PLT – na co wskazuje analiza

PLT (Platelet Count) to parametr oceniający liczbę płytek krwi (trombocytów) w jednostce objętości krwi. Trombocyty odgrywają kluczową rolę w procesie krzepnięcia krwi i gojenia ran. Ich liczba oraz funkcjonalność mają istotne znaczenie w diagnostyce zaburzeń krzepnięcia i chorób układu krwiotwórczego.

Czym jest PLT?

PLT wskazuje liczbę trombocytów, które są fragmentami komórek megakariocytów produkowanych w szpiku kostnym. Trombocyty są jednym z elementów odpowiadających za tworzenie skrzepów krwi i zapobieganie nadmiernym krwawieniom. Zbyt niski lub zbyt wysoki poziom płytek krwi może wskazywać na różnorodne schorzenia.

Kiedy wykonać badanie PLT?

Oznaczenie PLT jest standardowym elementem morfologii krwi i zalecane w przypadku:

• diagnostyki zaburzeń krzepnięcia, takich jak skłonność do krwawień lub zakrzepów,
• monitorowania chorób hematologicznych, takich jak małopłytkowość czy nadpłytkowość,
• oceny funkcji szpiku kostnego,
• podejrzenia infekcji wirusowych lub bakteryjnych, które mogą wpływać na liczbę płytek,
• monitorowania leczenia, np. chemioterapii, która może wpływać na liczbę trombocytów.  

Wartości referencyjne

PLT zależą od wieku i laboratorium, orientacyjne wartości poniżej.

• Płód:

• 15.–21. tydzień: 120–240 × 10³/μl,  
• ≥22. tydzień: 170–260 × 10³/μl.

• Noworodki:

• 0–3 dni:  150 – 480 × 10³/μl,
• 4–14 dni:  150–500 × 10³/μl,
• 15–30 dni: 150–550 × 10³/μl.

• Dzieci:

• 31–60 dni: 150–600 × 10³/μl,
• 3–24 miesiące: 150–635 × 10³/μl,
• 3–11 lat: 150–450 × 10³/μl,
• ≥12 lat: 150–400 × 10³/μl.

• Dorośli:

• 150–400 × 10³/μl.

Podwyższony PLT (trombocytoza)

Podwyższona liczba trombocytów może wskazywać na:

• reaktywne stany zapalne, takie jak infekcje, choroby autoimmunologiczne,
• nadpłytkowość samoistną – pierwotne zaburzenie produkcji płytek krwi w szpiku kostnym,
• niedobory żelaza, które mogą prowadzić do kompensacyjnego wzrostu liczby płytek,
• przewlekłe choroby, takie jak nowotwory, po splenektomii (usunięciu śledziony), gdy naturalnie wzrasta liczba płytek.  

Niski PLT (małopłytkowość, trombocytopenia)

Obniżona liczba trombocytów może sugerować:

• zahamowanie produkcji płytek krwi w szpiku, np. w wyniku chemioterapii, radioterapii czy aplazji szpiku,
• zwiększone niszczenie płytek w mechanizmach autoimmunologicznych, np. plamicy małopłytkowej (ITP),
• zakażenia wirusowe, takie jak HIV czy wirusowe zapalenie wątroby,
• choroby autoimmunologiczne, np. toczeń rumieniowaty układowy,
• zatrucie lekami lub toksynami wpływającymi na szpik kostny..  

Dodatkowe znaczenie diagnostyczne przy interpretacji liczby trombocytów powinno uwzględniać inne parametry morfologii krwi, takie jak:

• wysoki PLT + wysoki MPV: aktywacja trombocytów w odpowiedzi na zapalenie lub uszkodzenia,
• niski PLT + niski MPV: możliwe zaburzenia produkcji w szpiku,
• niski PLT + wysoki MPV: może sugerować intensywną destrukcję płytek krwi.

Procedury bezpieczeństwa i jakości

Zgodnie z wytycznymi Polskiego Towarzystwa Diagnostyki Laboratoryjnej i Kolegium Medycyny Laboratoryjnej dotyczącymi badania morfologii krwi w przypadku postępowań mających na celu pobranie krwi na badanie morfologii krwi należy uwzględnić zachowanie procedur przedanalitycznych, zwłaszcza takich jak:

• przygotowanie pacjenta: pacjent powinien być poinformowany o konieczności unikania intensywnego wysiłku fizycznego przed pobraniem krwi oraz o ewentualnych wymaganiach dotyczących poszczenia,
• pobranie próbki: krew należy pobierać z żyły łokciowej, stosując odpowiednie techniki aseptyczne, aby uniknąć hemolizy i kontaminacji próbki,
• rodzaj probówki: do badania morfologii krwi zaleca się użycie probówek z antykoagulantem EDTA,
• czas i warunki transportu: próbki powinny być dostarczone do laboratorium w ciągu 2 godzin od pobrania, w temperaturze pokojowej, aby zapewnić stabilność komórek krwi.

Morfologia – pozostałe wyniki

WBC w badaniach krwi – co wynik oznacza dla pacjenta?WBC (White Blood Cell Count) to liczba białych krwinek (leukocytów) i jeden z podstawowych parametrów ocenianych w morfologii krwi, który wskazuje ich ilość w jednostce objętości krwi. Leukocyty są kluczowym elementem morfotycznym układu odpornościowego, odpowiedzialnym za walkę z infekcjami, usuwanie martwych komórek oraz regulację procesów zapalnych.

„MCH w badaniach krwi – co oznacza?”

„MCV w morfologii – normy i analiza wyniku”

„MPV w morfologii krwi – kiedy oznaczyć wskaźnik?”

„PDW – badanie krwi, na co wskazuje wynik?”

„P-LCR we krwi – kiedy wykonać badanie?”