnych.
Krążą we krwi przez kilka godzin, po czym przemieszczają się do tkanek, gdzie przekształcają się w makrofagi lub komórki dendrytyczne:
- makrofagi – znajdują się w różnych narządach i tkankach, uczestnicząc w obronie immunologicznej, gojeniu ran i regulacji procesów zapalnych,
- komórki dendrytyczne – odpowiadają za prezentację antygenów i inicjację odpowiedzi immunologicznej.
Monocyty są szczególnie aktywne w przewlekłych stanach zapalnych oraz w chorobach zakaźnych, w których eliminują patogeny i modulują odpowiedź immunologiczną.
Kiedy wykonać badanie MONO?
Oznaczenie liczby monocytów jest standardowym elementem morfologii krwi i zalecane w przypadku:
- oceny przewlekłych stanów zapalnych (np. choroby autoimmunologiczne, przewlekłe zakażenia),
- diagnostyki infekcji wirusowych, bakteryjnych i grzybiczych (np. gruźlica, mononukleoza zakaźna),
- monitorowania funkcji szpiku kostnego w zaburzeniach hematologicznych,
- diagnostyki nowotworów hematologicznych (np. białaczka monocytowa, chłoniaki),
- monitorowania przebiegu terapii immunosupresyjnej i chemioterapii,
- oceny procesów regeneracyjnych po ostrych infekcjach lub urazach.
Wartości referencyjne MONO
Wartości referencyjne MONO mogą różnić się w zależności od wieku i laboratorium, ale orientacyjnie wynoszą:
Liczba monocytów w krwi obwodowej (MONO, × 10³/μl):
- Płód:
- 16.–19. tydzień: <0,3 × 10³/μl,
- 20.–27. tydzień: <0,4 × 10³/μl.
- Noworodki:
- 0–1 dni: 0,1–1,7 × 10³/μl,
- 2–30 dni: 0,1–1,2 × 10³/μl.
- Dzieci:
- 2 miesiące–6 lat: 0,1–1,2 × 10³/μl,
- >7 lat: 0,1–0,9 × 10³/μl.
- Dorośli: 0,1–0,9 × 10³/μl.
Procentowy udział monocytów wśród leukocytów (MONO, proc.):
- Noworodki:
- 0–1 dni: 5,0–20,0 proc.,
- 2–30 dni: 2,0–11,0 proc.
- Dzieci:
- 2 miesiące–6 lat: 2,0–11,0 proc.,
- >7 lat: 2,0–9,0 proc.
- Dorośli: 2,0–9,0 proc.
Podwyższone MONO (monocytoza)
Zwiększona liczba monocytów może świadczyć o:
- infekcjach bakteryjnych (np. gruźlica, bruceloza, kiła, zakażenia gronkowcowe i paciorkowcowe),
- infekcjach wirusowych (np. mononukleoza zakaźna, cytomegalia, odra),
- przewlekłych stanach zapalnych (np. choroba Leśniowskiego-Crohna, reumatoidalne zapalenie stawów),
- chorobach autoimmunologicznych (np. toczeń rumieniowaty układowy),
- nowotworach hematologicznych (np. przewlekła białaczka mielomonocytowa, chłoniaki),
- rekonwalescencji po infekcjach i powrocie do homeostazy układu immunologicznego,
- stanach pourazowych, oparzeniach i innych sytuacjach wymagających regeneracji tkanek.
Niskie MONO (monocytopenia)
Obniżona liczba monocytów może sugerować:
- zaburzenia szpiku kostnego (np. aplazja szpiku, zespoły mielodysplastyczne, białaczki),
- przewlekłe infekcje bakteryjne prowadzące do wyczerpania zasobów monocytów (np. sepsa),
- immunosupresję wynikającą z długotrwałego stosowania kortykosteroidów, chemioterapii lub leczenia immunosupresyjnego,
- ciężkie niedobory żywieniowe (np. niedobór witaminy B12, kwasu foliowego, białka),
- ciężkie infekcje wirusowe, które prowadzą do supresji szpiku kostnego (np. zaawansowane stadium HIV/AIDS),
- zatrucia toksynami, wpływające na funkcję szpiku kostnego.
Monocytopenia może osłabiać zdolność organizmu do odpowiedzi immunologicznej i regeneracji po stanach zapalnych.
Dodatkowe znaczenie diagnostyczne MONO w morfologii krwi
Analiza liczby monocytów powinna być interpretowana wraz z innymi parametrami morfologii krwi:
- wysokie MONO + podwyższona liczba leukocytów (WBC): przewlekłe infekcje bakteryjne, nowotwory hematologiczne,
- niskie MONO + niska liczba leukocytów (WBC): supresja szpiku kostnego, ciężkie zakażenia,
- wysokie MONO + podwyższony odsetek limfocytów (LYM): infekcje wirusowe, mononukleoza zakaźna,
- niskie MONO + podwyższony odsetek neutrofili (NEU): ostre infekcje bakteryjne.
Zgodnie z wytycznymi Polskiego Towarzystwa Diagnostyki Laboratoryjnej i Kolegium Medycyny Laboratoryjnej dotyczącymi badania morfologii krwi w przypadku postępowań mających na celu pobranie krwi na badanie morfologii krwi należy uwzględnić zachowanie procedur przedanalitycznych, zwłaszcza takich jak:
- przygotowanie pacjenta: pacjent powinien być poinformowany o konieczności unikania intensywnego wysiłku fizycznego przed pobraniem krwi oraz o ewentualnych wymaganiach dotyczących poszczenia,
- pobranie próbki: krew należy pobierać z żyły łokciowej, stosując odpowiednie techniki aseptyczne, aby uniknąć hemolizy i kontaminacji próbki,
- rodzaj probówki: do badania morfologii krwi zaleca się użycie probówek z antykoagulantem EDTA,
- czas i warunki transportu: próbki powinny być dostarczone do laboratorium w ciągu 2 godzin od pobrania, w temperaturze pokojowej, aby zapewnić stabilność komórek krwi.
| Morfologia – pozostałe wyniki |
„EOS we krwi – interpretacja wyników”
„HCT – wartości referencyjne i znaczenie badania”
„HGB – jak interpretować wynik”
„MCH w badaniach krwi – co oznacza?”
„MCV w morfologii – normy i analiza wyniku”
„MPV w morfologii krwi – kiedy oznaczyć wskaźnik?”
„NEU – znaczenie diagnostyczne”
„PDW – badanie krwi, na co wskazuje wynik?”
„P-LCR we krwi – kiedy wykonać badanie?”
„PLT – na co wskazuje analiza”
„RBC w morfologii – jak czytać wyniki?”
„WBC w badaniach krwi – co wynik oznacza dla pacjenta?”
