Serwis gastroenterologiczny

Rak dróg żółciowych jest rzadkim nowotworem wywodzącym się z nabłonka przewodów żółciowych, który ze względu na skryty przebieg i trudności diagnostyczne nadal stanowi istotny problem kliniczny. Endoskopowa cholangiopankreatografia wsteczna (ECPW) pozwala ustalić lokalizację przeszkody w drogach żółciowych oraz umożliwia pobranie – drogą wymazu szczoteczkowego – materiału cytologicznego. Odgrywa również istotną rolę w leczeniu paliatywnym nowotworów dróg żółciowych przez wprowadzenie protezy do dróg żółciowych.

Choroba refluksowa przełyku jest narastającym problemem dobrze rozwiniętych społeczeństw i wiąże się z obniżeniem jakości życia, możliwymi powikłaniami oraz kosztami leczenia. W pracy oceniono wpływ dolegliwości na jakość życia na podstawie kwestionariuszy jakości życia wypełnianych przez pacjentów. Przed leczeniem omeprazolem prawie 90% chorych z chorobą refluksową przełyku miało obniżoną jakość życia. Wielkość poprawy jakości życia po leczeniu wynosiła 64%. Omeprazol działał równie skutecznie, niezależnie od dominującego objawu choroby refluksowej przełyku.

Badanie echoendoskopowe w połączeniu z biopsją od kilku lat jest uznaną metodą diagnostyczną w praktyce gastroenterologicznej. Liczba wskazań diagnostycznych i terapeutycznych do wykonania tego badania jest duża i stale rośnie. W niniejszym artykule na podstawie przeglądu najważniejszych publikacji, które ukazały się w piśmiennictwie anglojęzycznym między styczniem 2006 r. a marcem 2007 r., omówiono najnowsze zagadnienia dotyczące diagnostyki echoendoskopowej przewodu pokarmowego.

Publikacje, które ukazały się w 2006 r., dostarczyły wielu interesujących informacji dotyczących nowości w endoskopii górnego odcinka przewodu pokarmowego. W niniejszym artykule omówiono ostatnie wytyczne i proponowane standardy postępowania w endoskopii. Przedstawiono również raporty poruszające ważne kwestie związane z pomiarem jakości w gastroskopii. Szczególną uwagę poświęcono doniesieniom naukowym przydatnym w codziennej praktyce klinicznej.

Filozofia zastosowania większości nowych technik nadal opiera się na odnalezieniu przez endoskopistę podejrzanego miejsca podczas konwencjonalnej endoskopii. Można zauważyć tendencję do stosowania endoskopii wysokiej rozdzielczości jako badania wstępnego, a dopiero później nowych technik obrazowania. Te ostatnie metody stosujące bardzo duże powiększenia nadają się do oceny bardzo niewielkich powierzchni błony śluzowej. Celem pracy jest omówienie najważniejszych doniesień, jakie ukazały się w 2006 r., dotyczących względnie nowych technik endoskopowych, ale już o ugruntowanej pozycji w arsenale endoskopowym, oraz przedstawienie całkiem nowych technik, będących na etapie eksperymentalnym.

Endoskopia dwubalonowa jest nową techniką badania jelita cienkiego oraz przełomem w diagnostyce i leczeniu chorób jelita cienkiego. Badanie umożliwia w sposób mało inwazyjny zbadanie całego jelita cienkiego, pobranie wycinków i wykonanie zabiegów endoskopowych. Czteroletnie doświadczenie kliniczne wskazuje na wysoką wartość zarówno diagnostyczną, jak i terapeutyczną tej metody.

Kolonoskopia stanowi bardzo obiecującą metodę badania przesiewowego, gdyż pozwala nie tylko wcześnie wykrywać raka jelita grubego, ale również zapobiegać jego rozwojowi przez usuwanie zmian prekursorowych – gruczolaków. Skuteczność kolonoskopii przesiewowej, wyrażona zmniejszeniem zapadalności i śmiertelności z powodu raka jelita grubego, wymaga dokładnego oczyszczenia jelita ze zmian prekursorowych. Jakość kolonoskopii, mierzona odsetkiem wykrywanych gruczolaków, zależy w głównej mierze od dokładności i umiejętności endoskopisty.

Guzy torbielowate trzustki są rzadką grupą schorzeń (

Eozynofilowe zapalenie jelit jest rzadką jednostką chorobową o nieznanej etiologii, charakteryzującą się naciekiem kwasochłonnym w obrębie ściany jelit. Dotyczyć może każdego odcinka przewodu pokarmowego. Najczęstszą lokalizację zapalenia stanowi jednak jelito cienkie oraz żołądek. W niniejszej pracy przedstawiono przypadek 20-letniego pacjenta z silnymi dolegliwościami bólowymi brzucha, wymiotami i biegunką, powiązanymi z obwodową eozynofilią oraz przewężeniami w obrębie jelita cienkiego. Rozpoznanie ustalono na podstawie wywiadu klinicznego, badania fizykalnego, radiologicznych badań obrazowych, a także obrazu endoskopowego i histologicznego.

Określenie aktywności w chorobie Leśniowskiego-Crohna odgrywa dużą rolę zarówno w codziennej praktyce, jak i próbach klinicznych. Jednakże rutynowo wykorzystywane w tym celu skale są mało precyzyjne. Białko C-reaktywne (CRP) uważa się za czuły marker stanu zapalnego oraz uszkodzenia tkanki. Celem pracy było określenie korelacji poziomu CRP z aktywnością choroby oraz jego znaczenia w przewidywaniu ciężkości przebiegu choroby.

Choroby określane mianem nieswoistych zapaleń jelit obejmują wrzodziejące zapalenie jelita grubego, chorobę Leśniowskiego-Crohna i nieokreślone zapalenie okrężnicy. Wspólną ich cechą jest nieznana pierwotna przyczyna wywołująca i złożona patogeneza wieloczynnikowa. Obecnie przyjmuje się, że w rozwoju nieswoistych zapaleń jelit uczestniczą czynniki genetyczne, środowiskowe i immunologiczne. Podano wytyczne postępowania w nieswoistych chorobach zapalnych jelit.

Gastroenteritis eosinophilica (EG) jest rzadką chorobą, która może manifestować się różnymi objawami żołądkowo-jelitowymi, zależnymi od poziomu zajętego odcinka przewodu pokarmowego. Zdecydowana większość dotychczas opisanych przypadków EG dotyczy żołądka i bliższego odcinka jelita cienkiego. Opisano również przypadki eozynofilowego zapalenia przełyku, okrężnicy i odbytnicy. Wspólną cechą charakterystyczną tych schorzeń jest obecność nacieków eozynochłonnych w ścianie przewodu pokarmowego, stwierdzane w badaniu histopatologicznym wycinków pobranych podczas badania endoskopowego. Patogeneza i etiologia choroby nie została do końca poznana.

Badania epidemiologiczne wskazują, że choroby atopowe w zależności od typu nowotworu mogą zwiększać lub zmniejszać ryzyko ich wystąpienia. Rak płuc występuje częściej u osób z chorobami alergicznymi, a szczególnie z astmą oskrzelową. Choroby alergiczne zmniejszają ryzyko wystąpienia nowotworów, takich jak rak jelita grubego, trzustki, ośrodkowego układu nerwowego oraz białaczki u dzieci. W rozwoju zarówno alergii, jak i nowotworów ważną rolę odgrywają liczne czynniki środowiskowe.

W przeciwieństwie do przełyku, żołądek, którego błona śluzowa jest bogato wyposażona w mastocyty i w którym styczność z alergenami pokarmowymi odbywa się na dużej powierzchni i w dłuższym czasie, stanowi bardzo ważny narząd wstrząsowy reakcji anafilaktyczno-atopowych IgE-zależnych. Ostre objawy żołądkowo-jelitowe okazują się częstą składową zespołu ogólnoustrojowej anafilaksji wywoływanej przez alergeny pokarmowe u dzieci i dorosłych. Artykuł jest próbą przybliżenia wiedzy nt. patomechanizmów reakcji związanych z nadwrażliwością alergiczną na pokarm śluzówek przewodu pokarmowego na podstawie aktualnego piśmiennictwa i doświadczenia własnego.

Wstęp: Zależności między procesami alergicznymi przewodu pokarmowego a infekcją Helicobacter pylori w patogenezie choroby wrzodowej pozostają nie do końca wyjaśnione. Szczególnie interesująca wydaje się być rola szczepów cytotoksycznych z obecnością genów vacA i cagA. Cel pracy: Celem badania było określenie częstości występowania i cytotoksyczności szczepów H. pylori u pacjentów z alergią pokarmową i chorobą wrzodową w porównaniu z osobami z chorobą wrzodową, bez cech alergii na pokarmy. Materiał i metody: W badaniu wzięło udział 40 pacjentów – 18 kobiet i 22 mężczyzn w wieku 22–72 lat (średnia wieku 41 lat) – z aktywną postacią choroby wrzodowej, podzielonych na 2 grupy. Grupę badaną stanowiło 21 chorych – 10 kobiet i 11 mężczyzn w wieku 22–68 lat (średnia wieku 41 lat) – z alergią pokarmową. Grupa porównawcza składała się z 19 pacjentów – 8 kobiet i 11 mężczyzn w wieku 28–72 lat (średnia wieku 42 lata) – bez alergii pokarmowej. Wszystkim wykonano badanie endoskopowe górnego odcinka przewodu pokarmowego. W pobranych bioptatach błony śluzowej żołądka oznaczono obecność H. pylori metodą mikroskopową oraz genów vacA i cagA metodą polimerazowej reakcji łańcuchowej (PCR). Wyniki: Infekcję H. pylori stwierdzono u 13 (61,9%) pacjentów z grupy badanej i u 16 (84,2%) z grupy porównawczej. U 4 (30,7%) osób z grupy z alergią pokarmową stwierdzono cytotoksyczne szczepy H. pylori, natomiast w grupie pacjentów bez cech nadwrażliwości na pokarmy typu alergicznego szczepy cytotoksyczne zaobserwowano u 5 (31,3%) chorych. Wnioski: Częstość występowania cytotoksycznych szczepów H. pylori z obecnością genów vacA i cagA nie różniła się istotnie w obu badanych grupach.

Przewlekłe zapalenie żołądka jest, jak się powszechnie uważa, jedną z najczęstszych patologii występujących w populacji. Najczęściej definiuje się je jako reakcję zapalną błony śluzowej żołądka w odpowiedzi na uszkodzenie. Głównym czynnikiem przyczynowym zapalenia żołądka jest infekcja Helicobacter pylori. Proces zapalny wiąże się z udziałem różnych mechanizmów immunologicznych – zarówno komórkowych, jak i humoralnych. Wyniki wielu badań sugerują, że istnieje związek między infekcją H. pylori a alergią. Kolonizacja bakterii w błonie śluzowej żołądka powoduje zmiany w strukturze i funkcji bariery ochronnej. Wykazano także, że w wyniku infekcji dochodzi do wzrostu sekrecji kwasu i zmniejszenia opróżniania żołądkowego. W badaniach eksperymentalnych oraz in vivo w populacji dziecięcej udowodniono, że zwiększa się wówczas przepuszczalność błony śluzowej i występuje wzmożona penetracja alergenów pokarmowych, co ma sprzyjać alergicznym reakcjom na pokarm. U chorych z alergią pokarmową zakażonych H. pylori dochodzi do nasilenia cech uszkodzenia śluzówki.

Celem badań była ocena zachowania się stężenia VCAM-1 w surowicy pacjentów atopowych, uczulonych na pokarmy i cierpiących z powodu przewlekłych stanów zapalnych żołądka. Badaniami objęto 100 chorych z alergią pokarmową i przewlekłym zapaleniem żołądka oraz 30 chorych z przewlekłym zapaleniem żołądka bez cech atopii. U wszystkich wykonano badania immunologiczne surowicy krwi, badania endoskopowe żołądka, a także dokonano oceny histopatologicznej pobranych wycinków błony śluzowej i stężenia VCAM-1. Wykazano statystycznie istotny wzrost stężenia VCAM-1 (p

Zmiany torbielowate wątroby reprezentują niejednorodną grupę schorzeń, wykazujących zróżnicowanie w zakresie etiologii, częstości występowania i objawów klinicznych. W większości mają one charakter łagodny i znajdywane są przypadkowo podczas badań obrazowych jamy brzusznej. W określonych warunkach torbiele mogą wywoływać objawy kliniczne, rzadko będąc przyczyną poważnych powikłań lub zgonu. Do rutynowej diagnostyki wykorzystuje się badania obrazowe, takie jak ultrasonografia, tomografia komputerowa i rezonans magnetyczny (RM). W przypadku chorych z torbielami dróg żółciowych użyteczne są cholangiografia wsteczna endoskopowa, RM oraz ultrasonografia endoskopowa. Badanie histologiczne rzadko jest niezbędne do postawienia ostatecznego rozpoznania, jednak w przypadku zmian nietypowych bezwzględnie się je zaleca. Mimo wielu metod leczenia chorych z objawowymi torbielami wątroby, aktualnie brak jest ściśle ustalonych standardów wyznaczających optymalne sposoby terapii, a różne ośrodki kierują się własnymi doświadczeniami w tym zakresie.

Cel pracy: Celem pracy była ocena skuteczności profilaktyki przeciwzakrzepowej u mężczyzn po przedniej resekcji raka odbytnicy metodą całkowitego wycięcia mezorektum. Materiał i metody: Analizie prospektywnej poddano grupę 50 chorych. Wszyscy otrzymali profilaktyczne leczenie przeciwzakrzepowe z wykorzystaniem metod mechanicznych, czyli elastyczne pończochy o stopniowanym ucisku, i farmakologicznych, tj. enoksaparynę 40 mg s.c. na 12 godz. przed operacją, a następnie pooperacyjnie raz na dobę do czasu pełnego uruchomienia chorego, nie krócej niż przez 5 dni. Wyniki: PZZ obserwowano u 3 (6%) chorych. Wszyscy byli w wieku powyżej 40 lat, 2 poddano przedoperacyjnej radioterapii, u 2 stwierdzono otyłość, w pojedynczych przypadkach występowały żylaki kończyn dolnych, śluzowe utkanie raka i przebycie zakrzepicy żylnej w przeszłości. PZZ przebiegały w postaci zakrzepicy żył głębokich kończyn dolnych (u 2 chorych w odcinku dystalnym, u 1 w biodrowo-udowym), u żadnego pacjenta nie zaobserwowano objawowej klinicznie zatorowości płucnej. U 1 pacjenta zanotowano kliniczne objawy zakrzepicy podczas hospitalizacji, u 2 pozostałych wystąpiły po wypisaniu ze szpitala. Mimo prawidłowego leczenia u 2 chorych z PZZ wystąpiły nawroty zakrzepicy. Wnioski: Farmakologiczna i mechaniczna profilaktyka przeciwzakrzepowa skutecznie chroni przed wystąpieniem klinicznie jawnych PZZ we wczesnym okresie pooperacyjnym. Większość przypadków PZZ rozwija się jednak po wypisaniu pacjenta za szpitala i cechuje się dużą tendencją do nawrotów.

Transformujący czynnik wzrostu β (TGF- β) należy do rodziny dimerycznych, polipeptydowych czynników wzrostu. Reguluje on różne procesy komórkowe poprzez wiązanie się z 3 typami receptorów. W badaniach na liniach komórkowych wykazano, że TGF- β1 może być jednym z czynników odpowiedzialnych za tworzenie się przerzutów raka trzustki (RT) do wątroby, przyczyniać się do miejscowej progresji nowotworu oraz pobudzać w guzach rozwój tkanki włóknistej (desmoplazja). W badaniach klinicznych, oceniających przydatność oznaczania TGF- β u chorych na RT, uzyskano różne wyniki. Czynniki wzrostu fibroblastów (FGFs) indukują odpowiedź biologiczną przez aktywację receptorów typu kinazy tyrozynowej (FGFRs). W badaniach klinicznych stwierdzono korelację między nadekspresją FGFs w komórkach raka a stopniem zaawansowania guza oraz skróceniem czasu przeżycia chorych. Czynnik wzrostu nerwów (NGF) jest członkiem rodziny neurotrofin. Wiąże się on z 2 typami receptorów, które mają aktywność kinazy tyrozynowej. Wysoki poziom ekspresji receptorów dla NGF częściej obserwuje się w przypadku naciekania przez nowotwór przestrzeni okołonerwowych.